Arama
Yahya Kemal'in Kendi Gök Kubbemiz kitabı hakkında 10 bilgi
Türk şiirinin önde gelen şairlerinden biri olan Yahya Kemal, entelektüel birikimi ve geleneğe yakın duruşu sayesinde divan edebiyatı ile modern şiir arasında bir köprü vazifesi üstlendi. Şiirleri vefatından sonra Nihad Samı Banarlı tarafından kitaplaştırıldı. Ömrü boyunca bir dizenin peşine düşen ve mükemmel şiire ulaşmak için çabalayan Yahya Kemal'in Kendi Gök Kubbemiz isimli kitabı hakkında 10 bilgiyi derledik.
📌Yahya Kemal aynı zamanda bir tefekkür şairi olduğu için bu bölümlerin herhangi birinde yer alan birçok şiir diğer bölümlere de girebilecek özellikteydi.
📌Onun aşk temasını işleyen şiirlerinde aynı zamanda yoğun bir şekilde vatan ve düşünce unsurları, fikri muhtevalı şiirlerinde aşk unsurları, vatan şiirlerinde ise diğer bütün unsurları bir arada görmek mümkündü. Bu yönüyle şairin şiirlerini herhangi bir bölüme sokmak da zordu.
"Balkan şehirlerinde geçerken çocukluğum;
Her lâhza bir alev gibi hasretti duyduğum.
Kalbimde vardı "Byron"u bedbaht eden melâl
Gezdim o yaşta dağları, hulyâm içinde lâl...
Aldım Rakofça kırlarının hür havâsını,
Duydum, akıncı cedlerimin ihtirâsını,
Her yaz, şimâle doğru asırlarca bir koşu...
Bağrımda bir akis gibi kalmış uğultulu..."
📌Yahya Kemal'in şiir görüşü dil mükemmeliyetiyle mûsikiye dayanıyordu. Ona göre şiir alelâde cümlelerden değil nağmeden meydana geliyordu. Bu yüzden gözle veya zihnî bir okumadan çok sesle okunmaya muhtaçtı. Mısra bir nağme olmalıydı bunun için de kelimelerin kulakla seçilmesi ve mısradaki yerlerinin bulunması gerekiyordu.
📌Bu düşünce, şairin kelime seçiminde çok etkili oldu. Kendi Gök Kubbemiz kitabında da musiki ve mükemmeliyetin tezahürü olan birçok şiir yer aldı.
"Hâfız'ın kabri olan bahçede bir gül varmış;
Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle.
Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış
Eski Şirâz''i hayal ettiren ahengiyle.Ölüm âsûde bahâr ülkesidir bir rinde;
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter.
Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar; her gece bir bülbül öter."
📌Gerek şiirlerinin gerekse nesirlerinin muhtevasındaki temel fikir, Malazgirt Muharebesi'nin açtığı yolda şekillenen vatan ve şiir anlayışıydı.
📌Paris'e gittiği zamanlarda devrin en önemli tarihçilerinden olan Albert Sorel ve Camille Julien'den aldığı dersler etkisiyle oluşturduğu bu anlayış, şairin fikir ve estetik dünyasını tam anlamıyla şekillendirdi.
"Zil, şal ve gül. Bu bahçede raksın bütün hızı...
Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı...
Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir.
İspanya neş'esiyle bu akşam bu zildedir.
Yelpaze çevrilir gibi birden dönüşleri,
İşveyle devriliş, saçılış, örtünüşleri...
Her rengi istemez gözümüz şimdi aldadır;
İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır.
Alnında halka halkadır aşüfte kâkülü,
Göğsünde yosma Gırnata'nın en güzel gülü...
Altın kadeh her elde, güneş her gönüldedir
İspanya varlığıyla bu akşam bu güldedir.
Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi;
Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi..."
📌Yahya Kemal hocalarından aldığı ilhamla tarih ortasında Türklüğü aramaya ve bulmaya koyuldu. Bunun sonucunda Türk milletini vücuda getiren kıymetlerin, Malazgirt Zaferi'nden bu yana; bin yıllık bir zaman içinde vatan toprağında kan, ter ve gözyaşı ile yoğrulmasıyla doğduğuna inanıyordu.
