Arama
Anne hakkı ile ilgili hadis ve ayetler
Kul hakları içinde en mühim olan, en öne çıkanı ana-baba hakkıdır. İslam'da Allah (cc) ve Hz. Peygamberimize (sav) itaatten sonra anne ve babaya itaat gelir. Çünkü anne ve babalarımız, varlık sebebimizdir. Peygamber Efendimiz (sav) bir hadis-i şerifinde; "Ya Resulullah, iyi davranmaya en çok layık olan kimdir?" sorusuna "Annen, annen, annen; sonra baban, sonra sırasıyla yakın akrabalarındır" buyurur. İşte anne hakkı ile ilgili hadis ve ayetler...
"Biz insana, ana-babasına iyilik etmesini emrettik. Şâyet onlar seni, hakkında hiçbir bilgin olmayan şeyi bana ortak koşman için zorlarlarsa, bu takdirde onlara itaat etme. Dönüşünüz ancak bana olacaktır ve ben yapmakta olduklarınızı size haber vereceğim."
Ankebût Suresi 8. Ayet
Ankebût Suresi 8. Ayet Tefsiri
◾ Ana babaya iyi davranma konusu Kur'an'ın önem verdiği, dolayısıyla İslâm ahlâkının öncelikli ödevlerinden biridir. Burada ana babaya iyiliğin özellikle hatırlatılmasının sebebi, böylesine önemli olan bu ödevin dahi tevhid inancından daha önemli ve önde tutulamayacağına işaret etmektir. İnsan sadece dışarıdan gelen baskılara değil, bizzat ebeveyninin baskılarına mâruz kalarak da bir sınav geçirebilir. Şu halde eğer ana baba evlâtlarından, Allah'ın varlığını ve birliğini tanımama yönünde, bu sonucu doğurabilecek bir istekte bulunurlarsa bu isteğe uyulmayacaktır. Ancak burada ana babalar, inkâr ve şirkin dışında, açıkça günah ve haram olan başka şeyler buyururlarsa bu buyruğa itaat edilmesi gerektiği şeklinde bir anlam çıkarılmamalıdır. Zira hiçbir buyruk Allah'ın buyruğundan daha önemli olamaz; dolayısıyla hadislerde de belirtildiği gibi kural olarak Allah'a âsi olma anlamına gelebilecek hiçbir buyruğa itaat edilemez.
'Fikriyat podcast'ten sure meallerini dinlemek için tıklayın
Anne ve babasına, "Öf size! Benden önce nice nesiller gelip geçmiş iken, beni tekrar diriltilecek olmakla mı tehdit ediyorsunuz?" diyen kimseye onlar Allah'a sığınarak, "Yazıklar olsun sana! İman et, Allah'ın va'di gerçektir" diyorlar, o da, "Bu, eskilerin masallarından başka bir şey değildir" diyordu.
Ahkâf Suresi 17. Ayet
Ahkâf Suresi 17. Ayet Tefsiri
◾ Ana babaların çocuk eğitimi, çocuğun kimlik ve kişilik kazanması konusunda önemli rolleri ve etkileri vardır. İstisnaları bulunmakla beraber ebeveynler, çocuklarının da kendileri gibi inanmalarını ister, bunun için çaba gösterirler. 17. âyet bu genel çerçeve içinde inanan ebeveyn ile inkâr eden bir evlât arasındaki tartışmayı tasvir ediyor. Hz. Ebû Bekir'in oğlu Abdurrahman, önce inanmaz iken sonra inanmış ve iyi bir insan olmuştur, Zeccâc gibi bazı tefsirciler âyetin bu olay üzerine geldiğini ileri sürmüşlerse de –burada örnek verilen evlat ve benzerlerinin cehennemlik oldukları âyette ifade edildiği için– bu yorum haklı olarak genellikle kabul görmemiştir. Muâviye'nin Medine valiliğine getirdiği Mervân b. Hakem, onun emri gereğince halkı Yezîd'in veliahtlığı için biat etmeye zorluyordu. Abdurrahman, "Bu Herakliyüs usulüdür, siz bunu mu getiriyorsunuz?" diyerek biata itiraz etti. Mervân, açıklamakta olduğumuz âyeti kastederek, "İşte bu âyet senin için gönderildi" dedi ve Abdurrahman'ın tutuklanmasını emretti.
'Fikriyat podcast'ten sure meallerini dinlemek için tıklayın
"(Ey Muhammed!) De ki: "Gelin, Rabbinizin size haram kıldığı şeyleri okuyayım: Ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anaya babaya iyi davranın. Fakirlik endişesiyle çocuklarınızı öldürmeyin. Sizi de onları da biz rızıklandırırız. (Zina ve benzeri) çirkinliklere, bunların açığına da gizlisine de yaklaşmayın. Meşrû bir hak karşılığı olmadıkça Allah'ın haram (dokunulmaz) kıldığı canı öldürmeyin.İşte size Allah bunu emretti ki aklınızı kullanasınız."
En'âm Suresi 151. Ayet
En'âm Suresi 151. Ayet Tefsiri
◾ Yukarıda müşriklerin temelsiz hükümleri ve kuralları eleştirildikten sonra bu âyetlerde asıl benimsenmesi gereken başlıca ilâhî kurallar ve hükümler yer almakta; biri tevhid inancına, diğerleri ahlâka dair olmak üzere İslâm'ın dokuz temel buyruğu sıralanmakta, son olarak da bütün bu buyurulanları kapsayıcı küllî bir ödev olmak üzere, Allah'ın dosdoğru olan yolundan gidilmesi emredilmektedir. 151. âyetin başındaki "Gelin, rabbinizin size neleri haram kıldığını okuyayım" meâlindeki ifade muhatapların ilgisini, müteakip ifadelerdeki ilkeleri ihtiva eden yolun tek doğru ve izlenmesi zorunlu yol olduğu gerçeğine çekme gayesini gütmektedir.
'Fikriyat podcast'ten sure meallerini dinlemek için tıklayın
"Ebû Abdurrahmân Abdullah b. Mes'ûd (ra) anlatıyor: Peygamber'e "Allah'ın en sevdiği amel nedir" diye sordum. Peygamber "Vaktinde kılınan namazdır" buyurdu. "Sonra hangisidir" dedim. "Anne babaya iyilik etmektir" buyurdu. "Sonra hangisidir" dedim. "Allah yolunda cihad etmektir" buyurdu."
(Riyazü's Salihin)
Efendimizin hadis-i şeriflerini Riyazü's Salihin'den okumak için tıklayın
Müslim'in bir rivayetinde; Efendimiz (SAV) Ashab-ı Kiram'dan gelen, "Yâ Resûlallah, iyi davranmaya en çok layık olan kimdir?" sorusuna "Annen, annen, annen; sonra baban, sonra sırasıyla yakın akrabalarındır" buyurdu.
(Müslim, Birr 2)
Efendimizin hadis-i şeriflerini Riyazü's Salihin'den okumak için tıklayın