Arama
1 kelime 1 hikaye; Hz. Süleyman'ın habercisi hüdhüd
Bazı kelimeler var ki yaşadığı medeniyetin hissiyatıyla ortaya çıkar. İşte bu kelimelerden biri de hüdhüd... Kur'an-ı Kerim'de ismi geçen bu kuş, edebiyatımıza da sıklıkla konu oldu. Sizler için dilimizin zenginliğini yansıtan bu önemli mefhumun hangi anlamlara geldiğini inceledik.
"Onu ve kavmini, Allah'ı bırakıp da güneşe secde etmektelerken buldum, şeytan onlara yaptıklarını süslemiştir, böylece onları (doğru) yoldan alıkoymuştur; bundan dolayı onlar hidayet bulmuyorlar." "Ki onlar, göklerde ve yerde saklı olanı ortaya çıkaran ve sizin gizlediklerinizi ve açığa vurduklarınızı bilen Allah'a secde etmesinler diye (yapmaktadırlar)." "Bu mektubumla git, onu kendilerine bırak sonra onlardan (biraz) uzaklaş, böylelikle bir bakıver, neye başvuracaklar?" (Hüdhüd'ün mektubu götürüp bırakmasından sonra Saba melikesi Belkıs:) Dedi ki: "Ey önde gelenler gerçekten bana oldukça önemli bir mektup bırakıldı."
(Neml Suresi, 23-29. ayetler)
Kur'ân-ı Kerîm'de verilen bu bilgilerin yanı sıra İslami kaynaklarda başka bilgiler de yer alır. Bunlara göre Hz. Süleyman Beytülmakdis'in yapımını tamamladıktan sonra insan, cin, şeytan, kuş ve vahşi hayvanlardan bir ordu toplayarak önce Mescid-i Harâm'a, oradan da Yemen'e gitmek üzere yola çıkar. San'a'ya vardığında bir yerde konaklar. Bu arada su sıkıntısı baş gösterir. Toprağın altındaki suyu görebilme gücüne sahip olan, bu sebeple de Hz. Süleyman'a su bulmada rehberlik eden hüdhüd aranır, fakat bulunamaz. Daha sonra olaylar Kur'an'da belirtildiği şekilde gelişir.
Bir başka rivayete göre de Hz. Süleyman ve ordusu konakladığında Ya'fûr adını taşıyan hüdhüd Hz. Süleyman'ın konaklama işiyle meşgul olmasından faydalanarak dolaşmaya çıkar. Etrafı gözden geçirirken Sebe ülkesinin melikesi Belkıs'ın bahçesini görür ve bu yeşilliğe konar. Orada Ufayr adlı Yemen hüdhüdü ile karşılaşır. Ufayr kendisini Belkıs'ın saltanatı hakkında bilgi verir. Hüdhüd, namaz vakti gelip de suya ihtiyaç duyan Hz. Süleyman'ın kendisini bulamamasından endişe ederse de Ufayr ile Belkıs'ın mülkünü dolaşır. Ancak geri döndüğünde ikindi vakti olmuştur.
Diğer bir rivayette, Hz. Süleyman'ın susuz bir alanda konakladığında önce insanlar, cinler ve şeytanlardan su bulmalarını istediği, daha sonra hüdhüdü arattığı, fakat onun bulunamadığı anlatılır. Vehb b. Münebbih'e göre ise hüdhüdün aranma sebebi nöbetine gelmeyişidir (Taberî, XI, 144).
İbn Abbas'ın naklettiğine göre Hz. Peygamber hüdhüd, göçeğen kuşu, karınca ve arının öldürülmesini yasaklamıştır. Hüdhüdle ilgili yasaklamanın nedeni ise Hz. Süleyman'a su bulması ve elçilik görevi yapmasıydı.
Anne ve babasına gösterdiği saygıdan dolayı edebiyatımızda sembol olarak kullanılan hüdhüdü, Hz. Süleyman yer altında gizlenen düşman askerlerinin yerini belirlemek için görevlendirmişti. Bu sebeple Arapçada, herkesin göremediği şeyleri görebilen kimseler için "absar min hüdhüd" tabiri kullanılır.
Hüdhüd tasavvufi eserlerde Allah'a ulaşmayı sembolize eder.