Arama
Osmanlı'da eğitim terimleri
Osmanlı döneminde ilim ve eğitim oldukça önemliydi. Medreselerde okula başlayan öğrenciler çeşitli kademelerde eğitimlerine devam ederdi. Osmanlı'da çocuk, herhangi bir mevsimde okula başlayabilirdi. Bazı mekteplerde de talebelere aylık ücret ödenirdi. Sizler için Osmanlı'da eğitim terimlerini derledik.
İlk kez öğrenime başlayanların gördükleri dersler.
Eskiden medreselerde okutulan, ulûm-i âliye yani "yüce ilimler" adı verilen Kur'an ve hadis ilmi dışında kalan ve ulûm-i âliyye "yardımcı ilimler" denilen kelâm, mantık, nahiv, hendese, târih, coğrafya gibi ilimler için kullanılan bir terimdir.
Orta düzey medrese öğrencisi.
Farsça'da "yanmış, tutuşmuş" anlamına gelen sûhte kelimesi, Osmanlı'da medrese talebeleri için onların ilim aşkıyla yanmış tutuşmuş olmalarına mecazen kullanıldı. Bu terim zamanla softa şeklini almıştır. Softa kelimesi, Osmanlı döneminde 16. yüzyılda kullanılmaya başlanıp son döneme değin kullanıldı.
Osmanlı eğitiminde sıbyan mektebini bitiren bir talebe on iki-on beş yaşlarında iken medreseye girerek softa olur ve medrese öğrenimi başlardı. Softalar "Arapça sarf, nahiv, mantık ve âdâbü'l-bahs gibi muhtasarat derslerini okuduktan sonra müderristen aldıkları başarı belgesiyle bir üst medreseye devam ederlerdi.
Medresede ders veren yüksek rütbeli hoca
Sözlükte "okumak, anlamak, bir metni öğrenmek için tekrar etmek" anlamına gelir.
Kelime anlamı olarak öğreten, öğretici anlamına gelir. Çocuklara Kur'an-ı Kerim okumayı, dini bilgileri ve yazmayı öğreten kişidir. Medrese okuyan bu kimseler 1-6 akçe arasında değişen günlük ücretlerini nakit olarak alırlardı.
15. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde yönetici yetiştirmek için açılan saray okuluna denilir.
Enderûn mektebine alınan çocuklara, Kur'an-ı Kerim, tefsir, hadis, kelâm gibi dini dersler, edebiyat, inşa (şiir), dil bilgisi, Arapça, Farsça gibi dil ve edebiyat dersleri ve matematik,coğrafya, mantık gibi müspet ilimler dersleri okutulurdu. Bir taraftan da Osmanlı saray geleneği ve görgüsüyle, protokol kaideleri ve bürokratik işler öğretilirdi.