Barbaros Hayreddin Paşa Camii için hazırlanan minyatürlerin hikayesi

➡ Özge Özkul: Zehra Akdeniz'in hikayesi nedir? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Ben Üsküdar'da doğdum. Üsküdar İmam Hatip Lisesi'nde okudum. Sonra alaylı olarak İslam sanatları ile ilgilenmeye başladım. Önce çok kısa bir süre tezhip sanatı öğrendim. Daha sonra minyatür sanatıyla ilgilenmeye başladım. Ardından bu branşlarla ilgili olarak üniversiteye gitmeye karar verdim ve Güzel Sanatlar Üniversitesi, Geleneksel Türk Sanatları bölümüne başladım. Orada da tezhip bölümünden mezun oldum. Minyatür sanatını öğreten dersler veriyorum. Her ne kadar tezhip bilsem, mezunu olsam da aslında minyatür sanatımı desteklemek, daha da profesyonelleşmek için öğrendim. Bu yüzden hem severek yaptığım, uyguladığım ve ders olarak da öğrettiğim sanat, minyatür sanatı. 🔹 Allah bana çok güzel bir şey nasip etti; minyatür sanatı camilerde çok rastlanılan bir şey değil; bazı Anadolu Beylikleri camilerinde iç mekanlarda resim, peyzaj olan camiler de var ama burada benim yaptıklarım gibi olanları ilk kez ben yapıyorum. Aynı zaman da hanım nakkaş olarak da ben yapıyorum. Nasip eden Allah'a şükürler olsun. ➡ Özge Özkul: Barbaros Hayreddin Paşa Camii ile olan yolculuğunuz nasıl başladı? Daha önce de Büyük Çamlıca Camii için tasarımlar yaptınız… ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Evet, ilk aslında Çamlıca Camii'nde teklif edilmişti bana. Orada, 'minyatür panolar düşünüyoruz, ne dersiniz, yapar mısınız diye?' Tabii çok heyecanlandım. Bir hattatın camide bir iş yapması ya da bir müzehhibin süslemelerini yapması çok şaşırtıcı değil ama bir minyatür sanatçısı olarak bana teklif edildiğinde çok heyecanlandım, hemen kabul ettim. Tabii kabul ettim ama ağırlığı, tasarımı nereden başlayacağım, ne yapacağım, ağırlığını da hissettim, taşıdım. Hem Çamlıca Camii'nde hem Barbaros Hayrettin Paşa Camii'nde uzun bir düşünme süreci geçirdim. Benim ilk yola çıkış noktam ikisinde de şu oldu: Ayetleri taradım, meallerden merak ettiğim konulardaki ayetler neler anlatıyor, oradan nasıl bir tasarım çıkarabilirim gibi odaklanarak çalıştım. Tabii burada Barbaros Hayrettin Paşa Camii'nde daha kolaydı bu. Çünkü Hızır Reis'in adına yapıldığı için mesleği de belli: Bir denizci. Hem denizle ilgili hem denizcilere yol gösteren yıldızlar, gökyüzü ile ilgili tasarımlar yapmaya gayret ettim. ➡ Özge Özkul: Barbaros Hayreddin Paşa Camii'nde hangi ilkler uygulandı? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Camimizde 4 fil ayağı, 2 beden duvarı, 2 yarım kubbe olmak üzere iskelet olarak Süleymaniye Camii'nden esinlenildi. Klasik üsluptan çıkmayarak günümüzde yeni yorumun katılması da ana ilkemiz oldu. Bunun en güzel örneğini beden duvarındaki büyük pencere ve ana kubbedeki paslanmaz metal ve gerçek bakırın kullanıldığı ana kubbede 800 yıldır yapılmayan ve Cumhuriyet tarihinin ilk örneği olan çini mozaik sanatının çok güzel bir örneği olan mihrapta görebilirsiniz. 80.000'nin üzerinde çini mozaik parçaları birleştirerek bu görkemli mihrap oluşturuldu. Aynı şekilde ana kubbede aslan göğsünde ve yarım kubbelerde gerçek bakır kullanarak zaman içinde bakırın renk değiştirmesi ile yaşayan bir süsleme sanatı örneği ilk defa sergilendi. 