6 Şubat Depremi... İzleri hala kalbimizde...

Klinik Psikolog Ebrar Yılmaz Kahramanmaraş Depremi Psikolojik Destek Çalışmaları içinde bulunarak Hatay'da 10 gün kaldı. Orada psikolojik araştırmalar yaptı, bölgeyi inceledi. Kahramanmaraş Deprem Projesi kapsamında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın onayıyla, EMDR Terapi yöntemi uyguladı. Bir psikolog olarak orayı nasıl gözlemlediniz? ◾ Depremi ilk duyduğumda işe gidiyordum. Aslında o gün de çalıştım, o gün benim için gerçekten çok zordu. Sonrasında hemen gönüllü ağları açılmaya başlamıştı ve ben de başvurumu yapmıştım. Oraya gitmeden önce afet bölgesinde nasıl çalışılacağı ile ilgili saha eğitimi aldık. Benim gittiğim bölge, Hatay'ın Samandağ bölgesiydi, daha denize yakın bir yerdi. Uzman olarak gitmiştim. İlerleyen günlerde bireysel görüşmeler yaptık ama tabi ki ilk dönemde bir terapi gibi bir durum söz konusu olmadı. Psikolojik ilk yardım yapmaya çalıştık aslında. Psikolojik ilk yardım daha çok kişinin anlatmak istediği şeye sadece eşlik ettiğimiz bir yardım türü oluyor, o yüzden daha eşlikçi bir pozisyondaydık. Yardımlaşma çok hat safhadaydı. Demografi çalışması için bütün konteynerları gezdik ve sürekli bir kahve, çay ikramı yapıldı bize. Orada hissettiğim duygu, tarif edemediğim bir duygu. Çocuklarla zaman geçirdiniz mi? ◾ Evet, çocuklarla oyun grupları yaptık, yakan top oynuyorduk, resim yapma saatleri yapıyorduk. Özellikle oyun saatleri çok önemliydi çünkü çocuklar kendilerini oyunla ifade ederler. Çocuklardan bir tanesi şöyle demişti; 'Ben tsunamiden de çok korkuyorum ama bir yandan da canavardan da çok korkuyorum…' Hala eskiden gelen korkuları devam ederken yeni bir korkunun da eklenmesi ve bununla ilgili bir müdahale edemiyor olmak bizim için çok zordu. Bir yanımla Hataylı hissediyorum kendimi. İki kez Samandağ'a gittim. Bir parçam orada ve sık sık gitmek istiyorum, yakın zamanda da gitmeyi tekrar planlıyorum. Bir yanım sanki oralı gibi artık. ◾ Terapi odasında herhangi bir olay anlatıldığında şahit olma imkanımız yok ama burada gerçekten o dehşeti yaşadım. Yıkımı, sarsılmayı, yası ve yardım etmeyi gözlerimle gördüm. Oradan çok daha büyümüş, ihtiyaçları daha az olan birisi olarak döndüm. Hala ihtiyaç çok, o yüzden enerjimizi ekonomik kullanmamız en başından beri önemliydi. Şimdi de önemli. İlk başta evet bir kahramanlık evremiz oluyor ama bunu sürdürüyor olmak çok önemli. Hala orada ihtiyaç olan bir sürü şey var, bizim desteğimize hatırlamamıza ve hatırlatmamıza da aslında ihtiyaçları var. Çok yakın zamanda gittim, hala tetikleniyorlar bir sarsıntı olduğunda hala gözleri doluyor ya da o günü anlattıklarında hala acıyı deneyimliyorlar. O yüzden unutmayalım ve unutturmayalım. Bir hanımefendi ve üç çocuğu vardı, onlardan ayrılırken çok zorlanmıştım. Çünkü o ailenin bir parçası gibi hissetmiştim kendimi. Sık sık konteynerıma gelip 'çay içtiniz mi dinlendiniz mi?' diye soran biriydi. O aile ile zaman zaman irtibat kuruyorum. #6Şubat Depremi, ülkemizin en büyük sınavlarından biriydi. Zihnimize kazınan bu acı tarih, binlerce canı bizden