Sezai Karakoç'un kaleminden Ramazan

📌 Divan edebiyatından günümüze kadar gelen süreçte hayatla bağlantılı olarak ilerleyen edebiyatımız, Müslümanlar için ayrı bir öneme sahip olan Ramazan ayını da elbette kendisine konu edinmiştir. 📌 Süheyl Ünver'in ifade ettiği gibi Osmanlı bir 'Ramazan medeniyeti'dir. Ramazanı medeniyetinin asli unsuru haline getirmiş bir milletin edebiyatı da bu ayın maneviyatından feyzini elbette alacaktır. Sultan I. Ahmet'ten Zâti'ye, Şeyh Galip'ten Nedim'e Osmanlı'nın en büyük divan şairlerinin hepsi bu ay için gazel ve kaside kaleme almışlardır. Gönderdi Huda çün bize mihman Ramazanı 📌 Matbuatın ve gazetenin yaygınlaşması ile Osmanlı'da Ramazan gelenekleri de yavaş yavaş değişmeye başladı. Kültürümüzde Ramazan'ın algılanması ve bu mübarek aya karşı bir nizam ve düşünce oluşturma durumu matbuatın yaygınlaşmasıyla da ayrı bir önem kazandı. Aslında günümüzde sıklıkla duyduğumuz 'Nerede o eski Ramazanlar?' klişesi, çok da günümüze ait bir söylem değildir. 📌Gazete ve dergilerin yaygınlaşmasından sonra Osmanlı toplumunda Ramazan artık yaşanandan ziyade 'özlenen' bir şey olmaya başladı. Bilhassa Ahmet Rasim gibi yazarların gazete sütunlarına Ramazan anılarını kaydetmeye başlaması ile toplumumuzda Ramazan'ın algılanış biçiminin de değişmeye yüz tuttuğunu gözlemlemek mümkündü. 📌Bazı yazarlar, Ramazan'a nostaljik bir özlem duygusu ile aralarına mesafe koymayı tercih ediyorlar ve asırlarca medeniyetimizin aslına nüfuz eden bu gelenekten uzaklaşmaya başladıklarını simgeleyen yazılar kaleme alıyorlardı. Nitekim modern edebiyatta uzun bir süre Ramazan, roman ve hikaye kurgularından ziyade anekdotlar ve hatıralar çerçevesinde karşımıza çıkıyor. Ramazan, yazarların kaleminde 'geçmiş zamanda güzelliği yaşanan hoş bir anı' olarak yer ediniyor. Ramazan'ın divan edebiyatına yansıyan yüzü: Ramazaniye 📌Edebiyatımızda bazı yazar ve şairlerimiz vardır ki onları bu genellemenin dışında hatta çok ötesinde tutmamız gerekir. İstiklal şairimiz Mehmet Akif Ersoy, Ramazan'ın ruhunu dizelerine yansıtan şairlerimizden biri olmuştur. 'Yâ Rab, şu muazzam Ramazan hürmetine, 📌Hakkında binlerce söz söylenmesine rağmen orucu kalemiyle yeniden 'dirilten' isim ise Ramazan'ı bir nostalji malzemesi olmaktan çıkarıp dini hayatımızın tam merkezine oturtan Sezai Karakoç'tur. 📚Samanyolunda Ziyafet 📌 Samanyolunda Ziyafet, Sezai Karakoç'un Ramazan ile ilgili hatıralarını ve görüşlerini ele alan eseridir. Son dönem edebiyatımızın en güçlü kalemlerinden Karakoç, Ramazan ayı ile ilgili görüşlerinde de hiç şüphesiz dini ve kültürel kimliğimizi en iyi gözlemleyip tanımlayan isimlerin başında yer almıştır. 'Bir şehrin temizlenmesi, onarılması, yeniden yapılması, sıva, boya ve badanaların tazelenmesi ile Müslüman bir şehrin oruç boyunca ruhî canlılık ve hareketi, yükselme ve ilerlemesi birbirini çok andırır. Oruç, bir noktadan bakılınca, ruhun ve vücudun dezenfekte edilmesi gibidir.' SEZAİ KARAKOÇ KİMDİR? 📌 'Bu kitap, yazarın ömür boyu, daha çok ramazanlarda yazdığı oruç hakkındaki yazılardan oluşmaktadır. Bu bakımdan, kitap, oruçla ilgili düşüncelerin yanı sıra, duyuşları ve dönemin toplum yaşantısından kesitler ve izlenimlerini de yansıtmaktadır' cümleleriyle eserine küçük bir not düşülmüş ve kitabın mahiyeti kısaca tanıtılmıştır. 