Arama
Tarihi bir kaynak olarak Selimnâme
Osmanlı tarihçiliğinin gelişme dönemi ürünleri olarak bilinen Selimnameler, Yavuz Sultan Selim Han'ın dönemini anlatır. Kısa ama bereketli bir iktidar süren Yavuz Sultan Selim'i övmek isteyen pek çok şair ve tarihçi, Selimname yazarak tarihe kayıt düşmek istemiştir. Yavuz Sultan Selim'e yazılan Selimname eserleri, Osmanlı kültür ve medeniyet aynasının tarihe ve edebiyata tutulmuş birer yüzü gibidirler. Sizler için meşhur Selimnamelerden alıntılar derleyerek yazarlarını tanıtıp, minyatürleri bir araya getirdik.
📌 Keşfî Mehmed Çelebi tarafından yazılan eser, ilk Selimnâmelerden olması bakımından önemlidir. Keşfî, sebeb-i telif kısmında kitabı "dünyada rütbe ahirette menzil kazanmak" maksadıyla yazdığını belirtir. Eser, kendi içerisinde başlıklara ayrılmaz. Selimnâme'de; Yavuz'un tahta çıkışı başlangıç alınır ve Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta çıkışı son olarak kabul edilir.
Keşfî Mehmed Çelebi kimdir?
Doğumu hakkında net bir tarih bulunmayan Mehmed Çelebi, 1525'de vefat eder. 15 ve 16. Yüzyıllarda yaşayan şair ve tarihçidir. Şehzadeliği döneminde Yavuz Sultan Selim,'in katipliğini yapan Çelebi, İran ve Mısır seferlerinde I. Selim'in başkatibi olarak hizmet verir. Keşfî Mehmed, tezkirelerde güzel ahlak sahibi ve şair olarak geçer.
Eserden Alıntılar
↪
Kılıçlar kan içinde neyze ile
Nehengidi ki olmuş garka Nile
↪
Ger nazar eyler ise zerre-i hâk
ezzile mihr-i âsumân olur
Şair yönüyle Yavuz Sultan Selim ve şiirleri
◼ Celali isyanı
◼ Kaynak: Selimnâme-i Şükrî
Ravza-i Mutahhara'nın duvarlarını hüsn-i hat ile süsleyen Osmanlı sanatkarı
📌 Çok sevilen bir şair olan İshak Çelebi, tarih düşürmek ve Sultan Selim'in mazharına nail olabilmek için Selimnâme yazar. Eser boyunca İshak Çelebi'nin temiz ve kuvvetli şiir dili dikkat çeker. İshak Çelebi'nin eserde naklettiği tarih ve olayları dönem tarihçileri de kullanır. Bu husus onun güvenilirliğini kanıtlar. Çelebi kitapta, II. Bayezid devrini siyasi olarak karışık ve güvensiz olarak tasvir ederken Yavuz'un iktidar yıllarını ise ilmin tekrar doğduğu yıllar olarak niteler. Selimnâme'nin İstanbul'da dokuz adet nüshası vardır.
İshak Çelebi kimdir?
1465-1537 yılları arasında yaşayan divan şairi İshak Çelebi, Üsküplüdür. İyi bir eğitim aldıktan sonra Siroz, Edirne ve Üsküp'te müderrislik yapan Çelebi, bir zaman sonra Fatih Sahn-ı Seman medreselerinde müderris oldu. Kadı olarak atandıktan kısa bir süre sonra vefat eden Kılıçzade İshak Çelebi, çalışmaları ile Yavuz ve Kanuni gibi iki büyük hükümdarın takdirini kazandı.
Eserden Alıntılar
↪
Gülşen- i hüsnün temaşâ eyleyüb medh itmeğe
Bir dahi İshak gibi bülbül-i şeydâ mı var
↪
Gelicek hâlet-i neza didi tarihini İshak
Yöneldim cânib-i hakka başı kabak yalın ayak
Yavuz Sultan Selim'in sarığındaki sır neydi?
◼ Yavuz Sultan Selim Han ve Horasan Beyi Mirza
◼ Kaynak: Selimnâme-i Şükrî
📌 Yavuz Sultan Selim döneminin büyük alimlerinden olan İdrîs-i Bitlisî, dönemin tanığı olarak bir Selimnâme yazar. Eserde I. Selim'i dokuzuncu gök olarak niteleyen Bitlisî, eserini vefatından kısa bir süre önce btitirir. Kitabın düzenlenmesi işini oğlu Ebu'l Fazl gerçekleştirir. Doğu Anadolu'nun Osmanlı topraklarına katılmasında büyük emekleri olan İdrîs Bitlisî eserini Farsça kaleme alarak, tarihi meseleleri izah eder.
İdrîs-i Bitlisî kimdir?
1520 senesinde vefat eden Bitlisli şair, müellif, hattat ve devlet adamıdır. Abdurrahman Cami gibi büyük alimlerin ilmi halkalarından faydalanan Bitlisî, Şah İsmail'in İran'da iktidarı ele geçirmesi ile birlikte Osmanlılara sığındı. Yavuz'a çıkacağı Şark savaşında danışmanlık yapan Bitlisî, tavsiyeleri ile Doğu Anadolu'nun şiileşmesinin önünü almış oldu.
Eserden Alıntılar
↪
Bize çare kıl, çünkü yardımcımız yok.
Sen çare kılmazsan biz kime yöneliriz?
↪
Hile yoluyla böyle düşündü, fakat
Onun tedbiri takdire uygun gelmedi