Arama
Harun Reşid kimdir? İslam dünyasına altın çağını yaşatan halife...
Abbasilerin en meşhur hükümdarı olan Harun Reşid, Bizanslılara karşı zaferler kazanıp İslam'ın daha geniş topraklara yayılmasını sağladı. 20 yaşında halife olan Sultan'ın 23 sene kadar süren iktidarı Abbasiler'in en parlak dönemi olarak tarihe geçti. Öyle ki senede devlet hazinesine giren gelir yaklaşık 268 ton altın değerinde oldu. İslam dünyasının en büyük halifelerinden biri olan Harun Reşid, alimleri himaye eder, meclisinde ilmi toplantılar yapardı. Peki, Reşid lakabını nasıl aldı? Harun Reşid hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için derledik.
Horasan'da halka zulmeden vali Ali bin İsa bin Mahan'ı uyarmak için 805'te Rey şehrine kadar gitti. Halife ve saray erkânını değerli hediyeler sunarak onları kandıran Ali bin İsa, halifenin Bağdat'a dönmesinin ardından kötü muamelelerine devam etti. Ali bin İsa'nın valiliği sırasında bölgede meydana gelen önemli bir olayda 808'de Rafi bin Leys'in isyanıydı. İsyanın son derece tehlikeli bir hal alması üzerine halife yanına iki oğlu Me'mun ve Salih'i alarak sefere çıkan halife Harun Reşid, Tus şehrine varınca hastalandı. 24 Mart 809'da vefat etti ve aynı yerde toprağa verildi. Vefatı esnasında kefenini kendi elleriyle hazırladığı söylenir.
Musiki ve edebiyata önem veren Harun Reşid, şair ve âlimleri de himaye etti. Kendisinin de şiirleri bulunan Harun Reşid'in hitabeti ve sesi de düzgündü. Birçok şiiri ezbere bilirdi. Sarayında edebi toplantılar yapılırdı. Fakat bu edebi toplantıların belirli kuralları bulunurdu. Belirli zamanlarda toplanan kişiler halifenin "sübhaneke Allahümme ve bihamdik" demesiyle dağılırdı.
Mühründe "el-azametü ve'l-kudretü lillah" (büyüklük ve kudret Allah'ındır) yazılıydı. Mütevazi bir insan olan Harun Reşid, özellikle alimlere büyük hürmet gösterdi.
Harun Reşid, eğitime oldukça ehemmiyet verirdi. Oğlu Muhammed Emin'in hocası Halef b. Ahmer'den oğluna hocaya itaati, Kur'an ve sünneti, tarihi, şiiri, konuşma adabını, münasebetsiz gülmemeyi öğretmesini istedi. Öğretirken de orta bir yol izlemesini tavsiye etti.
Dindar bir insan olan Harun Reşid, defalarca hacca gitti. Hacca giderken 100 kadar alimi aileleriyle birlikte götürür, haccedemediği seneler ise yerine 300 kişi gönderirdi. Cömert bir insan olan halife Harun Reşid, her gün kendi malından bin dirhem sadaka verip, halkın durumuyla yakından ilgilendi.
Dönemin Bizans İmparatoru VI. Konstantinos'a İslam'a davet mektubu gönderdi. Harun Reşid, devletin idari yapısında bazı yenilikler yaptı. Divan-ı Harb'e bağlı olarak Divan-ı Arz'ı kurup, böylece askeri uzmanların orduyu her zaman teftiş ederek her an savaşa hazır tutmalarını sağladı.
Hadis dinlemeyi oldukça sevene Harun Reşid, fıkıh ilmine oldukça itibar etti. Rivayet göre, Harun Reşit, İslam'ın büyük alimlerinden İmam Malik'e haber göndererek, huzuruna gelmesini, oğulları Emin ve Me'mûn'a ilim öğretmesini kendisinden istedi. Bunun üzerine İmam Mâlik, şu cevabı verdi: "Allah müminlerin emirini aziz etsin. Bu ilim sizden çıkmıştır. Eğer onu siz kıymetlendirirseniz, aziz olur; eğer onu hâkîr görürseniz zelil olur. İlme gelinir, ilim gelmez." Bu cevap karşısında Harun Reşit, "Doğru söyledin" dedi ve iki oğluna mescide gitmelerini ve herkesle beraber İmam Mâlik'i dinlemelerini emretti.
Büyük İslam alimi ise Harun Reşid'in oğullarına herkesi çiğneyerek öne geçmemelerini ve oturanların bittiği yerden dersi takip etmelerini de şart koştu.
Harun Reşid hacca gittiği dönemlerin birinde, Medine'deyken İmam Mâlik'e Muvatta adlı kitabını getirmesi için haber gönderdi. Fakat İmam, Harun Reşid'in yanına gitmeyi reddedince: "Vallahi, kitabı ancak evinde dinleyebileceğiz." demek zorunda kaldı.