Arama
Türk lehçelerinde "ev"
Türk gelenek ve göreneklerinde evin değeri, yeri ve önemi bambaşkadır. Eski Türkçeden itibaren dilimizden düşmeyen ve hayatımızın merkezinde olan evler, Türkiye Türkçesi dışındaki diğer lehçeler tarafından da korunmuş ve ortak kelimeden biri olmuştur. İşte Türk lehçelerinde ev sözcüğünün karşılıkları...
ALTAY TÜRKÇESİ
Ev- Üy
◼ Sibirya (kuzeydoğu) Türk lehçesi grubundan olan Altay Türkçesinde "ev" kelimesi, kuzeybatı grubundaki çoğu lehçeye benzemektedir.
◼ Türkiye Türkçesindeki "ev" kelimesi "üy" şeklinde karşılık bulmaktadır.
➡ Köp sülegen keçke cetpes,
Kere altagan üyge cetpes.
➡ (Çok konuşan akşama yetmez,
Büyük adımlayan eve ulaşamaz.)
Altay Atasözü
HAKAS TÜRKÇESİ
Ev- İb
◼ Hakasya, Sayan Dağlarından Yenisey Nehri boyunca uzanan bölgede yaşamlarını sürdürmektedirler. Hakas Türklerinin dili olan Hakas Türkçesinde "ev" kelimesi hem kendi grubundaki lehçelerden hem de diğer Türk lehçelerinden farklı özellikler barındırmaktadır.
◼ İlk harfi e>i olurken ikinci harfi v>b değişimine uğramıştır.
TUVA TÜRKÇESİ
Ev- İb
◼ Sibirya'daki Türk toplulukların hepsi Kiril alfabesini kullanmaktadır. Kuzeydoğu grubunun temsilcilerinden biri olan Tuva Türkçesi de onlardan biridir. Tuva Türkçesinde "ev" kelimesi "ög" sözcüğü ile karşılık bulmuştur. Sibirya grubunda
➡ Kalbak kezek -ot çudu, haram kaday -ög çudu.
➡ (Düz kütük ateşin ayıbı, cimri hanım evin ayıbı.)
Tuva Atasözü
AZERBAYCAN TÜRKÇESİ
Ev- Ev
◼ Oğuz grubunun temsilcilerinden olan Azerbaycan Türkçesi, Türkiye Türkçesi ile büyük benzerlikler barındırmaktadır.
◼ Bu minvalde Azerbaycan Türkçesinde "ev" kelimesi aynen korunmuştur.
➡ Evinden hemişe şadlık sesi gelsin.
➡ (Evinden hep mutluluk sesleri yükselsin.)
Azerbaycan algışı "duası"
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Ev- Öy
◼ Oğuz (güneybatı) grubunun mensubu olan Türkmen Türkçesi, aynı grupta olduğu diğer Türk lehçelerine göre farklılıklar göstermektedir.
◼ Bu lehçede "ev" kelimesi, "öy" olarak karşımıza çıkmaktadır.
➡NERGİZ
Öylerinin keyni arpa,
Atlı geçer gürpe-gürpe,
Enesi gızından körpe
Çıkar, bakar yola Nergiz.
Öylerinifi keyni çogan,
Gulpacıgm yanı boğan
Gayşarılıp, maya sağan,
Çıkar, bakar yola Nergiz
➡NERGİS
Evlerinin önü arpa,
Atlı geçer, çatır çatır,
Anası kızından körpe,
Çıkar, bakar yola Nergis.
Evlerinin arkası çogan1
Saç örgüsünü yeni bağlayan,
Eğilip maya sağan,
Çıkar, bakar yola Nergis.
Türkmen Türkçesi şiiri