📌Yahya Kemal'deki asıl etki alanını ise Michelet'in "Fransa toprağını bin senede Fransız milleti yarattı" fikri oluşturdu. Kemal, bu düşünceyi Türk tarihine de tatbik etmeye çalıştı. Malazgirt Muharebesi'nin açtığı bu vatanda yeni bir millet ortaya çıktı. Toprağa ve tarihe bağlanan yeni bir millet telakkisi olduğunu düşünüyordu. Aziz İstanbul eserinin "Türk İstanbul" isimli yazısında tarih-coğrafya sentezini şöyle açıkladı:
"Vatan toprağı bizde de ecnebi memleketlerinde de her hissedene bu vehmi veren topraktır. Türklük beş yüz seneden beri İstanbul'u ve Boğaziçi'ni bütün beşeriyetin hayaline böyle nakşetti. Mimarisini bu şehrin her tepesine, her sahiline, her köşesine, kurarken güya: "Artık bu diyar dünya durdukça Türk kalacaktır" dediği hissedilir."
📌Bu bakımdan kadın ve aşk temasının ağırlığını hissettirdiği şiirlerinde bile bu tema çok defa estetikle, millî sanatımızla ve diğer millî değerlerimizle iç içe göründü. "Fenerbahçe", "Mihriyâr", "Bir Tepeden", "İstanbul'un O Yerleri" adlı şiirleri tamamen bu duyguların tezahürüydü.
"Rüya gibi bir akşamı seyretmeğe geldin
Çok benzediğin memleketin her tepesinde.
Baktım: Konuşurken daha bir kere güzeldin
İstanbul'u duydum daha bir kere sesinde
Irkın seni iklimine benzer yaratırken,
Kaç fethe koşan tuğlar ufuklarla yarışmış
Tarihini aksettirebilsin diye çehren
Kaç fatihin altın kanı mermerle karışmış."
📌Kendi Gök Kubbemiz adlı eserdeki bölümler ve ilgili bölümlerde yer alan şiirler şunlardır:
Kendi Gök Kubbemiz
Süleymâniye'de Bayram Sabahı
Açık Deniz
Itrî
Bir Tepeden
Bir Başka Tepeden
Akıncı
Mohaç Türküsü
Siste Söyleniş
İstanbul Fethini Gören Üsküdar
Hayâl Şehir
Ziyâret
Atik-Valde'den İnen Sokakta
Üsküdar'ın Dost Işıkları
Hayâl Beste
Eski Mûsıkî
O Rüzgâr
Mevsimler
Koca Mustâpaşa
Gece
Akşam Mûsıkîsi
İstinye
Eylül Sonu
Fenerbahçe
Maltepe
Bedri'ye Mısrâlar
Karnaval ve Dönüş
İstanbul Ufukta'ydı
Mihriyâr
İstanbul'un O Yerleri
Ok
Kaybolan Şehir
1918
Yol Düşüncesi
Yol Düşüncesi
Sonbahar
Düşünce
Sessiz Gemi
Rindlerin Hayâtı
Rindlerin Akşamı
Rindlerin Ölümü
Ufuklar
Deniz Türküsü
Uçuş
Gezinti
Moda'da Mayıs
Geçiş
Düşünüş
Duyuş ve Düşünüş
O Taraf
Bir Dosta Mısrâlar
Bir Yıldız Aktı
Gurbet
Hüzün ve Hâtıra
Gece Bestesi
Mâverâda Söyleniş
Mehlika Sultan
Vuslat
Vuslat
Telâkkî
Ses
Deniz
Erenköyü'nde Bahar
Bahçelerden Uzak
Geçmiş Yaz
Hatırlatan
Eski Mektup
Aşk Hikâyesi
Viranbağ
Güftesiz Beste
Nazar
Özleyen
Ric'at
Çin Kâsesi
Bergama Heykeltıraşları
Endülüs'te Raks
Altor Şehrinde
Eski Pâris
Büyü Şiir
Sicilya Kızları
Cin'ler
Hayâli Söyleniş
Madrid'de Kahvehâne