Sahnenin Dışındakiler romanı hakkında 10 soru 10 cevap
Tanpınar'ın en sade biçimde kaleme aldığı Sahnenin Dışındakiler romanı, yazarın ölümünden 11 yıl sonra 1973'te yayımlandı. Milli Mücadele yıllarının anlatıldığı romanda baş kahramanın hatıralarından yola çıkılarak o dönemin İstanbul'undan portreler sunuldu. Peki, roman neden Sahnenin Dışındakiler ismini aldı? Bu romanın Tanpınar'ın diğer eserleri arasındaki önemi neydi? İşte Tanpınar'ın ölümsüz eseri Sahnenin Dışındakiler hakkında ilginizi en çok çekecek 10 soru ve 10 cevap…
Giriş Tarihi: 13.09.2020
17:08
Güncelleme Tarihi: 13.09.2020
17:23
Sesli dinlemek için tıklayınız.
Romanda kahramanlar hangi düzlemde verilmiştir?
📚Huzur ve Mahur Beste romanlarından kopuk olmayan Sahnenin Dışındakiler'in şahıs kadroları, Meşrutiyet-Cumhuriyet dönemlerini yaşayan kişiler, aile bağları, geniş akraba ilişkileri, kendilerini geçmişe bağlayan olaylarla adeta bir organik bağ içinde aktarılır.
📚Roman baş kahraman olan Cemal'in hatıraları şeklinde kaleme alınmıştır. Kahramanlar toplumsal niteliklerinden ziyade bireysel çıkmazlarıyla romanda yer edinirler.
"Daima dikkat ettim; İnsan dediğimiz mahlûk her şeyden evvel "çehre ve tavırdır.."
"Bir huzursuzluğun romanı: Huzur"
Romandaki kültürel arka plan nasıl işlenmiştir?
📚Tanpınar'ın diğer eserlerinde olduğu gibi Sahnenin Dışındakiler romanı da Türk tarihi ve kültürüne dair derin izler taşır. Romandaki ana mekan İstanbul'dur.
📚İstanbul'un mimarisi, gündelik toplumsal yaşantısı, musikisi ve daha pek çok niteliği romanda yerini alır. Tanpınar bu romanda İstanbul'u sadece Osmanlı İmparatorluğu'nun merkezi olarak değil, ihtiyar şarkın bir varisi olarak göstermiştir.
"Coğrafya, kültür, herşey bizden bir terkip bekliyor"
Ahmet Hamdi Tanpınar romanlarının gizli kahramanı: Zaman
Medeniyetimizin yaşadığı değişim ve dönüşüm romanda nasıl yer alır?
📚Tanzimat'tan itibaren yaşanılan değişim ve dönüşüm İstanbul'un genel silüetinden ve roman kahramanlarının sosyal yaşantıları üzerinden verilmiştir.
📚Bu romanı kıymetli yapan hususlardan biri de insana ve hayata dair bakış açısının derin bir şekilde gözler önüne serilmiş olmasıdır.
"Bundan otuz kırk sene evvel insanlar, sadece iş veya eğlence için bir araya gelmezlerdi. Hattâ asıl birleştirici olan şey, ibâdetti. İman dediğimiz duyguyu içinde duysun veya duymasın, herkes evinden çıkarken onun kisvesine bürünürdü. İman sadece bizi A llah'a bağlayan bağ değil, müşterek kıyafet, yüz ifâdesi, muaşeret şekli, hülasa, Cemiyet hayatında nezâket ve merasim dediğimiz şeylerin, yani karşılıklı münasebetlerin tek kaynağı idi"
Edebiyatımızın başyapıtlarından Saatleri Ayarlama Enstitüsü hakkında 10 bilgi
Tanpınar’ın bu romanı neden “sahne dışında” kalmıştır?
📚Tanpınar'ın diğer eserlerine nazaran en sade bir biçimde kaleme aldığı yapıtı Sahnenin Dışındakiler'dir. Eserin kurgusunda hakim unsur; sahnenin içi ve sahnenin dışıdır. Edebiyatta bilhassa Oğuz Atay'ın romanlarının bel kemiğini oluşturan oyun izleği; Sahnenin Dışındakiler romanında da gözlemlenir. Sahnenin içi ve dışı bir nevi hayatın içini ve dışını simgeler.
"Madem ki hayat bir oyun, o halde bunun kelimelere geçirilmiş şeklinde de bunun dışında yer almak imkansız…"
Tanpınar’ın “süreklilik” felsefesi romanda nasıl yer almaktadır?
📚Tanpınar'ın bakış açısını şekillendiren en önemli nokta; değişen içinde değişmeyeni aramak yani "imtidat" fikridir. Tanpınar, bu "süreklilik", "devamlılık" fikri üzerinden medeniyet, tarih, şehir kavramlarını açıklamaya çalışır. Sahnenin Dışındakiler romanındaki süreklilik nehir romanı bağlamında gerçekleşmiştir.
📚Mahur Beste, II. Abdülhamid devrinin ve ilmiye sınıfının, Sahnenin Dışındakiler II. Meşrutiyet dönemi, Mütareke ve işgal yıllarının, Saatleri Ayarlama Enstitüsü Cumhuriyet dönemi ve yeni bürokrasinin, Aydaki Kadın Demokrat Parti döneminin sosyal eleştirisini ihtiva etmektedir. Görüldüğü gibi eserleri üzerinde süreklilik felsefesini uygulamıştır.
Anlaşılan Shakespeare'imi çok yanlış anlamıştım. Fakat hangimiz, yahut kaçta kaçımız sevdiği muharrirleri tam anlar. Galiba felsefe mekteplerinin, ilahiyat spekülasyonlarının o kadar çok ve değişik olması biraz da bu yüzdendir.
Tanpınar'ın en zorlanarak yazdığı kitap: Beş Şehir