Arama
Osmanlı döneminde çiçekçilik: Şükufenameler
Çiçek sevgisi ve çiçek yetiştiriciliği Türklerin günlük hayatında çok önemli bir yer tutardı. Özellikle İstanbul'un fethinden sonra Osmanlı'da çiçeklere karşı duyulan sevgi ve alaka daha da derinleşmeye başladı. Bu sevgi ve ilginin bir tezahürü olarak çiçek ve bahçe meraklıları çeşitli zamanlarda Şükufename adı verilen kitaplar yazdı. İşte Osmanlı'daki çiçekseverlerin eşsiz tarifleri...
🔸 Eserin yazarı Lalezari Mehmed Efendi, Sultan III. Ahmed ve damadı Nevşehirli İbrahim Paşa devrinde şükufecilerin başı olma görevini üstlenen baş çiçekçidir. Lalenin özelliklerinden ve yetiştirilmesinden söz eden eser, yirmi sekiz sayfadan oluşur. 1727 - 1728 tarihli eserde o dönemde değerlerine göre sıralanan lalelerin isimlerine yer verildiği gibi fiyatları da zikredilir.
🔸 Galatalı Mahmud Efendizâde Abdullah Efendi tarafından hazırlanan eser, kırk altı sayfa ve on üç bölümden oluşur. İçerisinde nergis yetiştirmek için kullanılacak toprak, tohumun saklanma koşulları, dikilmesi gibi meseleler geniş bir perspektifte anlatılırken eser bugün dahi çiçekçilik hususunda rehberlik oluşturabilecek niteliktedir.
🔸 Uzun yıllar nergis ve lâle yetiştirdiğini anlatan Mahmud Efendizâde Abdullah Efendi; eserini Mustafa Paşa zamanında tamamladığını ve adını "Şükufename" olarak kaleme aldığını söyler.
🔸 Yazarı bilinmeyen bu meşhur yazma eserde ilk görülen tarih 1681'dir. Çiçeklerin çoğunun 1720 - 1726 arasına tarihlendiği bu eser, Sultan III. Ahmed ve Sadrazamı Nevşehirli İbrahim Paşa'nın dönemine tekabül eder ve 101 sayfadan oluşur.
🔸 Eserde 1730 yılına kadar yetiştirilen bütün laleler üç devre ayrılarak tüm lalelerin isimleri, tohum sahipleri ve bütün özellikleri ayrıntılı olarak anlatılır. 1122 lale ismi geçen bu eserde 447 adet lalenin kökünden ve rengi dahil yapraklarının ucuna kadar detaylı tanımları verilir.
🔸 Girit lalesi hakkında geniş bilgi barındıran eserde laleyi ilk olarak yetiştirenin Fazıl Ahmet Paşa'nın kethüdası Mehmed Ağa olduğu anlatılır.
🔸 Ünlü lalelerin anlatıldığı 28 yapraklık eserde lalelerden sonra gül yetiştiricilerinden bahsedilir.
Kaynak: Z Dergisi, Nuruosmaniye Kütüphanesi arşivi