Arama
İlk müstakil deprem kitabı: Risale-i Zelzele
Tarih 24 Mayıs 1719'u gösterdiğinde Dersaadet'te şiddetli bir deprem meydana geldi. Marmara'nın büyük bölümünü etkileyen bu sarsıntı; Yalova, Sapanca, İzmit ve Düzce'de büyük yıkıma sebep oldu. Bu afetten sonra halk arasında çeşitli söylentiler çıktı. Dönemin önemli yazarlarından Ahmed b. Recep el-Kostantini ise kaosun önüne geçmek için bir eser kaleme aldı.
AHMED B. RECEB EL- KOSTANTİNİ
◾Ahmed b. Receb, Osmanlı döneminde yaşamış alimlerdendir. Bu zat, Atik Ali Paşa Medresesi'nde müderrislik yaparak bilime önemli katkılar sağlar.
◾ "Nüzhetü'l-Ahbâr fî Tercemeti Hilyeti'l-Ahyâr" adlı bir tarih kitabından Hz. İsa'nın (AS) ortaya çıkışından Hz. Muhammed'in (SAV) neseblerinin anlatıldığı kısma kadar olan yeri tercüme eder. Bu tercümeyi "Nüzhetü'l-Ahyâr fî Şerhi Hilyeti'l-Muhtâr" adıyla 1705'te telif etmiştir.
◾ Osmanlı sarayında da görev alan Receb'i zirveye çıkaran tarih 1720 yılıdır. Bu tarihte dönemin padişahı III. Ahmed'e eserini sunar.
◾ Günümüzde fikir dünyasıyla tanınan bu bilim insanı, 1727 tarihinde İstanbul'da vefat eder.
Bilimsel veriler içeren ilk deprem tarihi kitabı: İşaretnüma
RİSALE-İ ZELZELE'NİN YAZILIŞ AMACI
◾ Ahmed b. Receb, kitabında halkın yaşanan deprem felaketi hakkında detaylı bilgiye vakıf olmadığından farklı yorumlar getirdiğini söyler. Söylentilere bir son vermek isteyen yazar, hiçbir talep olmamasına rağmen bu vebalden kurtulmak için eserini yazar.
◾ Kostantini, eserin bir diğer yazılış amacının Allah Teala'nın (CC) sonsuz kudretini anlatmak isteği olduğunu belirtir.
ESERİN BÖLÜMLERİ
◾ Usta yazar, eserini iki bölüm ve bir de sonuç kısmından meydana getirmiştir. Birinci bölümde halkı korkuya ve kaosa sürükleyen nedenleri anlatır.
◾ Halk arasında dünyanın bir balığın veya öküzün üzerinde yaşadığına inanan insanları eleştirir ve bunların gerçeklikten tamamıyla uzak olduğunu beyan eder.
◾ İkinci kısmında ise depremlerin oluş sebebini bilimsellikten uzak bir şekilde anlatmaktadır. Bu şiddetli sarsıntıları eserinde ayet ve hadisler ile açıklar.
ESERDE ARAPÇA TERİMLERİN TÜRKÇE KARŞILIKLARI
◾ Sonuç kısmıysa deprem anında evde bulunan kimselerin dışarıya çıkmalarının doğru/yanlışlığını tarttığı bölümdür.
◾ Eserin müellifi, Arapça yazdığı kitabın daha iyi anlaşılması ve Allah'ın (CC) sanatını her kesimden insanın iyi okumasını istediğinden Arapça kelimelerin Türkçe karşılıklarını da eklemiştir.
ESERE KONU OLAN BÜYÜK DEPREM
1719 Depremi
◾ Risale-i Zelzele'nin konusu 1719 yılında yaşanan depremdir. Bu sarsıntı Osmanlı döneminde vuku bulur. Ülkemizin yaşadığı büyük depremlerden sadece biridir. 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan deprem ile şiddet ve etki bakımından birçok benzerlik göstermektedir.
◾ Farklı kaynaklar ise İstanbul Depremi'nin merkez üssünün İzmit olduğunu söyler. Eserde, depremin başta İstanbul olmak üzere Yalova, Sapanca, İzmit ve Düzce'yi de etkilediği geçmektedir.