Arama
Robinson Crusoe gerçek mi?
Dünya Klasikleri arasında yer alan kült eser Robinson Crusoe, bir macera kitabı olarak bilinse de gerçek aslında öyle değil. Peki, Robinson Crusoe ne anlatıyor? Daniel Defoe tarafından yazılan, ıssızlarda yaşamın adeta bir temsilcisi olarak akıllarımızda yer edinen Robinson Crusoe'un az bilinen gerçekleri neler?
🍀 Yazar, baş karakter Robinson Crusoe'nun yardımcısı olan Cuma karakteri hakkında kullandığı "Aynı biçimde ona Efendi demesini öğrettim ve bunun da benim adım olacağını belirttim" ifadeleriyle Cuma ile aralarındaki ilişkiye efendi-köle izlenimi verir.
🍀 Hatta Daniel Defoe, eserde Cuma'yı medeniyetten uzak bir insan, öteki olarak anlatır. Eser boyunca pek çok işi de Cuma'ya yaptırır. Kitabın Daniel Defoe'nun sömürgecilik döneminde yazdığı, bir macera ve çocuk kitabı olmaktan uzak olduğu edebiyat otoritelerince tartışılır.
Gerçek bir hikaye
🍀 İngiliz yazar Defoe, Robinson Crusoe'yu gerçek yaşanmış bir hikayeden esinlenerek yazar. Alexander Selkirk adlı İskoç bir denizcinin -eski adının Isla Mas a Tierra olduğu söylenir- bir adada yalnız yaşayarak 1709 yılında Woodes Rogers tarafından kurtarılmasının oluşturduğu şaşkınlık ve ilgiden ilham aldığı iddia edilir.
🍀 Bu hikaye, 17. yüzyılda İbn Tufeyl tarafından yazılan Hayy bin Yakzan'a da benzer. İbn Tufeyl, ıssız bir adada hayvanlar tarafından büyütülen bir insanın, "dil" olmadan da hakikate ulaşabileceğini dile getirir eserinde. Hikayedeki üç karakterden; Hayy vahşidir, Absal mistiktir, Salaman ise sosyaldir.
İbn Tufeyl kimdir?
Endülüslü hekim, hukukçu ve İslam filozofudur.
Bir Batı klasiği: Sömürge
🍀 Yazar kitabında Crusoe'ya "yoldaş" olan Cuma'ya İngilizce öğretir ve onun Hıristiyan olmasını sağlar. Daha sonra "Batılı beyaz adam" olarak yaşadığı adaya egemen olur; "vahşi" birine -ki onun kendi tabiridir- "medeniyet" getirir.
🍀 Aslında Defoe, Batılıların diğer toplumlara medeniyet getirdiklerini, dini ve ahlaki değerlerinin herkesten, her milletten yüksek olduğunu anlatmak ister.
🍀 Eserde okudukça göreceğiniz adından Türk diye söz ettiren Faslı, bir denizciye köle olarak satılır. Devamında ise Çin'i İngilizlerin oyuncağı haline getiren, genç nüfusu çürüten afyon bağımlılığının ilk izlerinden, Amerika'daki İspanyol ve Portekizliler tarafından gerçekleştirilmiş katliamları dile getirir.
🍀 İngiliz yazar Daniel Defoe'nun bir İngiliz Hükümeti ajanı olması, kitabın hükümetin politik çıkarlarını meşru göstermek için kullanıldığı iddiasını ortaya çıkarır. Belki de bu eser tamamen yazarın politik görüşlerini ifade ettiği bir kitap olabilir.