5-10 sene sonra bakırın oksitlenmesiyle süslemeler renk değiştirecek ve şu an gördüğümüz renkten çok daha farklı renklere bakıyor olacağız. Kuşak yazısına 'Rahman Suresi' yazılarak caminin mimarisine hareket katması düşünüldü. Yani bu camiye özgü ilkleri kısaca şöyle sıralayabiliriz; Mihrap, beden duvarı, tezyinatta kullanılan materyaller minber, konkav kuşak yazısı… Son olarak caminin çıkış kapısında, üst kısımda Kabe'nin kuşak yazısından bir bölüm eklenerek camiye ayrı bir anlam katılmıştır. ➡ Özge Özkul: Barbaros Hayreddin Paşa Camiii'nde hangi tasarımlarınız var? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Bu katta 4 tane tasarımım var; caminin giriş katında. Burada Mekke ve Medine tasvirleri yapmak istedim. Farklı olarak teknolojiden de yararlanmak istedim çünkü büyük ebatlı tasarımları, küçük kağıtlarda çizmek oldukça zahmetli ve zor. Tablet kullanmaya çalıştım. Renklendirmenin de çoğunu tablet üzerinden yapıp, çıktılarını alıp, uygulayacak olan çini atölyelerine ziyaretlerle tasarımları tamamladık. TÜRKİYE'DEKİ 4 ULU CAMİ MEDİNE TASARIMI ➡ Özge Özkul: Cami içerisinde 10 adet panonuz var, ilk 4 tanesi giriş katında yer alıyor. Kâbe de ilk tasarımınız, anlatabilir misiniz? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Caminin giriş katında ve namaz kılınan bölümde olduğu için Kâbe ile başlamak istedim, tasarıma. Avlu, tavaf alanı ve minare sayısı olarak Osmanlı dönemindeki halini resmetmek istedim. Burada minyatür sanatının farklı perspektif, açı ve manipüle etme imkânlarından yararlanarak bu tasarımı yaptım. Kısmen bir simetri var. Kabe'yi tabii ki merkeze yerleştirdim. Osmanlı döneminde var olan, kandillerle aydınlatılan kısmı bir disk şeklinde vurguladım. Yeşil ile boyanmış kısım, eskiden kumluk denilen alanda etrafında beyaz revaklar görüyorsunuz, onlar Mimar Sinan'ın yaptığı Sinan'ın incileri… Günümüzde de hala mevcut. Kâbe genişletme çalışmalarında Türkiye'nin isteği ile onlar çıkartıldı, genişletildi ve tekrar bir kısımda kullanıldı. Gittiğimizde hala bu kubbeleri görebiliyoruz. 🔹 Yukarıda İslam'ın ilk ayetlerinin, Hz. Muhammed'e (SAV) peygamberliğin geldiği dağı, resmetmek istedim. Orada Hira Dağı'nı görüyorsunuz ve üzerine de ilk ayet olan İkra'yı yazdım. Aynı zamanda Nur Dağı da dendiği için ışık huzmelerini çıkarttım. Etrafında da yine Mekke'de kıymetli olan, hac için özellikle uğranılan; Arafat, Safa Merve, Zemzem Kuyusu gibi özel lokasyonları resmettim. En üstte tasarımın sağında ve solunda, Osmanlının yaptırdığı kaleleri resmettim. Alt kısımda da beni çok etkileyen, yani bütün Müslümanları etkileyen Peygamberimizin (SAV) hicret sırasında sığındığı mağarayı da anmak istedim. Küçük mağara girişini, kuş yuvası ve örümcek ağı ile birlikte resmettim; önüne de yine benim işaretim olan kalpli çiçeklerden koydum, oraya kalbimi bıraktım. Camimizin bu cephesinde Mekke ve Medine panolarının renklilerini tam simetrik, karşı tarafında da bunların monokrom uygulamalarını görebilirsiniz. https://www.instagram.com/p/C8eIrGFMt8g/ MEKKE TASARIMI ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Mekke'deki tavaf alanını bir iz düşümü gibi düşündüğüm için buradaki yeşil kubbeyi peygamberimizin kabrinin üzerinde olan yeşil kubbeyi merkeze aldım ve oradaki tavaf alanının yuvarlaklığının bir yansıması olarak düşünerek peygamberimizin sembolü olan güllerle yuvarlak bir taç yaparak oradakine benzetmeye çalıştım, iç kısım için söyleyebilirim. Avluda kullandığım kırmızı zikzaklı yazı, Osmanlı atölyelerinde kabir örtüsü olarak dokunmuş ve kullanılmış Osmanlı kumaşları. Üzerinde Kelime-i Tevhid ve bazı ayetler yazıyor. Etrafında yine Mekke panosunda