📌 Samanyolunda Ziyafet Sezai Karakoç'un daha ziyade Ramazan aylarında çeşitli dergi ve gazetelerde yazdığı yazılardan oluşur. Kronolojik olarak düzenlenen yazılar, Yeni İstiklal, Diriliş gibi dergilerde yayımlanmıştır. Ramazan ayı Karakoç'un fikir hayatında da ayrıca bir öneme sahiptir, Diriliş ilk defa Ramazan ayında yayım hayatına girmiştir. 📌 Sezai Karakoç'u Ramazan'ı anlatan diğer yazarlardan ayıran en önemli husus orucun yirmi dört saatini ayrıntılı bir biçimde tasvir etmesidir. 'Hayvandan meleğe doğru yolculuk; içteki karanlıkların eriyişi, yerini metafizik ışıkların alması oruçla… Gerçek gün doğuşu, gerçek kuşluk, gerçek öğle, gerçek ikindi, gerçek akşam ve gün batışı, gerçek gece ve yatsı oruçla. Gerçek zaman oruçladır.' Sezai Karakoç'un en çok sevilen 20 şiiri 📌Karakoç'un Samanyolundan Ziyafet isimli eserinde en dikkat çekici bölümleri hiç kuşkusuz şairin çocukluğunun Ramazanlarını anlattığı bölümdür. 📌 'Ramazanın Aynasında Hayat' başlığını taşıyan bu bölümde, çocukluğunun ve gençliğinin Ramazanlarını özlemle anlatır Karakoç. Bu bölümler her ne kadar dini hassasiyetin Karakoç'un çocuk ve ilk gençlik zihninde nasıl belirdiğini göstermesi bakımından da önem arz eder. 📌 Samanyolundan Ziyafet'te 'Çocukluğumuzun ramazanları, bize cennetten fragmanlardı sanki.' cümlesini kuran Karakoç, henüz çocuk yaşındayken Ramazan'ın manevi iklimine kendisini kaptırmıştır adeta. Çocukluk güdülerini de elde bırakmayan Karakoç, Ramazanlarda oynatılan Karagöz oyunlarını da özlemle yad eder. 'Oruç insanın katıldığı, her yıl bir ay katıldığı bir ruh şölenidir. Üstün insanların davetlisi olduğu bir tabiatüstü ziyafet, bir gök sofrasıdır.' Samanyolunda Ziyafet kitabından oruç hakkında 20 alıntı 📌 Ünlü şair, Ramazan'ın çocuklar için cenneti andıran masalsı havasına temas etmenin yanında orucun çocuklar için nasıl bir okul görevi üstlendiğinin de altını çizer. Karakoç'un da ifade ettiği gibi oruç söz gelimi 'mistik bir öğretmen' olur ve çocuğun yaşam terbiyesinde önemli bir vazife üstlenir. 'Çocuğun içinden taşıp gelen ve ilk andaki çıkış çılgınlığını yaşayan içgüdüleri, oruç gibi mistik bir öğretmenin uslandırması, onu, komplekslere saplanmaktan, geleceğini tam şartlandıran ve telafi edilemez gençliğin çılgın davranışlarından korur. Tabiatın önünde baş eğmemesi, melankoli krizlerine daha dayanıklı çıkmasını sağlar çocuğun.' 📌 Karakoç eserinde Ramazan'ın manevi havasını söz konusu ettiği mekanlar üzerinden hissettirir. Karakoç Ramazan ayına gelenek perspektifinden bakan şairler arasındadır. 📌Karakoç aynı zamanda Ramazan'ın sokağa yansıyan yönüne de eserinde yer verir. Karakoç, Karagöz oyunlarından Beyazıt meydanındaki eğlencelerden söz ederken aynı zamanda Sultanahmet'in, Fatih Camii'nin havasını eserine yansıtır. 📌Fatih'ten yükselen ezan sesleriyle Ramazan akşamları mest olduğunu vurgulayan şair, Fatih Camii'nde kıldığı teravih namazlarının da özlemini çeker. 📌Karakoç'un Ramazan ile beraber yad ettiği en önemli mekanlardan biri de Beyazıt civarıdır. Bu bölgede teravihten sonra yaptığı siyasi ve edebi tartışmalar, Ramazan'ı ünlü şair için 'bereket ufku ve sağnağı' haline getirmiştir. 📌Şair, Hızırla Kırk Saat'in ve Taha'nın Kitabı'nı da Ramazan'da bitirir. Tüm bunlar, Karakoç için Ramazan'ın bereketidir. 