Arama
Türk lehçelerinde öğretmen kelimesi
Türkçe, dünyanın pek çok noktasında konuşulan oldukça zengin bir dildir. Genel olarak isimlendirdiğimiz Türk lehçelerinde birebir aynı olmasa da bazı harf değişimlerine uğrayan, ortak manaya gelen kelimeler bulunur. Bunlardan biri de "öğretmen" sözcüğüdür. İşte, Türk lehçelerinde bu kelimenin karşılıkları...
GAGAVUZ TÜRKÇESİ
Öğretmen - Üüredici
🔹 Oğuz grubunda yer alan üçüncü lehçe, Gagavuz Türkçesidir. Bu lehçe, Azerbaycan ve Türkmen Türkçesinden farklı olarak konuşma dilinde, öz Türkçe kelimeleri bulundurur.
🔹 Bunlardan biri öğretmen anlamına gelen "üüredici" sözcüğüdür. Türkçe aktarımında karşılığı, "öğreticidir."
↪Ürediciyka ise "bayan öğretmen" manasındadır.
➡ Ürediciyka, "Gençlerä hepsindän çok kısmet lääzım" dedi.
➡ Kadın öğretmen, "Gençlere her şeyden çok kısmet lazımdır" dedi.
KAZAK TÜRKÇESİ
Öğretmen - Oqıtwşı
🔹 Kuzeybatı grubunun en bilinen lehçesi, Kazak Türkçesidir. Bu lehçede, öz Türkçe kelimeler konuşma dilinde daha yaygındır.
🔹 Bunlardan biri öğretmen manasına gelen "oqıtwşı"dır. Bu sözcük, Türkçe aktarımında okutucu olarak karşımıza çıkar. Bu lehçede öğretmen kelimesini; muğalim, tälimger ve ustaz sözcükleri de karşılar.
➡ Soñğı jıldarı jasöspirimderge tälimger retinde är türli bağdarlamalarğa qatısıp jürmin.
➡ Son yıllarda genç öğretmen olarak çeşitli etkinliklere katılıyorum.
KIRGIZ TÜRKÇESİ
Öğretmen - Okutuuçu
🔹 Kuzeybatı sınıfında yer alan ve oldukça yaygın olan lehçe, Kırgız Türkçesidir. Bu lehçede, öğretmen kelimesini "okuutuçu" karşılar. Kazak Türkçesinde olduğu gibi bu sözcük, okutucu manasına gelir.
🔹 Bu lehçede öğretmen kelimesini karşılayan bir diğer sözcük ise "mugalim"dir.
➡ 24-noyabr Mugalimder künün mayramdık maanay tartuuladı.
➡ 24 Kasım öğretmenler günü coşkuyla kutlandı.
TATAR TÜRKÇESİ
Öğretmen - Uqıtuçı
🔹 Kıpçak grubunda yer alan bir diğer Türk lehçesi, Tatar Türkçesidir. Bu lehçe, içinde bulunduğu grup itibariyle pek çok benzer özellikleri bünyesinde barındırır.
🔹 Bu duruma, Tatar Türkçesinde bulunan "öğretmen" manasındaki "uqıtuçı" sözcüğünü örnek gösterebiliriz.
↪ Aynı zamanda öğretmen kelimesi yerine möğällim sözcüğü de kullanılmaktadır.
➡ 24 Noyabr Ukıtuçılar köne dert belen bilgelep ütelde.
➡ 24 Kasım öğretmenler günü coşkuyla kutlandı.
BAŞKURT TÜRKÇESİ
Öğretmen - Mugallim
🔹 Kuzeybatı yani Kıpçak grubunda örnek gösterebileceğimiz son lehçe, Başkurt Türkçesidir. Bu lehçe, gruptaki diğer Türkçelerden farklı olarak Arapça ve Farsça kelimeleri bünyesinde barındırır.
🔹 Bu duruma örnek olarak ise öğretmen manasına gelen "mugallim" sözcüğünü verebiliriz.
➡ İyi, şunan başlagız, tip qiwatlani uqıtıwsı.
➡ Tamam şundan başlayın diye onayladı öğretmen.
➡ Ultır, Mügallim agay, ti. Küptan kürişkan yuq. İsanlikmi, hawlıqmı, yurt-qura iminmi? Qartaytmaymı? Yinga kişi isanhawmı? ti. Hinin tigi yigit ni işlay al,? ti.
➡ Otur öğretmen ağabey, demiş – Çoktandır görüşmedik. Nasılsın, evin yurdun iyi mi?