Arama
Reşat Nuri Güntekin'in çocukluk aşkı: Tiyatro
Çalıkuşu romanıyla ünlenen bu sebeple romancı olarak tanıdığımız Reşat Nuri Güntekin, farklı türlerde de eserler verdi. Tiyatro, Reşat Nuri'nin hayatında önemli bir yer tutsa da romancı kimliğinin gölgesinde kaldı. Oysa usta yazar tiyatroyu çocukluğunun "aşkı" hatta "sıtma"sı olarak nitelendiriyordu. Reşat Nuri, bu sevdanın vermiş olduğu ilhamla da hem tiyatro eserleri, hem de tiyatro ile ilgili birçok makale kaleme aldı. İşte Reşat Nuri Güntekin'in tiyatro sevgisi, görüşleri ve eserlerine dair detaylar…
📌Yazara asıl şöhretini kavuşturan eseri Çalıkuşu'ydu. Çalıkuşu romanında yazarın tiyatroya olan ilgisini, roman ve tiyatro konularının paralelliğini gösteren bir durum vardı.
Güntekin, Çalıkuşu'nu başlangıçta "İstanbul Kızı" adıyla tiyatro eseri olarak kaleme almıştı.
📌Reşat Nuri, romandan önce hikâye ve tiyatro türünde eserler verdi. Tekellümî hikâye olarak da adlandırdığı bu eserlerde yazarın tiyatroya olan tutkusunun izlerini görmek mümkündü.
📌İçinde bolca diyaloğu barındırması bakımından bu hikâyeler Reşat Nuri'nin tiyatrolarının hazırlığı niteliğindeydi.
📌1919-1930 yılları arasında yazdığı ve altı cilt halinde yayımladığı hikâyeleriyle diğer eserleri arasında farklı yönlerden dikkat çekici paralellikler vardır. Bu eserlerindeki dil ve üslup, yapı ve kişiler roman ve tiyatrolarında da benzer şekilde karşımıza çıkmaktadır.
Reşat Nuri'nin tiyatro eserleriyle hikaye ve romanları genellikle aynı temaları içeriyordu. Romanlarında olduğu gibi tiyatrolarında da ferdi ve sosyal konuları birlikte işleyen yazar; kadın, çocuk, aile ve ahlak gibi konulara ağırlık veriyordu.
📌Reşat Nuri, yazdığı makalelerde tiyatro eleştirileri ve görüşleriyle Türk tiyatrosu için yol gösterici bir isim oldu.
📌Sosyal konuların ağırlıkta olduğu eserlerinde geniş halk kesimlerinden birçok kahraman yer almış ve kahramanların ağız özelliklerine önem verilmişti. Bu tarz, Reşat Nuri'nin Türk tiyatrosuna kattığı en önemli yenilik olarak karşımıza çıkmaktadır.
📌Bir dönem üniversite hocalığından vazgeçerek tiyatro yazarı olmaya heveslenen Reşat Nuri, tiyatroyu bir bütün olarak görür. Bu organik bütünlüğün içerisinde oyun yazarı, eleştirmen, oyuncu, seyirci, oyunun oynandığı bina yer alır.
📌Reşat Nuri'ye göre bunlardan biri dahi eksik olursa oyunun bütünlüğü bozulur, amacına ulaşamaz. Bu anlamda yazar tiyatroyu en zor alanlardan biri olarak sayıyordu.
📌Reşat Nuri'ye göre tiyatro hayatı temsil eder. Hayatı ifade eden en önemli vasıta hareket olduğu gibi tiyatronun da temel taşı harekettir. Yazara göre aktör ne kadar çok kendi diliyle konuşur ve ne kadar çok kendi iradesiyle hareket ederse oyundaki hayat ve hakikat hissi o kadar canlı olur.
📌Reşat Nuri, makalelerinde tiyatro ve ahlak arasındaki ilişkilere de değindi. Yazar bu konuyu açıklarken evvela sanatın özüne iniş yapar. Tiyatrodaki amaç yalnızca "menfaatsiz" bir sanat zevki mi vermek yoksa halkı iyi fiillere mi sevk etmek? İşte Reşat Nuri tiyatro ve ahlak ilişkisini bu düzlemde tartışmaya açar.
📌Sonuç olarak Reşat Nuri'ye göre tiyatroda hakikatten büyük oranda istifade edilebildiği için tiyatronun ahlaka doğrudan doğruya veya dolaylı olarak hizmet etmesinde herhangi bir problem yoktur.