Arama
Sözün en zarif hali şiirleri anlamamız için bilmemiz gereken terimler
Düz kelime anlamına ek olmak üzere ya da yerine anlamlar oluşturmak için dilin ses estetiği veya ses sembolizmin yanında ölçü gibi estetik ve ritmik özelliklerini de kullanan bir edebiyat türü olan şiir, medeniyetimizin yapı taşlarından biridir. Medeniyetimizin çağlar boyunca şiirle haşır neşir oluşu, bu türe ait geniş bir terminolojinin de ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Peki, sözün en zarif hali şiirleri anlamamız için bilmemiz gereken terimler nelerdir? İşte şiirle ilgili terimler…
📌HECE ÖLÇÜSÜ: Dizelerdeki hece sayısının eşitliğine dayanan, halk şiiri ölçüsü olarak bilinen millî ölçümüz.
"Yürü bire / yalan dünya
Sana konan / göçer bir gün
İnsan bir ekine misal
Seni eken/ biçer bir gün" (Karacaoğlan)
8'li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
📌ARUZ: Hecelerin uzunluk ve kısalık, kapalılık veya açıklık değerlerine göre, türlü ses kalıplarından oluşan divan şiiri nazım ölçüsü.
"Saçma ey göz eşk[i]den gönlümdeki odlare su
Kim bu denlü tutuşan odlare kılmaz çâre su" (Fuzuli)
Şiir, "Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilâtün / Fâilün" kalıbıyla yazılmıştır.
📌KAFİYE (UYAK): Dize sonlarında anlam ve görevleri farklı ses benzerliği.
"Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum,
Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum,
Hülyamı tutan bir büyü var onda diyordum" (Y. Kemal Beyatlı)
📌LÜGAZ: Şiir biçiminde oluşturulan bilmece.
"Bir acayip nesne gördüm
Etrafında sûr u var
Kendin yer bitirir
Acayip huyu var"
(Mum)