kopardı. Klinik Psikolog Esra Dalkılıç Klinik psikolog Esra Dalkılıç, Hatay'a yardım gönüllüsü olarak giderek çocuk ve ergen yetişkinlere kendi alanında destek verdi ve Kahramanmaraş Depremi Psikolojik Destek çalışmaları içinde bulundu. ◾ İlk zamanlar biz daha çok eğitim meselesine odaklandık, hatta birçok kişiden duymuşuzdur, 'oraya yük olacaksanız gitmeyin, gerçekten bir işe yarayacağınızı düşünüyorsanız gidin' diye. Biz aslında yaklaşık 2 ay sonra orada bulunmaya başlamış olduk. Ramazan ayıydı zaten, Nisan ayında oradaydık ve çok fazla şeye şahit olduk. Hissettiğim en büyük duygu çaresizlikti ama kendi hissettiğim çaresizlikle birlikte oradaki insanların ne kadar büyük toparlanma gücüne sahip olduğunu da görmüştüm. Çok fazla köy ziyareti yaptık. Bir amcanın evine girmiştik. 'Biz dedik sizin İstanbul'dan nasıl olduğunuzu sormaya, sizinle muhabbet etmeye geldik' dedik. 106 yaşında bir dedeydi. Bize, 'dağ dağa kavuşmaz da insan insana kavuşurmuş kızım hakikaten İstanbul'dan bizim halimizi hatırımızı sormaya mı geldiniz?' dedi. ◾ Ramazan ayında oradaydık ve onların halini hatırını sormaya gittiğimizi öğrendiklerinde mükemmel bir vericilikle 'size ne ikram edebiliriz, lütfen iftara bize gelin' şeklinde davette bulunuyorlardı. Orada kaldığımız 8-9 günlük süreç boyunca her gün bir aileye misafir olduk. Hakikaten orada yaptığım iftarın tadını ben başka bir yerde hatırlamıyorum. Onlar için de böyleydi. Deprem bölgesinde gördüklerimiz: Gözden geçirmemiz gerekenler ◾ Hatay'da bir köye gittik, hiç kimsenin evi ayakta kalmamıştı. Bir teyzemiz; 'sabah yardım geleceğini biliyoruz ama sabaha kadar üşümememiz gerekiyor, kış vaktiydi biliyorsunuz. Seramız vardı bizim, hiçbir ev ayakta kalmadığı için o seraya bütün köy girdik ve sabaha kadar orada bekledik, birbirimizi ısıttık.' Onu dinlediğimde yüzündeki ifadeyi unutamıyorum. Kendi varlığının bir çözüm olabilmiş olması da o kişiyi iyileştiren bir şeydi. ◾ Herkes bizim eşlik etmeye gittiğimizin farkındaydı. Kimisi gelip omzumuza dokunup, 'gel kızım ben de sana anlatayım, benim de desteğe ihtiyacım var' derken -ki o grup dediğim gibi daha fazla iyileşebilen grupken- bazı insanlar sadece bizi uzaktan gözleriyle takip etmekle yetinebildiler. Onların da yapabildiği oydu demek ki. ◾ Ruhsal sağlık çalışanları olarak bir travma meselesinde elimizden geleni yapmaya gönüllüyüz. Ama afetin travmaya dönüşmemesi için insanlar olarak öncesinde koruyucu faktörlerle ilgili sorumluluk almak zorundayız ve bu noktada herkesin bireysel çabasının çok kıymetli olduğuna inanıyorum. Biz oradan hediyelerle uğurlandık. İnsanın insana eşlik etmesi için sadece çabası yeterli oluyor hakikaten. Ali Can Oras Psikolojik danışmanlık merkezi yöneticisi olan Ali Can Oras, depremi duyduğu ilk anda bir ekip kurarak Hatay, Maraş ve diğer bölgelere psikolojik destekte bulundu. Hala yardım gönüllüsü olarak bölgede faaliyetlerini sürdürmektedir. Marmara Üniversitesi Kimya mezunu olan Ali Can Oras, İşletme yüksek lisansı mevcut ve Halihazırda da psikoloji son sınıf öğrencisi. ◾ 6 Şubat deyince göğsüme bir ağırlık çöküyor. Zor