Arama
İlk müstakil deprem kitabı: Risale-i Zelzele
Tarih 24 Mayıs 1719'u gösterdiğinde Dersaadet'te şiddetli bir deprem meydana geldi. Marmara'nın büyük bölümünü etkileyen bu sarsıntı; Yalova, Sapanca, İzmit ve Düzce'de büyük yıkıma sebep oldu. Bu afetten sonra halk arasında çeşitli söylentiler çıktı. Dönemin önemli yazarlarından Ahmed b. Recep el-Kostantini ise kaosun önüne geçmek için bir eser kaleme aldı.
◾ Risale-i Zelzele kaleme alınmadan önce depremi anlatan pek çok eser bulunur. Fakat Risale-i Zelzele depremi enine boyuna işler ve tarihi bir kaynak olarak kayıtlara geçer.
◾ Kitabın muhtevasında depremin şiddetine, etkisine, ölü sayısına ve yıkılan binalarına yer verilmez. Kısacası bilimsel veriler hakkında bilgi sahibi olamayız.
◾ Eserde yer alan bilgiler; depremin nasıl meydana geldiği ve neyin bu şiddetli sarsıntılara neden olduğu hususudur.
◾ Bu eser, 1719 yılında yaşanan büyük depremden sonra çıkan kaosu ve değişik söylentileri bastırmak için 1720 senesinde Ahmed b. Recep el-Kostantinî tarafından kaleme alınmıştır.
AHMED B. RECEB EL- KOSTANTİNİ
◾Ahmed b. Receb, Osmanlı döneminde yaşamış alimlerdendir. Bu zat, Atik Ali Paşa Medresesi'nde müderrislik yaparak bilime önemli katkılar sağlar.
◾ "Nüzhetü'l-Ahbâr fî Tercemeti Hilyeti'l-Ahyâr" adlı bir tarih kitabından Hz. İsa'nın (AS) ortaya çıkışından Hz. Muhammed'in (SAV) neseblerinin anlatıldığı kısma kadar olan yeri tercüme eder. Bu tercümeyi "Nüzhetü'l-Ahyâr fî Şerhi Hilyeti'l-Muhtâr" adıyla 1705'te telif etmiştir.
◾ Osmanlı sarayında da görev alan Receb'i zirveye çıkaran tarih 1720 yılıdır. Bu tarihte dönemin padişahı III. Ahmed'e eserini sunar.
◾ Günümüzde fikir dünyasıyla tanınan bu bilim insanı, 1727 tarihinde İstanbul'da vefat eder.
Bilimsel veriler içeren ilk deprem tarihi kitabı: İşaretnüma
RİSALE-İ ZELZELE'NİN YAZILIŞ AMACI
◾ Ahmed b. Receb, kitabında halkın yaşanan deprem felaketi hakkında detaylı bilgiye vakıf olmadığından farklı yorumlar getirdiğini söyler. Söylentilere bir son vermek isteyen yazar, hiçbir talep olmamasına rağmen bu vebalden kurtulmak için eserini yazar.
◾ Kostantini, eserin bir diğer yazılış amacının Allah Teala'nın (CC) sonsuz kudretini anlatmak isteği olduğunu belirtir.
ESERİN BÖLÜMLERİ
◾ Usta yazar, eserini iki bölüm ve bir de sonuç kısmından meydana getirmiştir. Birinci bölümde halkı korkuya ve kaosa sürükleyen nedenleri anlatır.
◾ Halk arasında dünyanın bir balığın veya öküzün üzerinde yaşadığına inanan insanları eleştirir ve bunların gerçeklikten tamamıyla uzak olduğunu beyan eder.
◾ İkinci kısmında ise depremlerin oluş sebebini bilimsellikten uzak bir şekilde anlatmaktadır. Bu şiddetli sarsıntıları eserinde ayet ve hadisler ile açıklar.
ESERDE ARAPÇA TERİMLERİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI
◾ Sonuç kısmıysa deprem anında evde bulunan kimselerin dışarıya çıkmalarının doğru/yanlışlığını tarttığı bölümdür.
◾ Eserin müellifi, Arapça yazdığı kitabın daha iyi anlaşılması ve Allah'ın (CC) sanatını her kesimden insanın iyi okumasını istediğinden Arapça kelimelerin Türkçe karşılıklarını da eklemiştir.