Filistin - İsrail Çatışması'na dair bilmeniz gereken kavramlar

🔹 Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki plato üzerine kurulmuş bir şehir olan Kudüs, üç ilahi dinde de kutsal görülen bir şehirdir. İsrail, 1980 yılında Kudüs'ü başkenti ilan eder fakat bu karar, uluslararası toplumda kabul görmez. 🔹 Kudüs, Müslümanlar için Mekke ve Medine'den sonraki en kutsal yerdir. Kudüs, 610 senesinde Müslümanların ilk kıblesi olmuştur. Kur'an-ı Kerim'e göre Peygamber Efendimiz (SAV) Kudüs'den Miraç'a yükselmiştir. 🔹 Kudüs, Yahudiler için de kutsaldır. Bunun nedeni Tevrat'a göre Hz. Davud'un Kudüs'ü başkent yapması ve oğlu Hz. Hz. Süleyman'ın (AS) ilk tapınağı şehrin içinde kurmasıdır. 🔹 Hıristiyanlar için Kudüs'ün kutsal sayılmasının nedeni ise, Yeni Ahit'e göre İsa'nın (AS) bu şehirde çarmıha gerilmesinden kaynaklanır. Eski Kudüs'de, Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Kutsal Kabir Kilisesi, Kubbetü's-Sahra ve Mescid-i Aksa gibi dini öneme sahip birçok nokta bulunur. 🔹 Gazze şeridi, Akdeniz kıyısında 40 km uzunluğunda bir sahil şerididir. Bölgede 1.4 milyon Filistinli bulunur. Hiçbir ülke Gazze Şeridi'ni bağımsız bir devlet bölgesi olarak tanımamaktadır. 🔹 Gazze Şeridi, 1967- 2005 yılları arasında İsrail yönetiminde iken günümüzde Filistin Özerk Yönetimi'ndedir. İsrail, Filistin ile imzaladığı Oslo Anlaşması gereğince bölgenin hava sahası, su kaynakları ve deniz ulaşımı kontrolünü sağlar. 🔹 Batı Şeria, 1993 yılında İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) yaptığı Oslo Barış Anlaşması'nın bir sonucu olarak kurulmuştur. Batı Şeria'nın Filistin özerk bölgelerinin yönetim organıdır ve Filistin Devleti kontrolündedir. 🔹 Bölgenin, BM Güvenlik Konseyi, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve Uluslararası Adalet Divanı tarafından İsrail işgali altında olduğu kabul edilmektedir. 🔹 Siyonizm, Filistin'de bir Yahudi devleti kurmayı amaçlayan harekettir. Bu hareket Filistin toprakları dışındaki bütün Yahudileri Filistin'de toplamayı ve Siyon Dağı'nın tepesine Süleyman Mabedi'ni tekrar inşa ederek bir devlet kurmayı amaçlar. 🔹 Abluka, savaş halindeki devletlerden birinin, ötekinin kıyılarından bir kısmına ya da tümüne giriş ve çıkışlarına engel olan savaş önlemlerindendir. Ablukanın eş anlamlısı olan sözcükler kamal, kuşatma ve muhasaradır. Abluka sözcüğü, Cenevizce'den Türkçe'ye geçmiştir. 🔹 Devletlerin birbirlerine ekonomik bağımlılıkları olduğundan abluka modern savaş araçlarından biridir. Abluka genellikle yazılı veya yazılı olmayan uluslararası hukuk kurallarla düzenlenir. 🔹 Kimyasal bir silah olan fosfor bombası, infilakından sonra yanarak gökyüzünden yere doğru iner ve yerde de patlamalar meydana getirir. 🔹 Beyaz fosforun çıkardığı dumana maruz kalan kişilerin vücutları, cilt altında içten dışa doğru yanıyor ve bu durum engellenemiyor. Böbrek ve karaciğere de hasar veren beyaz fosfor ölümcül etkilere sahiptir. 🔹 İsrail'in geliştirdiği ve kullandığı bir hava savunma aracıdır. Araç, 4 kilometreden 70 kilometreye kadar olan uzaklıktan atılan kısa menzilli roket ve top mermilerini engellemek ve imha etmek için geliştirilmiştir. 🔹 Irk, din, siyasal görüş ve sosyal durum gibi ayırt edici özellikleri ile diğerlerinden ayırt edilebilen topluluk bireylerinin bir plan çerçevesinde yok edilmeleri amacıyla gerçekleştirilen eylem ve sonuçların bütünüdür. 