Arama
Ortak değerlerimiz "sevgi"
Dünyanın var olduğu günden itibaren sevgi de var olmuştur. Sevgisiz hiçbir devlet ve hiçbir millet varlığını koruyamamış ve dağılıp yok olmuştur. Türk lehçelerinde çeşitli şekillerde yaşayan ve sevmek kökünden türeyen sevgi kelimesi, farklı halleriyle dikkat çekmektedir. Kuzeyden, güneye; batıdan doğuya tüm türkleri birleştiren bir sözcüktür sevgi... Türklerin bir arada kalmasını ve devlet kurmasını sağlayan bu değerli kelimenin diğer lehçelerdeki karşılıklarına gelin beraber bakalım...
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Sevgi- Ayol
🔸 Oğuz grubunda yer alan Gagavuz Türkçesi, "sevgi" sözcüğünde yuvarlaklaşmaya uğrar. Bu durum batı grubunda sık görülen bir değişim olmasa da Gagavuz Türkçesinde olduğu gibi örnekler ile karşımıza çıkmaktadır.
🔸 Gagavuz (Gökoğuz) lehçede sevgi kelimesi "ayol" şeklindedir.
➡ Bilaydim, ayolcuum, bilaydim.
➡ Bilseydim, sevgilim, bilseydim.
Gagavuz deyişi
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Sevgi- Söygi
🔸 Oğuz grubunun bir diğer temsilcisi olan Türkmen Türkçesinde "sevgi " kelimesini "söygi" sözcüğü karşılar. Oğuz grubunda yer alan Türkmen, Gagavuz, Azerbaycan Türkçelerinde çok değişikliğe uğramadan sadece harf değişimleriyle karşımıza çıkar.
➡ Söygi görk istemez.
➡ Sevgi, güzellik istemez.
Türkmen Türkçesi deyişi
UYGUR TÜRKÇESİ
Sevgi- Süygenlik
🔸 Uygur Türkçesinde "sevgi" kelimesini karşılayan sözcük "süygenlik"tir. Sevgi ve sevmek kelimesinin değişimlerinden meydana gelmiştir.
Hemişe küyligende men muhebbetni,
Beğişlaymen sanğa canan talay betni.
Zoravanlar manga muşt tenğligen çağda,
Meni söydünğ kilip ret kariğu töhmetni.
Muhebbetni ögendim men şu cür'ettin,
Berip zer alğılı bolmas bu hisletni.
Şunğa deymen:senî söymeklikim canan,
Emesmu lıuddi söygendek hekikelni.
Sevgiden söz ederken daima,
Ayırırım sana nice sayfayı.
Zorbalar bana yumruk atarken,
Sevdin beni reddedip iftirayı.
Öğrendim sevgiyi bu cesaretten,
Mümkün mü altınla almak bu ahlakı.
Diyorum ki seni sevmek cananım,
Bir değil mi sevmekle hakikati.
Tayipcan Aliyev
ÖZBEK TÜRKÇESİ
Sevgi- Muhabbat
🔸 Güneydoğu Türk lehçesi grubunun mensubu olan Özbek Türkçesi, yuvarlaklaşmanın en net olduğu lehçe olarak kabul edilir. "sevgi" kelimesi Özbek Türkçesi'nde yuvarlaklaşma ile birlikte "muhabbat" olmuştur.
Muhabbet asmanıda gözel Çolpan edim, dostlar,
Kuyaşnın nurıge takat kılalmay yerge batdım kü.
Sevgi göğünde güzel Çolpan [yıldızı] idim, dostlar,
Güneşin nuruna dayanamayıp yere battım ya
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Sevgi- Yaratıv
🔸 Başkurdistan'da konuşulan Başkurt Türkçesinde "sevgi" kelimesi "yaratıv ve höyüv ve behet" olarak farklı kullanımlarıyla karşımıza çıkar.
Behetenen ere ul,
Hıvga batmay yöröy ul.
Agımga işe karşı
Tulkınlı iken şarşı.
Sevincinden gururlu o,
Suya batmadan yürüyor o,
Akıma karşı,
Dalgalıymış akıntı.
Seseniye - Başkurt Türkçesi şairi