Türk lehçelerinde "seyahat"
Köklü bir tarihe sahip olan Türkler, uzun yıllar boyunca göçebe bir yaşam sürdüler. Bu yaşantı Türk topluluklarını pek çok noktada derinden etkiledi. Bu nedenle "seyahat ve gezi" kavramları tüm Türk lehçelerinde görülen mefhumlar oldu. Peki bu kelimeler, Özbek, Kazak, Türkmen, Uygur, Kumuk Türkçesi gibi lehçelerde nasıl karşılık bulur? Sizler için araştırdık...
Giriş Tarihi: 06.08.2023
13:42
Güncelleme Tarihi: 06.08.2023
13:51
KUMUK TÜRKÇESİ
Seyahat - Gize
🔹 Kumuk Türkçesi; Dağıstan, Çeçenistan, Kuzey Osetya 'da yaşayan ve Kafkasların en kalabalık etnik grubunu teşkil eden Kumuklar tarafından konuşulmaktadır.
🔹 Kuzeybatı grubunda yer alan Kumuk Türkçesinde "seyahat, gezi" sözcüklerini "gize" kelimesi karşılamaktadır.
➡ Töpyolanı belmayensa, İl gizep ber yörömayensa, Isınlap ta donyala Ülem yuğın kürmayensa, Sukmar alıp kulıma, His ber yande hugmamın,
➡ Tam töreyi öğrenmeyince, Yurt gezip görmeyince, Gerçekten de dünyada, Ölümün yokluğunu görmeyince, Sopa alıp koluma, Hiçbir cana kıymayacağım.
Kumuk Türkçesi türküsü
Eski Türkçe aile sözlüğü
ÖZBEK TÜRKÇESİ
Seyahat - Sayohat
🔹 Kıpçak grubundaki lehçelerin konuşulduğu coğrafyaya yakın bulunan Güneydoğu Türklerinin sınıfını "Karluk " temsil etmektedir. Bu grupta asıl iki lehçeyi temsil eden; Özbek ve Uygur Türkçeleri yer alır.
🔹 Özbek Türkçesinde bunların en kapsayıcı olanıdır. Bu lehçede "seyahat, gezi " kelimelerini "sayohat, yorğalap" sözcükleri karşılamaktadır.
➡ Bedenemen değende, bedenemen, Dala-qırda yorğaleb kün köremen.
➡ Yelve kuşuyum desem, yelve kuşuyum Ovada kırda gezinip gün görürüm.
Türk lehçelerinde "deprem"
UYGUR TÜRKÇESİ
Seyahat - Manmaq
🔹 Karluk sınıfının bir diğer lehçesini Uygur Türkçesi temsil etmektedir. Bu lehçede "seyahat, gezi" sözcüklerine farklı bir kelime denk düşer. "Yürümek, dolaşmak " gibi anlamları da olan kelime "manmaq" ifadesidir.