Arama
Tarihin tozlu sayfalarında kalan gizemli kütüphaneler
İnsanlığın ortak mirası olan kütüphaneler, en eski tarihlerden beri topluma hizmet etti. Fakat kurulan bu bilgi hazinelerinden bazıları büyük gizemler barındırıyordu. Dünya üzerinde, girişin yasak olduğu, kitaplarının bulunamadığı ve savaşlar neticesinde yakıp yıkılan birçok kütüphane mevcuttu. Birçoğu zamanla kaybolan bu bilgi hazineleri ne yazık ki tarihin tozlu sayfalarında kaldı. Sizler için sırrı çözülemeyen kütüphaneleri derledik.
Vatikan Gizli Arşivleri, dünyanın en gizemli kütüphanelerinden biriydi. 1612'de kurulan arşiv, 1881'e kadar halkın kullanımına kapalıydı. Papa XIII. Leo döneminde yalnızca Katolik araştırmacıların arşive girmesine izin verildi. O zamandan beri bu kısıtlama çok az da olsa gevşetildi.
Fakat gazeteci ve öğrencilerin içeri girmesi hâlâ kesinlikle yasak. Yalnızca Vatikan'ın sıkı şartlarını karşılayabilen resmi araştırmacılar içeri girebiliyor. Bu durumda bile günde en fazla üç eser alabiliyorlar. Vatikan 2012'de 100 parçanın arşivden çıkarılmasına izin verdi.
Koleksiyonunu seksen kilometre uzunluğunda olduğu söylense de arşivlerin gizemi hakkında neredeyse hiçbir ipucu bulunmuyor. Çıkarılan belgeler, Papa X. Leo'nun Martin Luther King'i aforoz etmesinden Tapınak Şövalyelerinin duruşmalarının yazılı hallerine ve Galileo'ya, İngiliz bir din adamının VIII. Henry'nin evliliğinin iptalini istediği bir dilekçeden Yeni Dünya topraklarını Portekiz ve İspanya arasında paylaştıran Inter Caetera belgesine kadar birçok konuyu kapsıyor.
Araştırmacı-yazar Rinaldo Marmara'ya göre Vatikan'ın Arşiv Kütüphanesi'nde Türk tarihine ışık tutacak nitelikte çok değerli evraklar bulunuyor. 500'e yakın Osmanlıca el yazması eserin, Vatikan Kütüphanesi'nin 5 ayrı bölümünde muhafaza ediliyor.
Trablusşam ve civarında hüküm süren Ammâroğulları, bu şehirde dâru'l-ilim ve ona bağlı bir kütüphane kurdu. Kurulan bu yapı "dünyada bir benzeri görülmemiştir" olarak nitelendirildi.
Kitap sayısı hakkında 100.000 ve 3 milyon gibi oldukça farklı rakamlar söyleniyordu. Kütüphanedeki eserler, konularına göre farklı odalarda muhafaza edilirdi. Benî Ammâr'ın İslam dünyasının her yerinde mevcut adamları, satın aldıkları kitaplarla Dârülilim Kütüphanesi'ni zenginleştirmişlerdi. Fakat Darülilim Kütüphanesi 1109'da Trablusşam'ı işgal eden Haçlılar tarafından önce yağmalandı, sonra da yakıldı.
Halife Mustansır Billah'ın Bağdat'ta 1234 yılında kurduğu Müstansıriyye Kütüphanesine, özel kütüphanesinden seçtirdiği 290 yük kitap gönderdi. Seksen bin ciltten fazla kitap bulunan kütüphane Moğollar tarafından yakılıp yıkıldı.
İbnü'l-Fuvatî, kütüphanenin dünyada eşi görülmemiş derecede zengin bir koleksiyona sahip olduğunu söyler. Bu kütüphanede görev yapan kişilerin çoğu dönemin önemli âlimleriydi.
Tarihçiler, Moğol istilasının İslam dünyasındaki ilmi ve kültürel gelişmeyi sona erdirdiği ve Müslümanların kendi kabuklarına çekilmelerine neden olduğunu söyler.