bir sabahtı hepimiz için. Bazı zorluklar çok sonradan anlaşılır ya o gün de öyle oldu. Gece herkes ne olduğunun farkına varmamıştı fakat gün doğunca mesele biraz daha aleni olmuştu, herkes acının boyutunu anlamaya çalışmıştı. Bugün de aynı hüzün aynı ağırlık aynı yerinde... ◾ Alanda çok büyük bir fedakârlık vardı, ilk dakikalardan itibaren herkes bölgeye gitmenin derdine düşmüştü. Biz de benzer kaygılarla hareket ettik hem yardım anlamında hem bölgeye gitmek anlamında. Bölgeye gidenler büyük bir dehşete kapıldılar. Döndüklerinde çok zorlanarak geldiler. Halüsinasyonlar, ağlama krizleri, uykusuzluklar... ◾ Şimdi, öyle bir ortamda tüm yaşadığımız krizleri zorlukları ve sıkıntıları unutmak durumunda kaldık. Hızlıca nasıl destek olabileceğimizin çözümlerini düşündük. Travma sonrası stres bozukluğu ve akut stresi bozukluğu diye iki kavram vardır. İlk etapta yaşanan şey akut stres bozukluğudur. Çok acil olarak stresin insanları zorladığı alandır fakat buna müdahale edebilmek için bile bize yaklaşık 3- 4 haftalık bir süre lazım. Bizim bir uzman olarak oraya giderek insanlara destek olma çabamız, biraz beyhude ve açıkçası kalabalık yapmak olacaktı. O yüzden yaklaşık 3-4 hafta bekledikten sonra ekipler oluşturarak uzman arkadaşlarımızdan ve travma konusunda uzman olan arkadaşlarımızdan ekipler oluşturarak bölgeye gittik. Burada psikososyal destek çadırları açtık. Özellikle çocuklar için gençler için ve yine yetişkin insanlar için elimizden geldiği kadar uzmanlık alanımız çerçevesinde destek olmaya gayret ettik. Hafızamızdaki taze yaralar: Depremler ◾ Gündüz enkazların olduğu alanlar sanki boş arsalarmış gibi, hiç yokmuş ve hayat devam ediyormuş gibi bir akış vardı. Fakat gece durumu çok değiştirdi. Gece çöktüğü zaman hiçbir yerde ışık yoktu ve bu çok sarsıcıydı. Birçok bina birçok ev ve hiçbir evde ışık yok. Gece çöktüğünde aslında bu yaşanan zorluğun, o büyük acının bir göstergesi oluyordu. Biz ilk etapta Adıyaman'a gitmiştik, Ramazan ayıydı, yorgun geçiyordu bizim için. Sahur yapıyorduk, yola çıkıyorduk, psikososyal destek çadırlarını tek tek geziyorduk yardım kolilerini dağıtıyorduk daha sonra iftar yapıyorduk. ◾ Bir amca vardı, birkaç kere gelmişler ama sonra gelen olmamış. Amca çok mutlu oldu bizi görünce, boynumuza sarıldı, nasıl teşekkür edeceğini bilemedi. Bayağı bir dertleştik, oturduk, konuştuk ve amca koşa koşa mutfağa gidip bir şeyler hazırlama gayretine girişti. Eşi dedi ki 'bak sakin ol onlar oruçludur' dedi. Teyzenin o mukayesesi beni açıkçası biraz sarsmıştı. Ona o yardımın geleceğinden emin gibiydi ve o eminlikte şunu söylüyor: Bu yardımı gelecek zaten belliydi bu yardımın geleceği yere göre de bu arkadaşların oruçlu olması lazım. Bu yardım bu şekilde gelebilir. Bu anlamda teyzenin aslında zihin dünyası da kendi hikaye dünyası da çok steril ve temizdi. ◾ Hatay'da çok fazla arkadaşımızın kayıpları oldu. Cenazeyi bulabilmek bile çok tırnak içerisinde bir mutluluk emaresi oldu. Hatay'a da bizim aynı ekipten bir arkadaşımız gitti. Çok enteresan bir enstantane yaşamıştı, 'tabutları yaktık' dedi, ısınabilmek için. Normalde bir cenaze öğesi olarak düşünebileceğiniz tabut, soğuk bir kış günü bir ihtiyaç giderebilir. Bir başka arkadaşımız koca bir tırdaki patatesi tek başına çuvallamış mesela. Ben kadınım şu an gücüm herhangi bir şeye yetmiyor, bir yere gidemiyorum, yetişemiyorum, uzmanlığım el vermiyor, demiyor. Gazetecidir kendisi de demiş ki 'tamam ne var burada?' 