Arama
Türk lehçelerinde "misafir"
Türk örf-adetlerine göre misafir, her daim kutsal olarak kabul edilmiştir. Konukları yedirme, içirme ve evde ağırlama milletimizin misafirperveliğinin bir göstergesidir. "Misafire yiyecek olmasa da sıcak ve samimi sohbet yeter" Kazak atasözü de bu konuya verilen ehemmiyeti gözler önüne serer. Peki önem verilen ve değerli manalar yüklenen bu kelime, diğer Türk lehçelerinde nasıl karşılık bulmuştur?
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Misafir - Kunak
🔹 Coğrafi olarak Tataristan Cumhuriyeti'ne yakın Başkurt Cumhuriyeti, Kıpçak grubunda yer almaktadır.
🔹Bu lehçede de Eski Türkçeden günümüze kadar ulaşmış ve bulunduğu lehçeye göre şekil almış kelimeler vardır. "Kunak" sözcüğü en güzel örneğini oluşturur.
Donya bezzen gene kalmagan ul,
Ber sak kiler ülem - yat kunak,
Avham ine şul sak beygelerze
Yörege yarılıp ülgen at hımak.
(Dünya bizden daha kurtulmamış,
Bir vakit gelir ölüm - yabancı misafir,
Evham idi şu vakit hipodromlarda
Yüreği yarılıp ölmüş at gibi.)
KARAÇAY- MALKAR TÜRKÇESİ
Misafir - Konak
🔹 Kuzeybatı Türk lehçelerinden biri olan Karaçay- Malkar Türkçesinde de Eski Türkçeden günümüze kadar ulaşan pek çok sözcük vardır.
🔹 Onlardan biri de "konak" sözcüğüdür.
➡ İgi konak kelse mal ölür, aman adam kelse adam ölür.
➡(İyi misafir gelse hayvan ölür, kötü adam gelse adam ölür.)
➡Konağı coknu, şohu cok.
➡(Misafiri olmayanın dostu yoktur.)
KARAKALPAK TÜRKÇESİ
Misafir - Konak
🔹 Özbekistan'a coğrafi olarak yakın olan Karakalpak Türkçesi, lehçeler arası benzerliğe en güzel örnektir.
🔹 Bu lehçeye Eski Türkçeden günümüze kadar ulaşan birçok sözcük bulunmaktadır. Bunlardan biri "konak" kelimesidir.
➡Jalkav, öz üyine özi konak.
➡ (Tembel, kendi evinde misafir.)
Karakalpak Atasözü
KAZAK TÜRKÇESİ
Misafir - Qonaq
🔹 Kıpçak grubunda yer alan Kazak Türkçesinde diğer lehçelerde de yaygın olan konak sözcüğü bulunur. Bu lehçede "qonaq" şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
➡ Biy bolmasañ bolma, Biy tüsetin üy bol.
➡ (Hakim olmayacaksan olma, hakimin misafir olacağı ev ol.)
KAZAN TATAR TÜRKÇESİ
Misafir - Qunaq
🔹 Kuzeybatı Türkçesinin temsilcilerinden olan Kazan Tatarları, kendi grubundan bulunan lehçelerde olduğu gibi misafir kelimesine karşılık olarak "qunaq" sözcüğünü kullanmaktadırlar.
➡Altı kunak - altı kaza, ceyveli konak yartı kaza.
(Atlı misafir altı afet; yaya misafir yarım afet.)
➡Avızdan rizık tüşse, kunak kile.
(Ağızdan rızık düşse misafir gelir.)