Arama
Allah’ın “sırlarımdan bir sır” olarak nitelediği zırh: İhlas
İhlas, kalbi şirk, riya ve gösterişten temizlemeyi, hayırlı amellere yönelmeyi ve bu amellerde Allah'ın rızasını gözetmeyi ifade eder. Allah Teala, kullarına ihlaslı olmalarını buyurmuş ve ihlası "sırlarımdan bir sır" olarak nitelemiştir. Peygamberimizin hadislerinde de dini ve ahlaki bir fazilet olarak sıklıkla zikredilen ihlas, tarih boyunca tasavvuf ehlinin de üzerinde durduğu bir konudur. İhlası "ibadetin ruhu" olarak tanımlayan tasavvuflar, ihlassız amelin de amelsiz ihlasın da kula bir faydası bulunmayacağını söylemişlerdir.
Kur'an-ı Kerim'in 112. suresine dinin temel ilkesi olan tevhidi en hâlis, en güzel şekilde dile getirdiği için İhlâs adı verilmiştir.
🔹 İhlas-ı şerif olarak da anılan bu surenin okunuşu ve anlamı şöyledir:
Bismillahirrahmânirrahîm
Kul hüvellâhü ehad. Allâhüssamed. Lem yelid ve lem yûled. Ve lem yekün lehû küfüven ehad.
Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla,
De ki: O, Allah'tır, bir tektir. Allah Samed'dir. (Her şey O'na muhtaçtır, o, hiçbir şeye muhtaç değildir.) Ondan çocuk olmamıştır (Kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir). Hiçbir şey O'na denk ve benzer değildir.
İhlas kavramı, Peygamber Efendimizin hadis-i şeriflerinde de dini ve ahlaki bir fazilet olarak sıklıkla geçer.
🔹 Resul-i Ekrem Efendimiz, çeşitli vesilelerle pek çok hadis-i şerifinde Allah rızası için ihlasla amel etmenin faziletini ve önemini vurgulamıştır.
🔹 Duada da ihlaslı olmayı öğütlemiş, ihlaslı bir kalple iman eden kulun ahirette kurtuluşa ereceği müjdesini vermiş ve kendisi de daima "Ya Rabbi! Beni sana karşı ihlaslı bir kul yap" diye dua etmiştir.
İslam fıkıh kitaplarında ibadetlerin abdest, niyet, tekbir, kıraat gibi zahirî şartları yanında bir de huşû, hudû ve ihlas kavramıyla ifade edilen bâtıni şartlarının bulunduğu vurgulanır.
🔹 Daha çok tasavvuf ve ahlak eserlerinde yer verilen bu hususa göre, abdestsiz kılınan namaz ile ihlassız yerine getirilen ibadetin aynı anlama geldiği, ikisinin de kabul olmadığı vurgulanmıştır.
🔹 Tasavvuf ehline göre ihlas, kulun tüm amellerini yalnızca Allah için yapması, diğer insanların değerlendirmelerini dikkate almamasıdır.
🔹 Kulun gerçekleştirdiği ibadet ve amelleri yok sayması gerektiğini, bunlara bakıp kibre kapılmaması gerektiğini vurgulamışlar; bu nedenle de amelleri halktan ve nefisten korumak gerektiğini ifade etmişlerdir.
Tasavvufta, sadece ibadette değil; dünya işleri ile ilgili diğer davranışlarda da ihlas aranması gerektiği vurgulanır.
🔹 İşlenen iyi amellerin Allah'ın bir lütfu olduğunu ifade eden mutasavvıflar, kulun bunları kendinden bilmesini, bu işlerden dolayı sevap istemesini ihlas eksikliği olarak açıklamışlardır.
🔹 Bu durumu tasavvufa aykırı olarak görmüşlerdir.
Kişinin ihlaslı oluşuna dair de tasavvuf ehli bazı tespitlerde bulunmuş ve yalnızca Allah'a yönelme konusuna vurgu yapmışlardır.
🔹 9. yüzyılda yaşayan Mısırlı mutasavvıf Zünnûn el-Mısrî'ye göre, her şeyin faili olarak Allah'ı görmek; dolayısıyla kul olarak "amel ve ibadetlerin sahibi" şeklinde kendimize pay çıkarmamak gerekir. El Mısrî, kişinin ihlaslı oluşuna dair alametleri şöyle sıralamıştır:
📌 Hayırlı işlerinden dolayı övülme ile yerilmenin eşit olması.
📌 İşlenen amellerin unutulması ve sevap almayı gerektirdiğinin düşünülmemesi.
Öte yandan yalnızlığı sevmenin ve kimsenin görmediği yerlerde ibadet etmenin de ihlaslı olmayı sağlayacağına işaret etmiştir.