Yahya Kemal'in Kendi Gök Kubbemiz kitabı hakkında 10 bilgi
Türk şiirinin önde gelen şairlerinden biri olan Yahya Kemal, entelektüel birikimi ve geleneğe yakın duruşu sayesinde divan edebiyatı ile modern şiir arasında bir köprü vazifesi üstlendi. Şiirleri vefatından sonra Nihad Samı Banarlı tarafından kitaplaştırıldı. Ömrü boyunca bir dizenin peşine düşen ve mükemmel şiire ulaşmak için çabalayan Yahya Kemal'in Kendi Gök Kubbemiz isimli kitabı hakkında 10 bilgiyi derledik.
Giriş Tarihi: 01.11.2020
11:04
Güncelleme Tarihi: 22.05.2022
09:14
YAHYA KEMAL'İN ŞİİRLERİNDEKİ MUSİKİ
📌Yahya Kemal'in şiir görüşü dil mükemmeliyetiyle mûsikiye dayanıyordu. Ona göre şiir alelâde cümlelerden değil nağmeden meydana geliyordu. Bu yüzden gözle veya zihnî bir okumadan çok sesle okunmaya muhtaçtı. Mısra bir nağme olmalıydı bunun için de kelimelerin kulakla seçilmesi ve mısradaki yerlerinin bulunması gerekiyordu.
📌Bu düşünce, şairin kelime seçiminde çok etkili oldu. Kendi Gök Kubbemiz kitabında da musiki ve mükemmeliyetin tezahürü olan birçok şiir yer aldı.
"Hâfız'ın kabri olan bahçede bir gül varmış; Yeniden her gün açarmış kanayan rengiyle. Gece, bülbül ağaran vakte kadar ağlarmış Eski Şirâz''i hayal ettiren ahengiyle.
Ölüm âsûde bahâr ülkesidir bir rinde; Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter. Ve serin serviler altında kalan kabrinde Her seher bir gül açar; her gece bir bülbül öter."
MALAZGİRT MUHAREBESİ'NİN AÇTIĞI YOLDA ŞEKİLLENEN VATAN VE ŞİİR ANLAYIŞI
📌Gerek şiirlerinin gerekse nesirlerinin muhtevasındaki temel fikir, Malazgirt Muharebesi'nin açtığı yolda şekillenen vatan ve şiir anlayışıydı.
📌Paris'e gittiği zamanlarda devrin en önemli tarihçilerinden olan Albert Sorel ve Camille Julien' den aldığı dersler etkisiyle oluşturduğu bu anlayış, şairin fikir ve estetik dünyasını tam anlamıyla şekillendirdi.
"Zil, şal ve gül. Bu bahçede raksın bütün hızı... Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı... Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir. İspanya neş'esiyle bu akşam bu zildedir. Yelpaze çevrilir gibi birden dönüşleri, İşveyle devriliş, saçılış, örtünüşleri... Her rengi istemez gözümüz şimdi aldadır; İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır. Alnında halka halkadır aşüfte kâkülü, Göğsünde yosma Gırnata'nın en güzel gülü... Altın kadeh her elde, güneş her gönüldedir İspanya varlığıyla bu akşam bu güldedir. Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi; Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi..."
📌Yahya Kemal hocalarından aldığı ilhamla tarih ortasında Türklüğü aramaya ve bulmaya koyuldu . Bunun sonucunda Türk milletini vücuda getiren kıymetlerin, Malazgirt Zaferi'nden bu yana; bin yıllık bir zaman içinde vatan toprağında kan, ter ve gözyaşı ile yoğrulmasıyla doğduğuna inanıyordu.
📌Yahya Kemal'deki asıl etki alanını ise Michelet'in "Fransa toprağını bin senede Fransız milleti yarattı" fikri oluşturdu. Kemal, bu düşünceyi Türk tarihine de tatbik etmeye çalıştı. Malazgirt Muharebesi'nin açtığı bu vatanda yeni bir millet ortaya çıktı. Toprağa ve tarihe bağlanan yeni bir millet telakkisi olduğunu düşünüyordu. Aziz İstanbul eserinin "Türk İstanbul" isimli yazısında tarih-coğrafya sentezini şöyle açıkladı:
"Vatan toprağı bizde de ecnebi memleketlerinde de her hissedene bu vehmi veren topraktır. Türklük beş yüz seneden beri İstanbul'u ve Boğaziçi'ni bütün beşeriyetin hayaline böyle nakşetti. Mimarisini bu şehrin her tepesine, her sahiline, her köşesine, kurarken güya: "Artık bu diyar dünya durdukça Türk kalacaktır" dediği hissedilir."
📌Bu bakımdan kadın ve aşk temasının ağırlığını hissettirdiği şiirlerinde bile bu tema çok defa estetikle, millî sanatımızla ve diğer millî değerlerimizle iç içe göründü. "Fenerbahçe", "Mihriyâr", "Bir Tepeden", "İstanbul'un O Yerleri" adlı şiirleri tamamen bu duyguların tezahürüydü.
"Rüya gibi bir akşamı seyretmeğe geldin Çok benzediğin memleketin her tepesinde. Baktım: Konuşurken daha bir kere güzeldin İstanbul'u duydum daha bir kere sesinde Irkın seni iklimine benzer yaratırken, Kaç fethe koşan tuğlar ufuklarla yarışmış Tarihini aksettirebilsin diye çehren Kaç fatihin altın kanı mermerle karışmış."
KENDİ GÖK KUBBEMİZ KİTABINDA YER ALAN ŞİİRLER
📌Kendi Gök Kubbemiz adlı eserdeki bölümler ve ilgili bölümlerde yer alan şiirler şunlardır:
Kendi Gök Kubbemiz
Süleymâniye'de Bayram Sabahı Açık Deniz Itrî Bir Tepeden Bir Başka Tepeden Akıncı Mohaç Türküsü Siste Söyleniş İstanbul Fethini Gören Üsküdar Hayâl Şehir Ziyâret Atik-Valde'den İnen Sokakta Üsküdar'ın Dost Işıkları Hayâl Beste Eski Mûsıkî O Rüzgâr Mevsimler Koca Mustâpaşa Gece Akşam Mûsıkîsi İstinye Eylül Sonu Fenerbahçe Maltepe Bedri'ye Mısrâlar Karnaval ve Dönüş İstanbul Ufukta'ydı Mihriyâr İstanbul'un O Yerleri Ok Kaybolan Şehir 1918
Yol Düşüncesi
Yol Düşüncesi Sonbahar Düşünce Sessiz Gemi Rindlerin Hayâtı Rindlerin Akşamı Rindlerin Ölümü Ufuklar Deniz Türküsü Uçuş Gezinti Moda'da Mayıs Geçiş Düşünüş Duyuş ve Düşünüş O Taraf Bir Dosta Mısrâlar Bir Yıldız Aktı Gurbet Hüzün ve Hâtıra Gece Bestesi Mâverâda Söyleniş Mehlika Sultan
Vuslat
Vuslat Telâkkî Ses Deniz Erenköyü'nde Bahar Bahçelerden Uzak Geçmiş Yaz Hatırlatan Eski Mektup Aşk Hikâyesi Viranbağ Güftesiz Beste Nazar Özleyen Ric'at Çin Kâsesi Bergama Heykeltıraşları Endülüs'te Raks Altor Şehrinde Eski Pâris Büyü Şiir Sicilya Kızları Cin'ler Hayâli Söyleniş Madrid'de Kahvehâne