Arama
Orhan Veli'nin şüpheli ölümü ve cenaze töreni
1914'te doğdu. 1 yaşında kurbağadan korktu. 2 yaşında gurbete çıktı. Yedisinde mektebe başladı. 9 yaşında okumaya, 10 yaşında yazmaya merak sardı. 13'te Oktay Rifat'ı, 16'da Melih Cevdet'i tanıdı. 19'dan sonra avarelik devri başladı. 20 yaşından sonra da para kazanmasını ve sefalet çekmesini öğrendi. 25'te başından bir otomobil kazası geçti. Çok aşık oldu, hiç evlenmedi. Bir çukura düşmesiyle ölüme gitti. Anlamadılar sebebini doktorlar, otopside ortaya çıktı. Tabutunun arkasından giden cemaatteydi hayatının sırrı... Orhan Veli'nin cenazesinden ilginç ayrıntıları sizler için derledik.
Oktay Akbal da bu haberi radyodan öğrendiğini söyler ve bakın duyuran isim çok tanıdırktır:
"Orhan Veli'nin ölümünü 14 Kasım 1950 akşamı Ankara Radyo'sundan, Dıranas'ın ağzından duymuştum. O gün İstanbul'da ölmüş, Dıranas da konuşmasında bunu hemen dinleyicilerine bildirmişti."
1950'de Orhan Veli öldü. Bu ölüm bana çok ağır geldi. Onun öldüğünü gazetede okuduğum gün, bütün kasabada akşama kadar dolaşıp Orhan'ın öldüğünü önüme gelene söyledim. Hiç kimse aldırmadı. Bu da bana çok koydu. Yalnızlıktan bunaldım. Koskocaman, büyük şair Orhan Veli ölmüş, buna hiç kimse aldırmıyordu. Kimsenin tüyü bile kıpırdamıyordu. O gün kasaba bana cehennem gibi geldi.
17 Kasım'da cenazesinin kaldırılacağı Beyazıt Camii'nin önündeki kahveler saat 11.00'de dolmuş, saat 12.00'de ise kalabalık öbek öbek toplanmaya başlamıştır. Kimler yoktur ki cenaze töreninde... Resmi bir tören yoktu ama cenazeye yüzlerce insan katılmıştır. Bunların arasında pek çok üniversiteli gençle beraber, öğretim üyeleri, gazeteciler, yazarlar, şairler, ressamlar ve tiyatro sanatçıları vardır.
Ahmet Hamdi Tanpınar, Mazhar Şevket lpşiroğlu, Mina Urgan, Burhan Toprak, Rıfkı Melül Meriç, Asaf Hâlet Çelebi, Fikret Adil, Reşat Ekrem Koçu, Nizamettin Nazif, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Sabahattin Kudret Aksal, Münir Süleyman Çapanoğlu, Feridun Fazıl Tülbentçi, Behçet Kemal Çağlar, Hüsamettin Batak, Abdulbaki Gölpınarlı, Orhon M. Arıburnu, Rıfat Ilgaz, Sinan Korle, Cavit Yamaç, Fahir Onger, Rakım Çalapala, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır, Bedri Rahmi, Eren Eyuboğlu, Sabri Berkel, Cemal Tollu, Agop Arad, Nun iyem, Halil Dikmen, Necmi Rıza, Ercümend Behzad…
Cuma namazı beklenirken Orhan Veli için çelenkler de gelir: Sanat Dostları Cemiyeti, Telif Haklarını Koruma Cemiyeti, Demokrat Parti, Yeditepe, Varlık, Yeni İstanbul, Türk Editörler Derneği (ki "Editörler" yerine "Editerler" yazılması da kaderin bir cilvesidir).
Cuma namazından sonra kılınır cenaze namazı, ardından Divanyolu'ndan Gazeteciler Cemiyeti'nin önüne getirilir. Cemiyetin bayrağı yarıya çekilmiştir. Birkaç dakikalık duraklama, yazıcı esnafının son selamıdır. Cenaze Sirkeci'ye kadar eller üzerinde taşınırken, bütün arabalar durup yol verir. Kimi sorar:
- Kim bu?
- Bir şair!...
Bir Mehmetçik 'rap' diye selam durur.
Bütün kitapçılar kepenk kapatır. Bu, şaire son hürmettir. Rumelihisarı'na doğru yol alan cenazenin en önünde 'Yaprak' dergisinin çelengi ve arkada diğer çelenkler vardır.
Gazeteciler Cemiyeti'nin önündeki birkaç dakikalık duraklamadan sonra yine eller üzerinde Sirkeci'ye getirilen tabut burada arabaya konularak Rumeli Hisarı'na doğru yola çıkarılır.
Naaş, "Urumelihisarı'na oturmuşum; / Oturmuş da bir türkü tutturmuşum." mısraları vasiyet kabul edilerek Aşiyan Mezarlığı'na, güzel bir havada, samimi bir sevgi ile götürülür.
Sabahattin Eyuboğlu mezar yerini seçerken 'Urumeli Hisarına oturmuşum / Oturmuş ta bir türkü tutturmuşum" dizelerinden etkilenmiştir şüphesiz. Orhan Veli'nin mezarı için yardım kampanyası açılır.
Kaynak dergisi 25 kuruş iken, bu çağrıya para gönderenlerin bir kısmı ve bağışları şöyledir: Suat Taşer (5TL), İbrahim Cücenoğlu (5TL), Kemal Özgür (5TL), M. Surullah Arısoy (5TL), Osman Atilla (5TL), A. Tufan Şentürk (5TL), Mehmet Haşmet (5TL), Zihni Hazinedaroğlu (5TL), Nihat Kuşlu (2.5TL), Rıza R. Öztoprak (2.5TL), Asım Saraç (2.5TL), Hale Eroğlu (2.5TL), Cenap Şahabettin Gedikoğlu (2.5TL), Kemal Çal (2.5TL), Ayhan Hünalp (1TL), Mehmet Batar (1TL), Cahit Tuncer (1TL)....
Abidin Dino hayatının en acı verici projesini hazırlar; bir mezar projesini. Toplanan paralarla; Mimar Nevzat Kemal'in uyguladığı bu projenin üzerine Profesör Emin Barın da şu satırları hakkeder:
ORHAN VELİ
1914-1950