Arama
Türk lehçelerinde kış mevsimi
Türkler, geniş coğrafyalar üzerinde güçlü devletler kurarak tarihte ilklere imza atan bir millet oldular. Bu da zengin bir dilin oluşmasına zemin hazırladı. Her nesne, olay ve bilinmeyen bu zengin şartlar altında kendisine yeni bir kimlikle yer buldu. Bilhassa mevsimleri bu duruma örnek olarak gösterebiliriz. Peki, kış sözcüğü Türk lehçelerinde hangi kelimeler ile karşılık buldu?
TÜRKMEN TÜRKÇESİ
Kış - Qyş
🔹 Batı Türkçesine yani Oğuz grubuna mensup bir diğer lehçe, Türkmen Türkçesidir. Bu lehçede kış kelimesini "qyş" sözcüğü karşılamaktadır.
TÜRKMENİSTAN'DA KIŞ NASIL GEÇER?
🔸 Türkmenistan'da kış mevsimi, bulunulan bölgeye göre farklılık gösterir. Ülkenin kuzey kısmında kışlar sert geçer. Orta ve güney kesimlerinde ise daha ılıman bir iklim mevcuttur. Ocak ayında hava sıcaklıkları sıfır derecenin altına düşer.
➡ Türkmenistanda gyş gaty sowuk.
➡ Azerbaycan'da kış çok soğuk geçer.
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Kış - Kış
🔹 Oğuz grubunda yer alan son lehçe, Gagavuz Türkçesidir. Bu lehçede kış sözcüğü Türkiye Türkçesindeki gibidir yani kış kelimesini yine aynı sözcük karşılar.
GAGAVUZYA'DA KIŞ NASIL GEÇER?
🔸 Avrupa kıtasında yer alan Gagavuzya'da sıcaklık ortalaması on derecedir.
➡ Gagauz Yeri kış souk geçmaa.
➡ Gagavuzya'da kış çok soğuk geçer.
UYGUR TÜRKÇESİ
Kış - Kiş
🔹 Güneydoğu Türk lehçeleri sınıfında bulunan Uygur Türkçesi, Güneybatı Türkçesindeki dil özelliklerinden farklı özellikleri bünyesinde barındırır. Örneğin kış kelimesinin içindeki /ı/>/i/ değişimi meydana gelir ve "kiş" sözcüğü karşımıza çıkar
DOĞU TÜRKİSTAN'DA KIŞ NASIL GEÇER?
🔸 Doğu Türkistan topraklarında karasal iklim hakimdir. Sıcaklık ise -16 derecelere kadar düşer.
➡ Urumçide kiş bek soguq.
➡ Urumçi'de kış çok soğuk geçer.
ÖZBEK TÜRKÇESİ
Kış - Qish
🔹 Güneydoğu yani Karluk sınıfında yer alan bir diğer lehçe, Özbek Türkçesidir. Bu Türkçede kış sözcüğü Özbek lehçesinin morfolojik özellikleriyle "qish" halini alır ve bu şekilde karşımıza çıkar.
ÖZBEKİSTAN'DA KIŞ NASIL GEÇER?
🔸 Özbekistan cumhuriyetinde kışın sıcaklıklar şehir merkezlerinde -15 dereceye dağlarda ise -30 dereceye kadar düşmektedir.
➡ O'zbekistonda qish juda sovuq.
➡ Özbekistan'da kış çok soğuk geçer.
KAZAK TÜRKÇESİ
Kış - Qıs
🔹 Kuzeybatı Türkçesinin en bilinen lehçesi Kazak Türkçesidir. Bu lehçede kış sözcüğü bazı değişimlere uğrar ve "qıs" halini alır ve bu şekilde karşımıza çıkar.
KAZAKİSTAN'DA KIŞ NASIL GEÇER?
🔸 Karasal iklime sahip olan Kazakistan'da kış, kuzey yarım kürede yer alan Türk cumhuriyetlerindeki gibi oldukça zor şartlarda geçer. Özellikle çöllerin olduğu bölgelerde gece ve gündüz arasında sıcaklık farkı çoktur. Burada Ocak ayındaki sıcaklık ortalaması -20 derecedir.
➡ Qazaqstanda qıs öte suwıq.
➡ Kazakistan'da kış çok soğuk geçer.