Arama
Allah’ın “sırlarımdan bir sır” olarak nitelediği zırh: İhlas
İhlas, kalbi şirk, riya ve gösterişten temizlemeyi, hayırlı amellere yönelmeyi ve bu amellerde Allah'ın rızasını gözetmeyi ifade eder. Allah Teala, kullarına ihlaslı olmalarını buyurmuş ve ihlası "sırlarımdan bir sır" olarak nitelemiştir. Peygamberimizin hadislerinde de dini ve ahlaki bir fazilet olarak sıklıkla zikredilen ihlas, tarih boyunca tasavvuf ehlinin de üzerinde durduğu bir konudur. İhlası "ibadetin ruhu" olarak tanımlayan tasavvuflar, ihlassız amelin de amelsiz ihlasın da kula bir faydası bulunmayacağını söylemişlerdir.
Kur'an-ı Kerim'de ihlas kelimesi hulûs kökü ile hem sözlük anlamıyla hem de terim olarak yer alır.
📌 "Muhlisîne lehü'd-dîn" ifadesiyle Allah'a yönelme O'na kulluk etme, O'na güvenme ve O'ndan dilekte bulunma, tevhid inancının saflığını zedelemekten sakınma gibi şirk ve riyaya zıt manada bir anlam taşır.
📌"İbâdullâhi'l-muhlasîn" ifadesi, "Allah'ın yardımına mazhar olup hâlis dindarlığa ve hidayete ulaştırılmış kullar" anlamına gelir.
📌Hicr suresi 40. ve Sâd suresi 83. ayetlerde şeytanın ihlaslı kişilere zarar veremeyeceği belirtilmiş ve ihlasın peygamberlerin başlıca özelliklerinden olduğu ifade edilmiştir.
"Halbuki onlara, ancak dini Allah'a has kılarak, hakka yönelen kimseler olarak O'na kulluk etmeleri, namazı kılmaları ve zekâtı vermeleri emredilmişti. İşte bu dosdoğru dindir."
Beyyine, 5.
"De ki: Rabbim adaleti emretti. Her secde yerinde yüzlerinizi (ona) doğrultun. Dini Allah'a has kılarak ona ibadet edin. Sizi başlangıçta yarattığı gibi (yine ona) döneceksiniz."
A'raf, 26.
"O, sizi karada ve denizde gezdirip dolaştırandır. Öyle ki gemilerle denize açıldığınız ve gemilerinizin içindekilerle birlikte uygun bir rüzgarla seyrettiği, yolcuların da bununla sevindikleri bir sırada ona şiddetli bir fırtına gelip çatar ve her taraftan dalgalar onlara hücum eder de çepeçevre kuşatıldıklarını (batıp boğulacaklarını) anlayınca dini Allah'a has kılarak "Andolsun, eğer bizi bundan kurtarırsan, mutlaka şükredenlerden olacağız" diye Allah'a yalvarırlar."
Yunus, 22
"Gemiye bindikleri zaman dini Allah'a has kılarak O'na dua ederler. Onları kurtarıp karaya çıkardığı zaman ise bir de bakarsın ki, Allah'a ortak koşuyorlar."
Ankebut, 65.
"(Ey Muhammed!) Şüphesiz biz o Kitab'ı sana hak olarak indirdik. Öyle ise sen de dini Allah'a has kılarak O'na kulluk et."
Zümer, 2.
Kur'an-ı Kerim'in 112. suresine dinin temel ilkesi olan tevhidi en hâlis, en güzel şekilde dile getirdiği için İhlâs adı verilmiştir.
🔹 İhlas-ı şerif olarak da anılan bu surenin okunuşu ve anlamı şöyledir:
Bismillahirrahmânirrahîm
Kul hüvellâhü ehad. Allâhüssamed. Lem yelid ve lem yûled. Ve lem yekün lehû küfüven ehad.
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla,
De ki: O, Allah'tır, bir tektir. Allah Samed'dir. (Her şey O'na muhtaçtır, o, hiçbir şeye muhtaç değildir.) Ondan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir). Hiçbir şey O'na denk ve benzer değildir.
İhlas kavramı, Peygamber Efendimizin hadis-i şeriflerinde de dini ve ahlaki bir fazilet olarak sıklıkla geçer.
🔹 Resul-i Ekrem Efendimiz, çeşitli vesilelerle pek çok hadis-i şerifinde Allah rızası için ihlasla amel etmenin faziletini ve önemini vurgulamıştır.
🔹 Duada da ihlaslı olmayı öğütlemiş, ihlaslı bir kalple iman eden kulun ahirette kurtuluşa ereceği müjdesini vermiş ve kendisi de daima "Ya Rabbi! Beni sana karşı ihlaslı bir kul yap" diye dua etmiştir.
İslam fıkıh kitaplarında ibadetlerin abdest, niyet, tekbir, kıraat gibi zahirî şartları yanında bir de huşû, hudû ve ihlas kavramıyla ifade edilen bâtıni şartlarının bulunduğu vurgulanır.
🔹 Daha çok tasavvuf ve ahlak eserlerinde yer verilen bu hususa göre, abdestsiz kılınan namaz ile ihlassız yerine getirilen ibadetin aynı anlama geldiği, ikisinin de kabul olmadığı vurgulanmıştır.
🔹 Tasavvuf ehline göre ihlas, kulun tüm amellerini yalnızca Allah için yapması, diğer insanların değerlendirmelerini dikkate almamasıdır.
🔹 Kulun gerçekleştirdiği ibadet ve amelleri yok sayması gerektiğini, bunlara bakıp kibre kapılmaması gerektiğini vurgulamışlar; bu nedenle de amelleri halktan ve nefisten korumak gerektiğini ifade etmişlerdir.