1948 yılında BM'in hazırladığı Soykırım Suçunun Engellenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'nde (SSECS) soykırım kavramı için hukuksal bir tanım yapılmıştır: 'Ulusal, etnik, ırksal ve dinsel bir grubun bütününün ya da bir bölümünün yok edilmesi niyetiyle girişilen şu hareketlerden herhangi biridir: Topluluğun üyelerinin öldürülmesi, topluluğun üyelerine ciddi bedensel ya da zihinsel hasar verilmesi, topluluğun yaşam koşullarının topluluğun bütününe ya da bir kısmına getireceği fiziksel yıkım hesaplanarak kasıtlı olarak bozulması, topluluk içinde yeni doğumları engelleyecek yöntemlerin uygulanması, topluluktaki çocukların zorla bir gruptan alınıp bir diğerine verilmesi.' 🔹 Bir bölgeye kalıcı yerleşim için giden kişiye yerleşimci denir. İsrailli yerleşimci ise Filistin toprağına kalıcı yerleşim için giden kişiler yerleşimci olarak adlandırılır. 🔹 İsrail 2005'deki istisna dışında var olan yerleşimin birimlerini hep korumuştur. Yerleşimciler ekonomik motivasyonlu, ideolojik motivasyonlu ve koyu Ortodoks Yahudi yerleşimciler olarak üçe ayrılır. 🔹 Antlaşma, I.Dünya Savaşı esnasında 1916 yılında Britanya İmparatorluğu ile Fransa arasında yapılmıştır. Büyük devletlerin savaş bitmeden önce Orta Doğu'da kendileri için nüfuz bölgelerini belirledikleri bir anlaşmadır. 🔹 Antlaşma Osmanlı'nın Orta Doğu'daki topraklarının paylaşılmasını öngören bu gizli antlaşma 1917 yılında Sovyet hükümetince ortaya çıkarılmıştır. 🔹 1973 yılında gerçekleşen ve Yom Kippur Savaşı olarak adlandırılan Arap–İsrail Savaşı, Mısır ve Suriye önderliğinde Arap devletlerinin İsrail'e karşı başlattığı savaştır. 🔹 Savaş, Yahudilerin dinî bayramı Yom Kippur'un (Kefaret Günü) kutlandığı tarihlerde Mısır'ın beklenmeyen saldırısı ile başladı. Çarpışmanın büyük kısmı İsrail'in işgal ettiği Sina Yarımadası ve Golan Tepeleri'nde yaşandı. 🔹 'Öfke Günü' Mısır, Tunus, Ürdün ve Libya gibi ülkelerde yapılan devrimler esnasında ortaya çıkan bir kavramdır. Orta Doğu ile bağdaşlaşan bu kavram, halka yaşatılan zulümlere karşı sessiz kalmamak için bir çağrıdır. 🔹 İlk olarak 2011 yılında Mısır'daki eylemlerden sonra kullanılan Öfke Günü kavramı, Tunus'ta 25 Ocak 2011 tarihinde meydana gelen 'Yasemin Devrimi'ndeki tepkilerin sonuçlarından biri olarak karşımıza çıkar. 🔹 14 Aralık 1987 yılında Müslüman Kardeşler Teşkilatı'nın önderliğinde, İlk Filistin İntifada'sı sonrasında kuruldu. İsrail'in işgal ve abluka altında bulundurduğu Filistin'de faaliyet gösteren Hamas, Batı ülkeleri tarafından terör örgütü olarak görülüyor. 🔹 İsrail'i yok etmeye yeminli olan Hamas, İsrail askerlerini ve sivillerini hedef alan birçok saldırıdan sorumlu tutuluyor. Hamas, 2006 yılında Filistin'de meclis seçimlerini kazandı. 2007 yılına gelindiğinde Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirdi. 🔹 İsrail, Hamas'ın Gazze'de yönetimi ele almasına abluka uygulayarak örgütün bölgeye askeri mühimmat temin etmesini engellemek amacıyla insan ve mal giriş çıkışına kısıtlama getirdi. 🔹 Mescid-i aksâ, Müslümanların ilk kıblesidir ve Kudüs'de bulunur. Arapça Beytülmakdis denilir ve kuruluşundan beri sahip olduğu bu isim sonradan şehrin bütününü kapsamıştır. 🔹 Müslümanların en önemli üç mescidinden biridir. Aksâ sözcüğü, Arapça uzak anlamına gelir ve Mekke'ye uzak oluşundan dolayı bu adı almıştır. 