Arama
Çocuklar Felsefe Yapabilir mi? Tüm Yönleriyle P4C
İnsanlık farklı dönemlere geçiş yaparken bu esnada birden çok eğitim modeli ortaya çıkar. Bunlardan biri P4C yani "Çocuklar İçin Felsefe" anlayışıdır. Pedagojinin amacı çocukları hayata dahil etmek ve onlardaki merak, sorgulama gibi dürtüleri uyandırmaktır. Bu eğitimi verenlerden biri olan P4C Uzmanı Ayşe Çam, konuğumuz oldu ve bu eğitim anlayışı ile ilgili yönelttiğimiz soruları yanıtladı.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C oturumunda neler olur?
➡ Ayşe Çam:
🔸 Çocuklar İçin Felsefe, çocukların erken yaştan itibaren eleştirel, yaratıcı, özenli, işbirlikli düşünmesini hedefleyen bir pedagoji. Bu pedagojinin içinde bizim bir kolaylaştırıcımız var ve bir çemberimiz var. Kolaylaştırıcı, o gün tartışmak istediği konunun uyaranını hazırlayan, çocukları çember içinde eşit mesafede duran onların fikirlerini doğru ve rahat bir şekilde ifade etmelerini sağlayan kişidir. P4C'de dört temel beceri; bir kolaylaştırıcı vardır, bu kolaylaştırıcının kurduğu bir çember vardır, bu çembere gelen çocuklar... 15 çocuk olduğunda fikirler artar, birbirini dinleme, sabır gösterme becerisi, olumlu iletişim becerisi ortaya çıkar. Bunların olmasını sağlayacak bir çemberimiz vardır, bu 4 becerinin ortaya çıkmasını sağlayacak kolaylaştırıcının sunduğu uyaran üzerinden tartışma başlatılır, o tartışma ile birlikte çocuklar merkeze alınan kavramla ilgili bir çukura düşerler, bu çukurda sizin kavramınız özgürlüktür ama onun alt alanları ortaya çıkar. Tercihler, sınırlar özgürlüğün cüzi / küllî kısımları ortaya çıkar. Alt cevaplar bizim kavramamızı hep birlikte inşa etmemizi sağlar.
🔸 Bu çalışmalarda, "Çocuklar İçin Felsefe Enstitüsü" olarak çok dikkat ettiğimiz bir şey var; çocuklarda yaratıcı düşünmeyi ve kurgusal sorular sormayı hedeflemek. "Böyle olmasaydı ne olurdu" dersiniz ve çocuk o çemberin içinde yaratıcı düşünmeye başlar zaten kavrama bakışı ile eleştirel düşünüyordur, arkadaşlarını tek tek dinlediği için özenli bir iletişim süreci vardır. Yaratıcı düşünmeyi biz Çocuklar İçin Felsefe çemberlerinde yakınsak ve ıraksak düşünme alt kıvrımlarıyla veririz çocuklara, mesela bir çembere girmeden önce ısınma etkinlikleriyle oyunlar, dramalar, yaratıcı düşünme etkinlikleri veririz. Az önce söylediklerimiz çocukları çembere hazırlar. Siz bir çocuğa,"Özgürlük nedir?" derseniz olmaz. Çocuk "Hoca ne diyecek?" diye düşünür. Bu, çocukta pek çok kaygıyı ve endişeyi ortaya çıkarır. O yüzden ilk şunu söyleriz "özgürlük bir renk olsa ne renk olurdu?" Herkesten bir renk gelir, özellikle bu soruyla hepsi rahatlar ve soruları yanıtlar. Tabii ki çocuklar bunu kolaylaştırıcı ile yapar ve doğru bir uyaranla doğru bir çember ortamı kurulmuş olur.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C'yi neden bu kadar önemsiyorsunuz?
➡ Ayşe Çam:
🔸 Kapitalist düzene bir bakışımız var. Ekonomik Forum son yaptığı açıklamalarda "herkes doktor, herkes öğretmen, herkes mühendis ama bazıları fark ortaya koyuyor, bunların belli becerileri var" şeklinde bir yazı yayımladı. Bir sıralama yaptı. Bu sıralamaya baktığınızda eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, işbirlikli düşünme ve özenli düşünme var. Ben bunu; felsefi düşünme, kavramsal öğretinin yanında beceri gelişimi olarak gördüğüm ve çocukları yarına hazırlamak istediğim için aslında "Çocuklar İçin Felsefe"ye çok önem veriyorum.
➡ Sümeyye Gedizli: P4C yalnızca çocuklar için mi?
➡ Ayşe Çam:
🔸 "Çocuklar İçin Felsefe" 4-6 yaş, ilkokul, ortaokul, lise ve yetişkinlerle çalıştığımız bir alan. Eğitmen eğitimlerini yaparken örnek çemberleri kurduğumuzda aslında yetişkinlerle de çalışmış oluyoruz. Onlarla birlikte belli kavramları ortaya çıkartıyoruz, o kavramsal öğretim süreçlerini gerçekleştiriyoruz. "Çocuklar İçin Felsefe"yi zaten toplumdan ayrı düşünmek mümkün değil. Eğer bir toplumda eleştirel bir bakış yoksa o toplumdaki çocukların da bu şekilde yetişmesi mümkün değil. O yüzden toplumlar için felsefe biraz daha dışında ama olmazsa olmazı diyebiliriz.
➡ Sümeyye Gedizli: Toplum neden P4C'ye karşı bu kadar ön yargılı?
➡ Ayşe Çam:
🔸 Türkiye'deki felsefe eğitiminin bunun üzerinde etkisi olduğunu düşünüyorum. Çünkü herkes, "Çocuklara felsefe tarihini mi anlatacağız? Çocuk Platon'u, Aristo'yu mu öğrenecek? Ne yapacaksınız?" diyor. Aslında buradaki bakış açısını değiştirmek gerekiyor. Felsefi düşünme becerisinden haberdar olmayan insanların bir ön yargısının olması normal. Bunu da doğru örnekleri gördükçe kıracaklarını düşünüyorum. Artık biz yavaş yavaş "Çocuklar İçin Felsefe"yi toplumda farklı ortamlarda, farklı etkinliklerle doğru bir şekilde yansıtmaya başladığımız için bu ön yargının da kırılmaya başladığını düşünüyorum.