'Ölüme doğru koştuğu bu son çağlarda İslâm toplumu tam ölmemişse ve hâlâ yaşıyorsa; bunu, gelip gelip dirilten Ramazanlara borçludur geniş ölçüde. Ve bir gün tam dirilecekse, bu da yine bir Ramazanda başlayacaktır, Ramazanlarla başlayacaktır.' 📌 Evlerimizi ev yapan, ruhlarımızı kölelikten azat eden oruç, Sezai Karakoç'a göre bir 'diriliş mucizesi'dir. Modern insanın silahını oruç olarak gören Karakoç, bu silahla pek çok kötülükten korunabileceğimizi düşünür. 'Biz Müslümanlar için' oruç, dudakları çatlamış toprağa serpilen yağmur gibi âdeta bir rahmettir. '20. Yüzyıl sularında, Müslüman, kültür alanında da ekonomi ve maddî güç alanında da sıkıştırıla sıkıştırıla son duvara dayanmış bir savaşçıdan farksızdır' Sezai Karakoç'un Hızırla yolculuğu: 'Hızırla Kırk Saat' 📌 Orucu 'canlı' bir varlık olarak tanımlayan Karakoç, onu edilgen bir ibadet şekli olmaktan çıkararak insanlığı da orucun himayesine sokar. Nitekim bu düşüncesini en bariz biçimde gösterdiği meşhur 'Oruç da Acıkır' yazısıdır. 'Siz sanmayın ki, oruçta yalnız siz susar, siz acıkırsınız. Oruç da susar, oruç da acıkır. Çünkü: Oruç da canlıdır. Sizin gibi. Hatta sizden fazla. Çünkü: Onda, ölümün eriteceği et ve kemik de yok. İnsan, sağken bile ölüme karışıktır. Biz, hayatla ölümün karıştığı bir terkibiz. Sağken, hayat ölüme baskındır ve ölümü kullanır. Sonra yaşlandıkça, ölüm güçleri yavaş yavaş artar ve ölüm yüzdesi, hayat yüzdesinin üstüne çıkar bir gün. İşte o gün ölmüşüzdür, ölüm hayatı kullanmaya başlamıştır. Toplum yaşayışında da böyle. Ecel olarak gelen ölüm, bu hayat-ölüm çatışmasını kesin bir sonuca bağlar. Ama oruç yüzde yüz diri, saf olarak diridir. Net diridir, insan gibi brüt değildir.' 📌Karakoç yazısında, oruç ve Mümini ayrılmaz bir bütün olarak tarif eder. Birbirini tamamlayan bu iki canlı, birbirine ab-ı hayatı sunduğunda kalplerdeki iftarlar anca o zaman açılır. 📌 Yazısını 'Oruç geldi, ondan bize ölümsüz bir şeyler katılacak demektir. Giderken, bizden de ona ölümsüzleşecek birkaç şey katılmalı.' cümleleriyle noktalayan Karakoç, orucun giderken 'dolu' gitmesi gerektiğinin altını çizer. 'Ramazan, biz Müslümanların kimlik hamurumuza bir güneş ışığı gibi sızmıştır. Kişiliğimizi mayalamıştır o. Kişiliğimiz onunla; o, kişiliğimizle yoğrulmuştur. İnsan ruhuna tabiatüstü pencereler açan odur.' 📌 Diğer yazarlar 'Nerede o eski Ramazanlar' sorusunu okura yönlendirirken okuru hareket geçirecek bir eylem peşinde değildir. Oysa Karakoç için bu sorunun bir anlamı vardır, söz gelimi okuru bir tercihe zorlar. 📌 Bu tercih, bahsedilen hatıraların yalnızca eski zamana ait bir 'anı' olarak kalması mı yoksa geleneğin geleceğe diriliş düşüncesi bağlamında aktarılması mı? Gelenekten yola çıkarak geleceğin yeniden inşa edilmesi, Karakoç'un oruç hakkındaki görüşlerini de temellendirir. 'Uzun süren bir kuraklıktan sonra, dudakları çatlamış toprağından ötürü ellerini göğe kaldırmış çiftçi için birden boşanan yağmur neyse, biz Müslümanlar için, gelen bu oruç da odur.' 📌 Karakoç, her yıl Ramazan Bayramı tebriklerini sunmak için hazırladığı basın bildirilerinde Müslümanları 'İslam millleti' olma hususunda dirilişe ve ayağa kalkmaya davet eder. Çünkü Karakoç'a göre Ramazan ayı manevi dirilişin ve ayakta kalmanın bir sembolüdür. Sezai Karakoç'un İslam milleti

Sezai Karakoç'un kaleminden Ramazan

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

Sezai Karakoç'un kaleminden Ramazan