🔹 Mescid-i Aksâ'nın kutsallığına dair Kur'an-ı Kerim'de İsrâ Suresi'nin ilk ayetinde şu bilgi verilir: 'Bir gece, -kendisine bazı âyetlerimizi gösterelim diye- kulunu Mescid-i Harâm'dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksâ'ya götüren Allah, bütün eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir.' İsra Suresi 1. ayet tefsiri: Hz. Peygamber'in Mekke'deki Mescid-i Harâm'dan Kudüs'teki Mescid-i Aksâ'ya götürülmesi şeklinde gerçekleşen olağan üstü olay İslâmî kaynaklarda, metindeki ilgili fiilin masdarı olan ve 'geceleyin yürüme, gece yolculuğu' anlamına gelen isrâ kelimesiyle anılır. Tefsirin devamı için tıklayınız. 🔹 Kudüs'ün Tapınak Dağın'da yer alan bir ibadethane olan Kubbetü-s Sahra, Ömer Camii olarak da bilinir. Yapı 691 ile 692 yılları arasında Emevi halifesi Abdükmelik'in isteğiyle Roma'nın Kudüs kuşatması sırasında yıkılmış olan İkinci Yahudi Tapınağı'nın bulunduğu yere inşa edilir. 🔹 Kubbetü's Sahra, kubbedeki süslemeleriyle İslam'ı yansıtan ilk eser ve İslam mimarisinin (varlığını sürdüren) en eski yapıtlarından biridir. 🔹 Tapınağın, altındaki Muallak Taşı, Yahudilere göre Tanrı'nın, dünyayı ve ilk insan Hz. Adem'i (AS) yaratmaya başladığı alan olarak kabul edilir. Bu açıdan büyük bir öneme sahiptir. Müslümanlar için önemi ise Peygamber Efendimiz'in (SAV) Miraç'a yapının merkezinde bulunan kayadan yükseldiği inancıdır. 🔹 Filistin'in Gazze Şeridi ile Mısır arasındaki tek sınır kapısıdır. İsmini sınırını geçerek böldüğü Refah kentinden alır. Gazze Şeridi'nin ana yollarından Selahaddin Caddesi'nin güneyinde yer alır. 🔹 Refah Sınır Kapısı, İsrail'in güvenlik talepleri, Gazze Şeridi'ne yapılan operasyonlar, Mısır'daki siyasi olaylar ve Hamas'a yönelik önlem ve tepkiler gibi nedenlerle ara ara kapatılmaktadır. Bu kapatmaların kimi zaman bir yılı aştığı görülmüştür. 🔹 Milli yas, bir ülkenin halkının çoğunluğu tarafından yerine getirilen anma ve yas tutma etkinliklerinin yapıldığı günlerdir. Milli yas önemli birinin vefatı, savaş, kaza, doğal afet ve terör saldırısı gibi durumlarda ilan edilebilir. 🔹 Milli yas kararını cumhurbaşkanı verir. Milli yas sürecinde bayraklar yarıya indirilir, resmi törenler, kutlamalar ve eğlence etkinlikleri iptal edilir. 🔹 Zeytindağı, Kudüs'ün doğusunda bulunan ve Eski ve Yeni Ahit'te adı geçen bir tepedir. Zeytindağı, üç ilahi dinde de önem atfedilen bir yerdir. Kıyamet gününde, Yahudi halkının kurtarıcısı Mesih'in Zeytin Dağı'ndan Kudüs'e geleceği aktarılır. 🔹 İslam'a göre Zeytindağı'nın önemi ise Sırât köprüsünün Mescid-i Haram ve Zeytindağı arasında kurulacağı inancıdır. 🔹 1917 yılında Arthur Balfour'un imzasını taşıyan ve onun adıyla anılan Balfour Deklarasyonu'nda İngiltere yönetimi, dönemde Osmanlı'ya ait olan Filistin'de, azınlık olan Yahudi halkı için bir devlet kurulmasını desteklediğini bildirir. 🔹 İntifada, Filistin halkının İsrail işgaline karşı direnişini anlatan tabir. Gazze Şeridi'nde 1987 yılında başlayan ve daha sonra tüm Filistin'e yayılarak 1993'e kadar devam eden Filistin ayaklanması 'İntifada' olarak adlandırılır. 🔹 İntifada sürecinde Hamas kurulmuştur. Bu süreç, Filistin Kurtuluş Örgütünün İsrail ile anlaşıp beraber Filistin Ulusal Yönetimi'ni kurmasıyla son bulur.

Filistin - İsrail Çatışması'na dair bilmeniz gereken kavramlar

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

"Uluslararası Ankara Caz Festivali" Kerem Görsev Trio konseri ile başladı

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Türk lehçelerinde öğretmen kelimesi

Cengiz Aytmatov'un kaleminden "İlk Öğretmenim"

Arama

Filistin - İsrail Çatışması'na dair bilmeniz gereken kavramlar