Arama
Cennetle müjdelenen erdem: Doğruluk
Müslüman bir insanın en önemli hasletlerinden biri olan doğruluk, her insanda olması gereken bir erdemdir. Bu kavram oluşturduğu güven ve adalet ortamıyla toplumsal yaşamdaki düzenden kişiler arası ilişkilere kadar her şeye tesir eder. Yüce kitabımız Kur'an-ı Kerim'de de doğruluğun önemi sıkça vurgulanmış ve dosdoğru olanların muhakkak cennete gideceği müjdelenmiştir.
🔸 Doğruluk (sıdk) göreceli bir kavram olarak da karşımıza çıkabilir. Fakat Allah (CC) katında doğru tektir ve yeryüzünde de bu doğrunun ışığında hareket etmemiz gerekir.
🔸 Bir insan istikametini Allah'a (CC) çevirdiğinde kalbi ve davranışlarıyla da Cenab-ı Hak ile beraber olur. Allah (CC) müminlere aynı zamanda doğrularla beraber olmayı da öğütler.
🔸 Kur'an-ı Kerim bize başkalarının doğruluklarını araştırmak ve ölçmek yerine kendi doğruluk istikametimize bakmamız gerektiğini buyurur.
🔸 Doğruluk, insanın dili ile kalbinin bir olması olarak tanımlanabilir. Her durum ve şartta doğru kalabilmek oldukça zordur. Bunun için büyük bir nefs terbiyesi gerekir.
🔸 Hadislerde sıdk kelimesi farklı anlamları ile birçok kez geçer. Peygamber Efendimiz (SAV) sıdkın faydaları ile ilgili:
"Size doğruluğu öğütlerim. Çünkü doğruluk iyiliğe, iyilik de cennete götürür. Doğruluğu şiâr edinen kimse Allah (CC) katında sıddîk diye yazılır. Yalan söylemekten sizi menederim; çünkü yalan söylemek günaha, günah da cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye nihayet Allah (CC) katında kezzâb diye yazılır." hadisini buyurmuştur.
(Buhârî, "Edeb", 69 - Müslim, "Birr" 103-105)
🔸 Hadislerde doğruluğun huzur, yalancılığın ise huzursuzluk getirdiği vurgulanır. Kelam ilminde tüm peygamberlerin beş özelliğinden birinin sıdk olduğu anlatılır.
🔸 Tüm tasavvuf ve ahlak kitaplarında sıdk en önemli ahlaki niteliklerden biri olarak karşımıza çıkar. Bu kavramı oldukça detaylı bir şekilde ele alan isim İslam alimi Ragıp el-İsfahâni'dir.
*Ragıp el-İsfahâni kimdir?
El-Müfredat adlı eserin sahibi müfessir, Arap alim.
*Kelam nedir?
İslam dininin ana ilkelerini ele alan ilim dalıdır.
🔸 İsfahâni, sıdkı evrenin var oluş nedenlerinden en önemlisi sayar. Ona göre sıdk hakikatın ifadesidir ve hakikat kaybolduğunda evrenin düzeni de yok olur.
🔸 Sıdk, iyi ve güzel olan her şeyin temeli, peygamberliğin dayanağı ve takvanın bir getirisidir. Ona göre bir kişi, yalanı alışkanlık haline getirdiğinde insanlıktan çıkar. Çünkü yalan söyleyene güvenilmez ve sözleri faydasızdır. Bu durumda o kişi hayvandan daha aşağı bir mertebededir.
🔸 Ahlak ve siyaset kuramlarıyla tanınan İslam düşünürü Maverdi, doğruluğu bir ihtiyaç hâline getiren sebepleri din, akıl, ahlak ve insanın güven duyulma ihtiyacı olarak açıklar. Ona göre akla uygun olmayan bir durumu din de onaylamaz.
Sadece Allah'la yaşayan kalbi ifade eden kavram: Tevekkül
🔸 Gazzali ve bazı alimler sıdkın (doğruluğun) altı türü olduğundan söz eder.
◾ Konuşmada sıdk: Ağızdan çıkan her sözün toplumsal ve dini bir zarara mahal vermedikçe gerçeği yansıtmasıdır.
◾ İrade ve niyette sıdk: Bir kişinin iç dünyasında dürüst olarak doğruyu söyleme niyetinde ve isteğinde olmasıdır.
◾ Karar almada sıdk: Bir insanın yararlı ve doğru olduğuna inandığı bir işe doğrulukla başlamasıdır.
*Gazzali kimdir?
Akıl yerine sezgiyi ön plana koyan ve kelam ilminde akaid kısmına önem veren 11. yüzyıl mutasavvıf ve İslam düşünürüdir.