olduğu gibi Medine'ye ait bizimde kutsal saydığımız bazı mescitleri ve en alt kısımda bizim için çok anlamlı olan hicaz demir yolunun binasını resmettim. Burada farklılık olarak tasarımın etrafındaki normalde biz geleneksel çizimlerde geometrik bir arı suyu kullanırız. Burada onun yerine demir yoluna ithafta bulunmak için ray şeklinde onu kullandım. II. Abdülhamid'in Peygamberimiz rahatsız olmasın diye rayların altına keçe döşettiği söylenir, onu da anmak için ray desenleri koydum. Tasarımın üst kısmında da Uhud Dağı'nı kullandım. Çünkü bir dağın peygamber sevgisine mazhar olması beni çok etkilemişti. Hadisi de küçük bir kartuş içerisine yazdırdım; Uhud bizi sever biz de Uhud'u… Dünyada En Çok Ziyaret Edilen Camiler HİLAL TASARIMI ➡ Özge Özkul: Caminin üst bölümünde mahfil bölümündeyiz. Burada 6 adet pano yer alıyor. Dilerseniz bu tasarımınız ile başlayabiliriz. ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Bu tasarımın ismi Hilal. Osmanlı, donanmasında da karada da kullandığı kurt kapanı tekniğini, geri çekilip, yayılıp düşmanı içine alıp tekrar saldırdığı tekniği hilal formunda ekledim. Sembol olarak bayrağımızda da hilal var, İslam'ın da sembolü o yüzden haritanın üzerinde Türkiye'yi içine alacak şekilde büyük bir hilalin üzerine Hızır Reis'in donanmasını da dizdim. Hilalin tam iki ucunda da Hızır Reis'in kendi baştardasının yorumlaması var. Tam içeriye Türkiye'yi denk getirdim ama alttaki yön yıldızını da Akdeniz'in kadraja aldım çünkü biliyorsunuz Barbaros Hayrettin Paşa döneminde ve sonrasında Akdeniz'in bir Türk gölü olduğu söyleniyor, onların başarıları sayesinde. Yukarıdaki yön yıldızının tam merkezine de peygamberimizi sembolize ettiği için bir gül motifi yerleştirdim. İSTANBUL PANOSU ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 İçinde bulunduğumuz cami, en alt kısımda tam ortadaki merkezdeki cami. Sanki buradan karşıya Çamlıca Camii'ne doğru bir bakış gibi düşündüm. Kadraja o arada kalan mimarileri almaya çalıştım. Yıldız Sarayı, Taşkışla, Dolmabahçe Sarayı, Çırağan Sarayı, ortada boğaz, boğazda da şehir hatları vapurları, ara sıra yapılan yelkenli yarışları ve karşıda da yine Hamid-i Evvel Camii, Kuleli Askeri Lisesi'nin bir kısmını alabildim, Beylerbeyi Sarayı ve en tepede Çamlıca Camii. Aslında bu günümüzden bir kesit gemilerden de anlayacağınız üzere ama ben sivil mimari unsurları bu aralarda gördüğünüz evleri, günümüzde de aslında var olan eski Türk evlerini sadece resmettim modern binaları koymadım. Bunları daha çok yakıştırıyorum minyatüre. Tam ortada iki caminin ortasında kalan kısımda da bu camiye de ismini veren Hızır Reis'in türbesini görüyorsunuz. Burada farklı çiçekler de var ama kalpleri de ara ara kullandım. Mekke ve Medine panosunda sadece kalp çiçekler var burada birçok çiçek var. RIZIK PANOSU ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Bu tasarımın ismi Rızık. İsmi de, yukarıda gördüğünüz yazı kuşağına yazdığım İbrahim Suresi 32-33. Ayetlerden geliyor. Ayette Allah Teala, bize verdiği rızıklardan bahsediyor ve ayette güneş sisteminin, yıldızların da düzen ve Allah'ın mucizesi olduğundan bahsediyor. Aynı şekilde topraktan çıkan rızıklardan ve gemilerin denizin üzerinde yüzmesinin de Allah'ın mucizelerinden olduğuna değiniliyor. Bu tasarımımın referans ayetleri onlardı. Yine ayet, denizcilik ve gemilerle ilgili olduğu için onu referans aldım. Aşağıda denizin üzerinde gezen Osmanlı gemilerini resmettim. Orta