'bir tır patates var', 'tamam' demiş ve 'bismillah' diyerek demiş, 'bana verin çuvalları gidin siz.' Hatice Karasakız Kahramanmaraşlı olan Hatice Karasakız, Sosyal Hizmet Uzmanı olarak görev yapmaktadır. ◾ İstanbul'dan yola çıkmadan önce elimde ufak bir yaralanma oldu, küçük bir kaza geçirdim. Yardıma giderken hiç önemsemedim. Daha sonra elim enfeksiyon kaptı, inanılmaz derecede şişti. Elimi kullanamıyorum ve koluma doğru şişmeye başladı. Eşime dedim, her zaman gittiğimiz bir hastane vardı 'hastaneye gidelim, hemen enfeksiyona pansuman yaptıralım, hemen işimize bakalım' işe odaklıyız, insanlara yardım ulaştırmaya odaklıyız. Orada gittik hâlbuki biliyoruz, deprem için oradayız. İnsan psikolojisinin değişkenliğini anlatmaya çalışıyorum. O her zaman gittiğimiz ve kendimizi güvende hissettiğimiz hastane yok, bomboş. Zaten biz geçtik, biliyoruz. Daha sonra dedim ki hemen eczaneye gidelim. Eczaneden kendim yapayım. Az ileride eczane yok. Yokluğun içerisindeki o depremi görmek, diyorsunuz ki evet yok. 'Asrın Felaketi'ni ne demek olduğunu orada bildiğimiz halde yaşamak, ayne'l yakin yaşamak böyle bir şey… ◾ Orada biz yardıma gittiğimizde genç hanımlardan bir tanesi dedi ki 'eline ne oldu senin' dedim ki 'sorun değil', 'gel' dedi 'ben seni pansuman edeyim.' Maraşlı bir aile çadıra alınmış, evi tamamen yıkılmış, hiçbir şeyleri kalmamış. O süreçte elinde ecza, tedavi namına ne varsa bir elimi sıcak suyla, pamukla pansuman etti, merhem sürdü ve elimi bağladı. Dedi ki, 'bu elini çok kullanma.' Ama ben böyle tedavi sırasında ne varsa bir elimi sıcak suyla pamukla pansuman etti merhem sürdü ve elimi bağladı dedi ki 'bu elini çok kullanma' ama ben böyle hiç elimin acısında değilim. Benim elimi pansuman eden o depremzedeye bakıyorum. O kadar büyük bir sevgiyle sanki onu genç bir hanım, hiç tanımadığım, hayatımda ilk defa gördüğüm bir hanım değil annem sarıyordu orayı. Dedim ki bu hanıma ya dedim 'Biz size yardıma geldiğimizi zannediyorduk, biz yardım görmeye gelmişiz. Allah sizden razı olsun' bu beni çok etkilemişti. İşte başka bir ülkeden Kırgızların, Maraş için koşa koşa buraya gelmeleri etkilemişti. Mahmut Karasakız 1970'li olan Mahmut Karasakız, Kahramanmaraş doğumlu.Asıl mesleği Turizm Otelcilik olan Karasakız, ◾ Ben 99 depreminde İstanbul'daydım, o depremi yaşadım. Aşağı yukarı birbirine yakın derecedeydi şiddeti bakımından. Şimdi depremden önce ve sonraki durumuma bakarsak zaten bizim de kendi inancımız gereği dünya ile ilişkilerimizi bir daha gözden geçirdik. ◾ Maddi olarak 30-40 saniye içerisinde olan her şeyin tamamen yok olacağını gördük. Önemli olan burada insanlara, insanlığa nasıl faydalı olabiliriz, bunların kalıcı olduğunu… Yani bir insana dokunmanın çok