Arama
Türk lehçelerinde "gök"
Türkler için "gök" o kadar önemlidir ki kurulan ilk devletlerinin adı olur. Bu kelime, tarihsel süreçte karşımıza eser isimleri, yer isimleri hatta mavi rengini belirtmek için çıkmıştır. Gök sözcüğü, Sibirya grubu başta olmak üzere güneydoğu, kuzeybatı, Oğuz grubunda da "en çok zikredilen kelimeler" arasına girmeyi başarmıştır. İşte, Türk lehçelerinde "gök" sözcüğünün karşılıkları....
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Karakalpak adı, bu Türklerin özelliklerini belirleyen bir tabir olmayıp onların giyiniş tarzlarından oluşmuş isimdir.
🔹 Karakalpaklar, VI. yüzyılda Oğuz, Kıpçak ve Peçenek gibi Türk boylarının karışması sonucu ortaya çıkmıştır.
🔹 Bu Türk topluluğunda Eski Türkçeden gelme "kök" kelimesi yaşatılmaktadır.
➡Kök jalavşı körinse,
Şappay, jelmey mayrılğan,
Jez kanattan kayrılğan,
Bahtı kara küninde,
Sordın üyi devşi edi
➡ Gök bayraklı görünse,
Uçamadan kırılan,
Berk kanattan ayrılan,
Bahtı kara gününde,
Garibin evi derler.
Karakalpak Türkçesi şiiri
KARAY TÜRKÇESİ
Gök- Kök
🔹 Karay veya Karaim Türkleri olarak olarak bilinen Musevi Türk topluluğudur. Eskicil unsurları barındıran Karay Türkçesinde, "gök" kelimesini "kök" sözcüğü karşılamaktadır.
KAZAK TÜRKÇESİ
Gök- Aspan
🔹 Kuzeybatı grubunun temsilcilerinden olan Kazak Türkçesinde "gök" kelimesinin karşılığı, Farsça "asuman" sözcüğünden türeyen "aspan" kelimesidir.
➡ Aspandağı tört attı,
Tört attının işinde,
Kayratı artık börte attı,
Endi söyle, tor taylım,
Er nersege ontaylım,
Jan ağama jan yoldaş,
Jan joldam jan kıymas.
➡Gökteki dört atlı,
Dört atlının arasında,
Kuvveti üstün gök atlı,
Şimdi söyle doru taylım,
Her işte becerikli olanım,
Canım ağabeyime can yoldaşı,
Can yoldaşına insan kıyamaz.
Kazak Türkçesi şiir
➡ KAZAN TATAR TÜRKÇESİ
Gök- Kük
🔹 Tataristan Cumhuriyeti'nde yaşayan Tatar Türklerinin kullandığı lehçede, "gök" kelimesi "kük" sözcüğü ile karşılır bulur. Tatar lehçesindeki kelimelerde incelme mevcuttur.
➡ Kük bir sinin baş turında gına tügil.
➡ (Gök bir senin başının üstünde değil)
Tatar Türkçesi deyimi
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Gök- Asman
🔹 Kuzeydoğu grubunda yer alan Kırgız Türkçesinde "gök" kelimesi "asman" sözcüğü ile karşılık bulmaktadır.
➡Asmandı karap şaş-kanda
Iraazı boldum caşımdan
➡(Gökyüzüne bakıp acele ettiğimde
Razı oldum gençliğimden)