Arama
Batı’ya tedavi metodlarını öğreten İslam alimi Ali İbn Rıdvan kimdir?
Ali İbn Rıdvan, genç yaşında kendi imkanlarıyla felsefe, mantık ve tıbba dair araştırmaları okuyarak, tanınmış bir doktor olmayı başardı. Çeşitli konularda otuz civarında eser yazdı, Batı'ya tedavi metodlarını gösterdi. Disiplinli ve planlı çalışan bir bilgindi. Ona göre felsefe ve tıp alanında araştırma yapmak, Allah'a gerçek anlamda itaat etmeye imkan veren faziletli bir süreçti. Hastalarını her zaman güler yüzle karşılayan ve sağlıklı yaşama adına insanlara örnek bir bilgin olan Ali İbn Rıdvan hakkında bilgileri derledik.
İbn Rıdvan'ın ilmî şahsiyetinde göze çarpan iki özellikten biri disiplinli ve planlı çalışması, diğeri tıp eğitimi yöntemine önem vermesidir. Özel hayatında beden sağlığını sürdürmek için dengeli beslenmeye ve spor yapmaya özen göstermiştir. Otuz iki yaşından itibaren düzenli olarak yıllık çalışma planı hazırlamaya başlamış ve her yıl bu programı gözden geçirerek yenilemiştir.
Öte yandan sevimsiz görünüşüne ve geçimsiz tavırlarına rağmen İbn Rıdvân'ın mükemmel bir öğretmen olduğu anlaşılır. Bir eğitimci olarak başarısı, kendisi hakkında hiç de olumlu düşünmeyen İbnü'l-Kıftî tarafından dahi vurgulanmıştır.
Hekimlik ahlâkını tıp eğitiminin önemli bir parçası sayan İbn Rıdvân'a göre ideal bir hekim şu şartlara sahip bulunmalıdır: Beden sağlığı yerinde, akıllı, iyi huylu olmalı; iyi ve temiz giyinmeli, görünümüne dikkat etmeli; hastalarının sırlarını saklamalı; tedavi ücretini değil tedaviyi ön plana almalı; yararlı gördüğü şeyleri öğretme aşkıyla yanmalı; sağduyulu ve iffetli olmalı; can ve mal konusunda güven telkin etmeli; reçetesinde zehir veya çocuk düşürücü ilâçlar vermemeli ve düşmanını dahi tedavi etmeli…
İbn Rıdvan'ın ilmî birikimine şekil veren literatür yine onun kaleminden günümüze ulaşmıştır. Bunlar arasında edebî ve şer'i ilimlere dair eserler, Hipokrat ve Galen'in tıp külliyatı, Dioskorides'in farmakoloji alanındaki yazıları, Efesli Rufus, Oribasius ve Paulus gibi tıbbın ünlü yorumcularının eserleri, Razi'nin el-Ḥâvî'si, tarım ve eczacılık üzerine kitaplar, Batlamyus'un el-Mecisṭî'si ile Tetrabiblos'u, Eflâtun ve Aristo'nun muhtelif kitapları, İskender Afrodisî ve Themistius gibi felsefe yorumcularının eserleri ve Fârâbî'nin çeşitli kitapları bulunmaktadır.
Ali İbn Rıdvan'ın tıp ve çeşitli konularda otuz civarında eseri vardır. Tıp ve eczacılıkla ilgili olanlardan bazılarını şöyle sıralamak mümkün:
Kitabü'l-Kifaye fi't-tıbb, 11. yüzyıl Mısır'ındaki tıbbî uygulamalar hakkında fikir veren eserdir.
Makale fi şerefi't-tıb, Türkiye'de Süleymaniye Kütüphanesi'nde kayıtlı tek yazma nüshası bilinen eser yedi bölümden oluşur.
Fi'l-Kuva't-tabi'iyye, fizyolojiye dairdir. Süleymaniye Kütüphanesi'nde bir nüshası bulunur.
Makale fi't-Tatarruk bi't-tıb ile's-sa'ade, "Hipokrat Külliyatı", "Hipokrat'ın Şahsiyeti" ve "Tıpla Kazanılan Mutluluk" başlıklı üç bölümden oluşur. Hipokrat örneğinde tıp tahsili ve öğretiminin insana kazandırdığı faziletlerle entelektüel derinlikten bahsedilen kitapta Mısır'ın felsefe ve tıp tarihindeki önemi de vurgulanır.