Arama
Üç ayların edebiyatımızdaki yansımaları
İslam alemi için mübarek olan ve Üç aylar olarak bilinen Recep, Şaban ve Ramazan aylarını konu alan birçok edebi eser vardır. Osmanlı döneminde de Müslümanlar, bu faziletli aylara büyük önem atfetmiştir. Dönem şairleri, bu mukaddes zamanların ehemmiyetini yazdıkları Regaibiyye, Ramazaniyye ile üç aylara has türlerdeki eserlerle göstermiştir.
Regaibiyye
🔸 Receb, hicri takvime göre yedinci aydır. Receb ayının ilk perşembesini cumaya bağlayan gece ise üç ayların habercisi olan Regaib Kandili'dir. Bu mübarek gece, Türk- İslam kültüründe ibadethanelerde özel programlarla kutlanır.
Regaib ne demek?
Sözlükte "kendisine rağbet edilen şey, bol ve değerli bağış" anlamındaki ragibe kelimesinin çoğuludur. Regaib, hadis ve fıkıh kaynaklarında "bol sevap ve mükafat, faziletli amel" manalarında kullanılır.
🔸 Regaib gecesi için mevlide benzer manzumeler yazılmıştır ve bunların bir kısmı kandil gecesinde okunmak üzere bestelenmiştir. Bu manzumelere Regaibiyye adı enilir.
🔸 Mesnevi nazım şeklinin sıklıkla kullanıldığı regaibiyyelerin bazılarında ise kıta, ilahi, gazel ve kaside gibi şekillerin tercih edildiği görülür.
🔸 Regaibiyye türünün içeriğinde Peygamberimizin (SAV) anne ve babasının ahlaki özellikleri, evlilikleri ve Efendimizin (SAV) ana rahmine düşmesinin kainat için nasıl büyük bir rahmet olduğu anlatılır.
🔸 Klasik edebiyatımızda Regaibiyye örneklerine çok az rastlanır. Öyle ki bilinen Regaibiyyeler; Salahi, Arif Süleyman, Üsküdarlı Safi ve Mehmed Fevzi Efendi'ye ait nadir örneklerdir.
🔸 Regaibiyyelerle ilgili bilinen ilk örnek Salahi'nin Matlau'l-Fecr adlı eseridir.
🔸 Salahi'nin Matla'u'l-Fecr adlı Regaibiyyesi'nden örnekler:
"Dinle ey cûyende-i sırr-ı HüdâMest-i aşk olup ne söyler bu gedâ"
↪ Ey ilahi sırları bilmek isteyen! Aşk sarhoşu olan bu fakirin söylediklerine kulak ver
"Hâme-i ibret-nümâ virmek diler.Leyle-i Cum'a Reğaib'dür haber"
↪ Onun ibret habercisi olan kalemi , Regaibin gecesinin Cuma gecesine rastladığını haber veriyor.
Miraciyye
🔸 Receb ayının 27. gecesi olan Mirac, "yukarı çıkmak, yükselmek" denilen uruc kökünden türer ve terim olarak Hz. Peygamber'in (SAV) Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksa'ya, oradan da göğe yükselişini ifade eder.
🔸 Mahşerde insanların ilk sorguya çekileceği ibadet olan namazın farz kılındığı gece olan Mirac, müminler için oldukça faziletli bir gecedir.
🔸 Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçen Hz. Peygamber'in (SAV) Mirac hadisesinin, etkileri edebiyatımıza da yansımış ve Miraciyye türünü ortaya çıkarmıştır. Miraciyyeler, edebiyatımızın yaygın türleri arasındadır.