Arama
Türk lehçelerinde "gök"
Türkler için "gök" o kadar önemlidir ki kurulan ilk devletlerinin adı olur. Bu kelime, tarihsel süreçte karşımıza eser isimleri, yer isimleri hatta mavi rengini belirtmek için çıkmıştır. Gök sözcüğü, Sibirya grubu başta olmak üzere güneydoğu, kuzeybatı, Oğuz grubunda da "en çok zikredilen kelimeler" arasına girmeyi başarmıştır. İşte, Türk lehçelerinde "gök" sözcüğünün karşılıkları....
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Gök- Kük
🔹 Kuzeydoğu Türk lehçesi grubunun mensubu olan Başkurt Türkçesindeki bazı kelimelerde daralma meydana gelir. "Gök" kelimesi bunlardan biridir. Bu lehçede "kük" olarak yer almaktadır.
➡ Ak seprekke törgenen akıkmı ni, yar- yar?
Kük seprekke tögenen kük taşmı ni, yar- yar?
➡ Ak çaputa dürdüğün akik mi, yar-yar?
Gök çaputa dürdüğün göktaş mı, yar- yar?
KARAÇAY- MALKAR TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Kafkaslarda yaşayan Türkçenin temsilcisi olan Karaçay Malkar'da "gök" kelimesi, Eski Türkçedeki "kök" kelimesi ile beraber eskicil unsurları barındırmaktadır.
➡ Erleyin şuvuldab elge cetgendi
Kılıcı bla kökde oyun etgendi
➡ Hemen, hızla köye yetişmiş
Kılıcı ile gökte oyun oynamış
Halk şarkıları
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Karakalpak adı, bu Türklerin özelliklerini belirleyen bir tabir olmayıp onların giyiniş tarzlarından oluşmuş isimdir.
🔹 Karakalpaklar, VI. yüzyılda Oğuz, Kıpçak ve Peçenek gibi Türk boylarının karışması sonucu ortaya çıkmıştır.
🔹 Bu Türk topluluğunda Eski Türkçeden gelme "kök" kelimesi yaşatılmaktadır.
➡Kök jalavşı körinse,
Şappay, jelmey mayrılğan,
Jez kanattan kayrılğan,
Bahtı kara küninde,
Sordın üyi devşi edi
➡ Gök bayraklı görünse,
Uçamadan kırılan,
Berk kanattan ayrılan,
Bahtı kara gününde,
Garibin evi derler.
Karakalpak Türkçesi şiiri
KARAY TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Karay veya Karaim Türkleri olarak olarak bilinen Musevi Türk topluluğudur. Eskicil unsurları barındıran Karay Türkçesinde, "gök" kelimesini "kök" sözcüğü karşılamaktadır.
KAZAK TÜRKÇESİ
Gök- Aspan
🔹 Kuzeybatı grubunun temsilcilerinden olan Kazak Türkçesinde "gök" kelimesinin karşılığı, Farsça "asuman" sözcüğünden türeyen "aspan" kelimesidir.
➡ Aspandağı tört attı,
Tört attının işinde,
Kayratı artık börte attı,
Endi söyle, tor taylım,
Er nersege ontaylım,
Jan ağama jan yoldaş,
Jan joldam jan kıymas.
➡Gökteki dört atlı,
Dört atlının arasında,
Kuvveti üstün gök atlı,
Şimdi söyle doru taylım,
Her işte becerikli olanım,
Canım ağabeyime can yoldaşı,
Can yoldaşına insan kıyamaz.
Kazak Türkçesi şiir