hem dünyada ve hem ahirette bunun karşılığı olduğunu daha çok hissettik. ◾ Dünyada iki kanatlı olmamız gerekiyor. Hem dünyadaki işlerimizi sağlamamız gerekiyor. Hem de ahirete buradan bir şeyler götürmemiz gerekiyor. İnşallah bizim bu yaptığımız işlerde uhrevi boyutu olan faaliyetler olarak hanemize yazılır. Öyle ümit ediyorum. Saadet Dilara Karasakız Aslen Kahramanmaraşlı olan Dilara Karasakız, mimar. Hem yardım gönüllüsü hem de bölgede ◾ Sonra okuldan geçerken bir gün, markete gidiyordum, anneannemlerden çıktım. Çocuklar vardı, dedim, 'ben Maraş'a gideceğim, oradaki arkadaşlarınıza mektup yazmak ister misiniz' ben de götürsem, dedim. 'Aaa olur, çok güzel olur' diye nasıl heyecanlandı çocuklar… Hemen beni müdürlerinin yanına götürdüler. Sağ olsun Balıkesir Gönen'deki Ortaokul müdürü ve öğretmenleri bana iki saat içerisinde içerisinde yaklaşık 300'e yakın mektup toplandı. Çocuklar okulda olmalarına rağmen kimisi en sevdiği futbol kartlarını koymuş, mektupların içerisine kimisi kalemini koymuş, kimi en sevdiği silgisini koymuş. Herkes aslında yüreğinden, kalbinden parça koymuştu. Türkiye'de gerçekleşen en büyük depremler Serdar Kesik Marmara İlahiyat 3. sınıf öğrencisi olan Serdar Kesik, dergilerde yazarlık ile ilgileniyor. ◾ Verdiğim değerin biraz düştüğünü gördüm, eşyaya verdiğim değerin biraz kıymetini düştüğünü gördüm. Bölgeden döndükten sonra böyle arabamıza bir araba çarptı park halindeyken aynası kırıldı böyle kafası falan bayağı bir hasar aldı. O zaman fark ettim yani çünkü depremde böyle yüzlerce arabanın preslenip çöp gibi asıldığını gördük tabiri caizse. O süreçte aslında çok değer verdiğimiz dünyalık bir takım şeylerin o kadar da değerli olmadığını gördüm. ◾ Ben yaklaşık 33 gün bölgede kaldım. Bir sırt çantasıyla yaşadım o sürede, tamamen bir seyyardım. Bazen bir mescitte uyuyordum. Bazen kalabiliyorsam bir yurtta, bazen de bir otelde kalıyordum ama az sayıda şeyin bana yettiğini fark ettim. Bilimsel veriler içeren ilk deprem tarihi kitabı: İşaretnüma Depremden önce Serdar ile depremden sonra Serdar ne gibi bir fark oldu? ◾ Depremden sonraki Serdar da çok şey değişti. Depremden önceki süreçte akademisyen olmak gibi hayallerim vardı. Deprem sonrası süreçte gönüllüsü olduğum, insani yardım işinde personel olarak devam etmenin, bu alanda profesyonel çalışma yapmanın, insani diplomasi çalışmaları yapmanın kendim için daha iyi bir yol olduğunu fark ettim. ◾ Bir de çok araba sürdüm. O süreçte illerden illere giderken uzun araba seyahatlerinde de çok düşünme fırsatı buldum. Her sabah uyanıyorum, kaldığımız, etkinlik yaptığımız çadır kente gidiyorum, çocuklarla selamlaşıyorum, ailelerle muhabbet ediyorum ve insanlarla konuşuyorum. Tabiri caizse insan olduğumu iliklerime kadar hissediyorum. İnsan olduğumu, insan olmanın çok keyifli bir şey olduğunu hissediyorum. İstanbul'a dönünce bunu hissedebilecek miyim? En net korkusunu yaşadığım durum sanırım buydu benim için.

6 Şubat Depremi... İzleri hala kalbimizde...

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

6 Şubat Depremi... İzleri hala kalbimizde...