kuşakta topraktan çıkan ağaçlar meyveler bitkiler ve dağlar üstte de yine evren uzay kompozisyonuyla birbirine bütünledim. TÜRKİSTAN'IN GÖZBEBEĞİ 10 CAMİ HIZIR'IN YOLU PANOSU ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Metrekare olarak büyük bir çalışma olacağı için dış cephede içinde değil kıble yönünde olmadığı için farklı bir kompozisyon yapmak istedim. Önce Hızır Reis'in kendi yaşarken Kanuni'nin emri ile kaleme aldığı, daha doğrusu müellifi Muradiye'nin kaleme aldığı hatıratlarını okudum. Sonra elimde Osmanlı gemileriyle ilgili bazı kitaplar vardı onları inceledim, taslaklar yaptım. Daha sonra Osmanlı gemilerinin yazarı Prof. Dr. İdris Bostan'a ulaştım. Kendisi çok yardımcı oldu. Hızır Reis'in kendi gemisinin güzel bir replikasını bulamadım. Hep tahmini şeylerdi. Ben de kendi çizdiklerimin tarihi belge olmasını istediğim için doğru bir tasarım yapmak istiyordum. O noktada okuduklarımdan tasarımlar yaptım. İdris Hoca onayladı yardımcı oldu. Gördüğünüz büyük gemi Hızır Reis'in kendi donanma gemisi onun arka kısmındaki loca kısmı, komutanın locası üstünde yeşil sancak bugün deniz müzesinde de görebileceğimiz Hızır Reis'in kendi sancağı. Üzerinde Saf suresinin 13. ayetinden bir kesit var. Ben o sancağın üzerinde yazan ayetin kesimini kompozisyonun en üstünde de kullandım. Burada 36 çift kürek var ve her bir küreği 7 levend çekiyormuş. Bir gemide yaklaşık 500 levend sadece küreklerde var. Donanmadaki sayı gerçekten inanılmaz. Burada Hızır Reis'in kendi ağzından okuduğum için özellikle gençlere çok öneriyorum. ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Bu tasarıma başlarken Midilli Adası'nın yer aldığı bir bölgede olduğumu tesadüfen öğrendim. Hızır Reis de Midilli doğumlu. Tasarımı o sebeple alt kısımda sol alttaki ada, orası Midilli. Üzerinde de Osmanlıca yer isimleri yazıyor. Adını 'Hızır'ın Yolu' koydum çünkü Hızır Midilli'de doğdu. Aslında korsan ya da denizci değildi ama abisi Oruç Reis, Rodos Şövalyeleri tarafından esir edildiği için onu kurtarmak için girişimde bulunuyor ve hayatı değişiyor. Hızır'ın yolu Midilli'den başlıyor, Cezayir, Tunus, Cebelitarık ve en üstte Preveze'yi yaptım. Bu haritaların dizilişi gerçek haritadaki gibi değil. Yolun akışına göre dizayn ettim bu da minyatürün kolaylıklarından. Topkapı Sarayı'nın surlarının önünde tamamlanıyor yol. Donanma seferden döndüğü zaman birbirilerine top atışı ile selam verirlermiş. Ben tam o sahneyi resmetmek istedim. Ayasofya da biliyorsunuz Topkapı Sarayı'nın hemen bitişiğinde ama ben hep kompozisyonu tamamlamak için hem de bizim için fetih sembolü olduğu için onu biraz daha büyük, flu resmedip kompozisyonumu böyle tamamladım. Yukarıda Saf suresi 13. Ayetinden bir kesit var aşağıya da bir pasaj açtım oraya da Fetih suresinin 1 ve 3. Ayeti o da yine hem Osmanlı'da hem hala bu tip fetihler için okunan ayetlerden. ↪ Hızır'ın Yolu panosunda bir detay var. Denizin yüzeyindeki kuran sayfaları yer alıyor. Hızır Reis hatıratında şöyle anlatıyor: Preveze'de bizi pusuya düşürdüler, biz Osmanlı donanması tek, ama karşısında Vatikan, Fransa, İspanya, Hollanda kendi söylemiyle bütün Avrupa onun tabiriyle bütün kafir birleşmiş ama biz tekiz. Daha önce bir rüya gördüğü için bir manevraya karar veriyor. Diğer reisler, 'rüzgâr bizim aleyhimizde bunu yapalım mı?' diye soruyorlar. Hızır Reis 'eminim böyle yapacağız' diyor ve başlıyor duasını yapmaya. Kur'an yapraklarını koparıp denizin üzerine serpiştiriyor. Sonra gerçekten önce rüzgar duruyor sonra Hızır Reis ve donanmanın lehine geçiyor, kısa sürede dünyanın en büyük donanmasını tarumar ediyorlar. Hatta Andrea Doria kaçıyor. Okuduğum zaman bunu çok beğenmiştim o yüzden burada resmetmek istedim. ➡ Özge Özkul: Sanatınıza değinmek istiyorum. Minyatür sanatını anlatabilir misiniz? Minyatür sanatını seçmenizdeki en büyük etken neydi? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Aslında minyatür sanatı tabii ki resim sanatı ama tarihi bir enteresan bir şey de var beni çeken cezbeden tarafı doğruydu; aynı zamanda bir belgeleme sanatı. Benim hoşuma giden başka bir özelliği de normalde Batı sanatında ya da fotoğrafta özne değerlidir yani o resmi çizen ya da o fotoğrafı çekinin gözünden yapılır. Minyatür sanatında özne değil nesne kıymetlidir. Yani benim bakış açım değil neyi resmetmek istiyorsam, onun en güzel görüneceği açı, perspektif, büyüklük öncelikli oluyor. Bu çok hoşuma gidiyor. Mesela bir tarihi minyatürü düşünelim hepimiz tarih kitaplarında görmüşüzdür, çok geniş bir savaş minyatürü en ön cephedeki askerle en arka cephedeki dağın tepesindeki asker, aynı ebatta çizilir. Çünkü biri birinden daha önemli değil veya aralarında bir padişah varsa padişah biraz daha büyük çiziliyor. Yine aynı şekilde bir kutsal mekânı çiziyorsanız, normalde perspektifte diyelim ki önde bir küçük ağaç veya bitki var. Arkada çok uzakta bir cami var, kutsal bir alan var. Öndeki büyük çizilir arkadaki küçük çizilir, normal resimde. Ama minyatürde öyle değil önem sırasına göre ebatlandırılıyor. Cami ya da kutsal kişi her zaman daha büyük çizilir, diğerleri de ona göre çizilir. Bir de şöyle bir farkı var; perspektif olmadığı için bir binanın aynı anda hem üstten görünüşünü hem yandan hem de içini gösterebilirsiniz. Bu noktada da bence çok fantastik bir tasarım imkânı sağlıyor. ➡ Özge Özkul: Bir çalışmanız, başlangıcından ortaya çıkışına kadar hangi aşamalardan geçiyor? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Önce günlerce düşünürüm, sonra okumalar yaparım yani kendimce psikolojik hazırlık sürecinden geçiyorum. Sonra da karalamalar şeklinde tasarıma başlıyorum ama tabii ki finale kadar o çok evriliyor yani baştan tasarımı bitirip sonra uygulamaya geçemiyorum; biraz kervanı yolda da dizdiğim oluyor. Ben manevi bir yolculuğa çıkıyorum tasarımlarımda, o havayı seviyorum o yüzden çok kuralcı biri değilim, esnetebilirim kuralları. Yolculuk sırasında bir şeyler ekleyip, çıkarabiliyorum. İstanbul'da mutlaka gidilmesi gereken 5 Osmanlı camisi ➡ Özge Özkul: Zehra Hocam eserlerinizde sık sık tekrar eden motifler var mı? En çok hangi temaları işlemeyi seviyorsunuz? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Farklı temalar işliyorum ama siparişler de bunu yönlendiriyor. Tabii ki cami gibi bir yere tasarım yapmak istediğimde ona göre temalar seçiyorum. Mesela burada hiç figür, bitkilerin dışında bir şey kullanmadım. Onun dışında da ben hemen hemen bütün tasarımlarımda özellikle camilerde mutlaka çiçekleri 'kalp' şeklinde yapıyorum. Çünkü kalbimi bırakıyorum tasarımlarımda o yüzden de çiçeklerin hepsi kalp formunda. ➡ Özge Özkul: Geleneksel minyatür sanatının günümüzdeki yeri ve geleceği hakkında neler düşünüyorsunuz? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Minyatür sanatını ben de geleneksel üsluplarla öğrendim ve o şekilde öğretmeye çalışıyorum. Bir şeyin öğrenilmesi aşamasında geleneksel üsluba sadık kalınması taraftarıyım. Çünkü bunlar kadim ve köklü sanatlar. Geçmişte aslında tarihi belgelemek ve fotoğraflamak için kullanılmış da bir sanat. Yani daha çok belgeleme sanatı diyebiliriz. Bir Gazavatname'de, savaşı anlatan bir minyatürde ya da edebi eserde, kafamızda hayal ettiğimizi, yan tarafında resmedilerek, minyatürleştirilerek kitabın zenginleştirildiğini görüyoruz. Daha keyifli okunuyor. O yüzden geleneksel sanatlar geleneksel usüllerle öğrenilmeli ama daha sonrasında çağdaş yorumlar da katılabilmeli. ➡ Özge Özkul: Yurt içi ve yurt dışında minyatür sanatına olan ilgi ne durumda? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Minyatür sanatının Osmanlı'daki ismi nakıştır, yapana da nakkaş denir. Minyatür kelimesi Latince kökenli, Batı'da da kullanılan bir resim sanatı. Tabii ki teknikler, renkler veya figürlerin kompoze ediliş şekilleri farklı. Ben yurt dışında kişisel sergi açmıştım ve çok beğenildi, takdir edildi. Galeri müdürü, 'yıllardır burada sergiler açıyoruz bu kadar ince, hassas işler görmemiştik' dedi. Ülkemizde de hem talep olarak hem de beğeni olarak artmakta. O yüzden camideki tasarımlarımı ekstra önemsiyorum hem sanatımız için hem de benim için güzel bir hatıra olacak inşallah. ➡ Özge Özkul: Türk mimarisinde süsleme sanatının yeniden değer görmeye başladığını söylemek mümkün olur mu? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Zaten çini sanatı veya tezyinatta kullanılan süslemeler olmadan bir cami hayal edemiyoruz. Aslında bu insanın doğasında olan bir şey, yaşadığı yeri güzelleştirmek adına hemen süslemeye başlıyor. Son yapılan camilerde de görüyorsunuz hala hem geleneksel etkiler devam ediyor ama burada olduğu gibi modern dokunuşlar da var; halısında veya büyük beden pencerelerinde gördüğünüz gibi… ➡ Özge Özkul: Böyle kıymetli mekanlarda kıymetli eserlerin yer alması Müslüman bir kadın sanatçı olarak çok gurur verici bir durum. Bu, sizin için neyi ifade ediyor ve bu yolda ilerlemek isteyen kişilere belki öz güven aşılamak için ne önerirsiniz? ➡ Zehra Akdeniz: 🔹 Benzer sorular öğrencilerim tarafından da soruluyor. Bence en önemli şey sevmek ve istemek. Çünkü bunlar disiplini sanatlar yani gerçekten sevmezseniz, bu yolda fedakâr olmazsanız, kendinizi adamazsanız başarılı olamazsınız. Sevdiğiniz zaman zaten bunlar size negatif gelmiyor yani o zorlukları severek yapıyorsunuz. Ben hep kendimi öyle motive ediyorum. Müslüman kadın sanatçı dediniz. Hep dualarımda 'Allah'ım bana Müslüman kadın sanatçı olarak bir şey yapmayı nasip et' dedim. Allah bana hayal edemediğim güzellikleri nasip etti. Konuk: Zehra Akdeniz Editör: Özge Özkul

Barbaros Hayreddin Paşa Camii için hazırlanan minyatürlerin hikayesi

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

Mersin'de "Bolkarlar'dan Toroslar'a Desenlerin Sırrı" temalı defile düzenlendi

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

İsmet Özel'in Taşları Yemek Yasak kitabından düşündürücü satırlar

Ekrem Demirli'nin ufuk açıcı cümleleri

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Haris el-Muhâsibi'den Hakk'ı Arayanlara Nasihatler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti: Aktau

İzimler ve çözümler

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Üşüyen Sokak"

Bir sualim var sana ey dervişler ecesi

Osmanlı’da kadın öğretmen yetiştiren kurum: Darülmuallimat

Öğretmenler gününe özel 7 film

Arama

Barbaros Hayreddin Paşa Camii için hazırlanan minyatürlerin hikayesi