Arama
Rubaileriyle edebiyat dünyasını etkileyen şair: Ömer Hayyam
Rubai şiirinin öncüsü kabul edilen Ömer Hayyam'ın İran'daki anıt mezarı, her gün yerli ve yabancı çok sayıda kişi tarafından ziyaret ediliyor. Yaşadığı dönemde İbn Sina'dan sonra Doğu'da yetişen en büyük bilgin olarak kabul edilen Ömer Hayyam, edebiyat alanında pek çok şairi etkiledi.
Bu yıldızlı gökler ne zaman başladı dönmeye
Ne zaman yıkılıp gidecek bu güzelim kubbe
Aklın yollarıyla ölçüp biçemezsin bunu sen
Mantıkların, kıyasların sökmez senin bu işte
Hayyam'ın matematik alanında bilinen tam 14 yapıtı bulur. Bunlar özellikle aritmetik, sayı kuramı ve cebir dallarında, birçok yeni tanım, çözüm ve yorumu içerir.
Çin ve Hint matematikçilerinin aritmetik konusundaki çalışmalarına dayanan kayıp bir yapıtında da doğal sayıların ikinci, üçüncü ve dördüncü dereceden köklerinin bulunmasını sağlayan bir yöntem bulup geliştirdi. Bugün kullanılan 'binom' açılımından farksız olan bu yöntem, Batı'da ancak 19'uncu yüzyılda yinelenebilmişti.
Dünyayı süslediler, bir şey kalmadan.
Bu süslere inanma, akıl olmadan.
Giden de çok dünyadan, gelen de ama
Sen payını al ondan, seni almadan!
Ömer Hayyam, Birçok kübik denklemleri incelemiş ve bu denklemleri sınıflandırdı. Matematik tarihinde ilk olan bu sınıflandırmayı yapan Hayyam'ın ayrıca "Pascal Üçgeni" olarak bilinen üçgenle de ilgili bir kitap yazdığı bilinir.
Bugün kayıp olan bu kitapta Hayyam, Pascal'dan yıllar önce bu üçgenin özelliklerini incelemişti. Pascal'ın, Ömer Hayyam'dan yaklaşık 400 yıl sonra aynı üçgen matematik alanında ortaya çıktı. Bu yüzden de bu üçgeni "Hayyam Üçgeni" olarak da anılır. Ömer Hayyam bu kitaptan, öteki kitaplarında söz eder. Fakat kitabın içeriğiyle ilgili bilgiler oldukça sınırlıdır.
