Arama
Türkçenin ilk sözlüğü Divanü Lugati’t-Türk'te yer alan atasözleri
Japonya'nın gösterildiği ilk dünya haritasının Divanü Lugati't-Türk'te yer aldığını biliyor muydunuz? Yazılı kültür birikimine sahip milletimiz, asırlar boyunca hafızalardan silinmeyen yapıtlar meydana getirmişlerdir. Bu eserlerden biri Divanü Lugati't-Türk'tür. Türkçenin ilk sözlüğü olan Divanü Lugati't-Türk, eşsiz bir hazine niteliğindedir. 11. yüzyılda yazılıp , birçok ilki barındıran Divanü Lugati't-Türk'te yer alan atasözlerini sizler için derledik.
İrig irini yaglıg ermegü başı kanlıg.
İş bilip yapan, çalışkan adamın dudağı yağlı, tembelin başı kanlı.
Kitapta yalnızca Karahanlı dili değil aynı zamanda Türk boylarının söz varlıklarına da yer verilir. Bu yüzden esere Türk lügâti yani "Türk dilleri" denir. Burada dillerden maksat ağızlardır. Kıpçakların dili, Oğuzların dili gibi.
Atan yüki aş bolsa açka az körnür.
Atmış deve yükü aş olsa aça az görünür.
Eserde madde başı olan kelimelerin açıklamaları yapılırken mânalarının daha iyi anlaşılmasını sağlamak maksadıyla deyimlerden, atasözlerinden ve şiirlerden örnekler verilir ve bunların Arapça tercümeleri de yapılır. Ayrıca bazı âyet ve hadislerden deliller getirilir. Sözlüğün çeşitli yerlerinde dağınık halde bulunan atasözlerinin toplam sayısı yaklaşık 290 kadardır.
Kamug kişi tüz ermes.
Herkes bir (seviyede) olmaz.
Dîvânü Lügati't-Türk'te madde başı olarak alınan kelimelerin sayısı yaklaşık 8000 civarındadır.
Agılda oglak togsa arıkda otı öner
Ağılda oğlak doğsa, dere boyunda otu biter.
Dîvânü Lügati't-Türk'te yer alan harita, ilk Türk dünyası haritasıdır. Haritada Türklerin oturduğu yerlerle bunların münasebette bulunduğu milletlere de yer verilir. On birinci yüzyıl Türk dünyasını resmeden bu harita ile birlikte Kâşgarlı Mahmud, Rum ülkesinden Maçin'e dek Türk ellerinin hepsinin boyu beş bin, tamamı sekiz bin fersah eder dedikten sonra bunların hepsinin iyice bilinmesi için haritasını yeryüzünün şekli gibi dairede gösterdiğini belirtir.