Arama
Osmanlıca dersleri V- Türkçede karşılığı bulunmayan harfler
Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri vardır. Arapça ve Farsçadan Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek oluşturulan Osmanlı alfabesinin de kendine ait bir sistemi bulunur. Zamanla Arap imlasından farklı uygulamalar geliştirilen Osmanlıcada bazı harfler, Arapça ve Farsça seslere özgüdür. Bu harflerin karşıladığı sesler, orijinal çıkış özellikleri ile Türkçede bulunmaz. Peki bu harfler, Türkçede nasıl okunur? Fikriyat Akademisi olarak hazırladığımız Osmanlıca derslerinde bu hafta, Türkçede karşılığı bulunmayan harfler ve ay adlarının nasıl olduğunu aktaracağız.
Ayın (ع) harfi Arapçaya özgü çıkarılması çok zor bir sestir. Bir boğaz ünsüzüdür. Bir gırtlak çarpması ile oluşan bu ses Türkçe dışında Farsçada da bulunmaz. Bu yüzden de Türkçede günlük konuşma dilinde hiç yoktur.
Ayn harfi kelime ve hece başında ise bir ünlü ses olarak okunur, bu harfler kelime başında ünlü görevi görür: Bilimsel çalışmalarda ayın harfini göstermek için özel bir işaret kullanılır. Yazı dilinde belli etmek için kesme işareti ( ' ) kullanılır.
Hemze (ء), kelime başında elif harfinin üstüne veya altına konur, ancak genellikle bu hemzeleri göstermeye gerek görülmez. Osmanlı Türkçesinde çoğu zaman bu hemzeler yazılmaz ve elif harfi kelimenin orijinalindeki ses değerine göre okunur.
Kelime içinde hemze bir diş üzerine, kelime sonunda ise tek başına yazılır. Latin harfleriyle hemze kesme işaretleriyle gösterilir.
Hemzeler kelime sonunda yazıldığında okunmaz. Günümüzde kelime içindeki ve sonundaki hemzeler artık gösterilmez. İlmî çalışmalarda kelimenin orijinal imlâsını yansıtmak için kesme işareti konur.
Osmanlı Devleti'nde İslâm dünyasında yaygın olan hicri-kameri takvim kullanılıyordu. Bu takvim, Hz. Peygamberin Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç alır ve ayın hareketlerini esas alarak düzenlenirdi. Bu takvimde bir yıl 355 gündür. Bu sebeple Hicri aylarla Kameri aylar örtüşmez. Yani Ocağın karşılığı Muharrem değildir.
Bu takvim Osmanlı'da 17. yüzyıla kadar resmi yazışmalar ve diğer işlemler için kullanıldı. 17. yüzyıldan sonra ise güneş sistemi esas alınarak başka takvim sitemi kullanıldı.
Hicri-kameri takvimin ay adları Arapçadır. Resmi yazışmalarda ay adlarının kısaltmaları tercih edilirdi.