Arama
Hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimler
Müslümanlar, İslam'ı iki ana kaynaktan öğrenir. Bunlar, hidayet rehberi olan Kur'an-ı Kerim ve Hz. Peygamber'in çağlara ışık tutan hadis-i şerifleridir. Peygamberimizin örnek hayatı ve hadis-i şerifleri olmadan yüce kitabımızı doğru anlamak ve yaşanan hayata tatbik etmek mümkün değildir. Buna giden en önemli yol ise Allah Resulü'nün sözlerinin tam manasıyla anlaşılmasından geçer. Sizler için hadis ilmini anlamanızı kolaylaştıracak terimleri derledik.
📒 Rivayet sözlükte "kuyudan su çekmek, birine su getirmek, su başına gitmek, kana kana su içmek ve ip bükmek" manalarını veren "ravâ" kök fiilinin mastarıdır. Umumî manada bir sözü veya olayı bir başkasına nakletmeyi ifade eder.
➡️ Hadis terimi olarak rivayet, Hz. Peygamber (SAV)'in sünnetini aksettiren hadislerin haber verenlere isnad edilerek nakledilmesine denir.
📒 Muhaddis, Hadîs-i şerîf sahasında mütehassıs kimse demektir. Çok sayıda hadis toplayıp, senet ve metinleriyle ezberleyen, râvilerin cerh ve ta'dîl (güvenilir olup olmadıkları) noktasından durumlarını bilen, bu ilimde ihtisas kazanıp kitaplar yazmış olan âlim anlamına gelir.
*Muhaddisin çoğulu muhaddisîndir.
📒 Resûlullah'ın (SAV), söyledikten sonra, peşinden bir âyet-i kerîme okuduğu hadîs-i şerîfler anlamına gelir.
📒 Peygamber Efendimize (SAV) kadar râvîlerden (nakledenlerden) hiçbiri noksan olmayan hadîs-i şerîfler anlamına gelir.
📒 Ashâb, dostlar, arkadaşlar, taraftarlar anlamına gelir. Hadis ilminde eş anlamlısı olan sahabe kelimesi daha çok kullanılır.
➡️ Ashâb, Hz. Peygamber (SAV) devrinde yetişmiş, onunla bir arada bulunmuş, yine Müslüman olarak ölmüş kimselere denir. Daha çok sahabe denilmekle birlikte "Ashâbu'r-Resûl, Ashabı Resûlillâh, Ashabı Kiram" terkipleri de kullanılmıştır.
➡️ Ashabın hadis ilmindeki önemli yeri, sünneti bizzat kaynağından öğrenmelerinden, uygulamalarından; sonra da kendilerinden sonra gelen nesle aktarmalarından kaynaklanır. Allah Resulü'nün (SAV) peygamberliğinin ilk günlerinden ebedî hayata göç etmesine kadar geçen zaman içinde ashab, onunla sık sık beraber olmuş, tebliğlerini, uygulamalarını, söz, fiil ve takrirlerini, dinî ve ahlâkî açıklamalarını yakından takip ederek öğrenme imkânı bulmuşlardır.
➡️ Kısacası İslam'ı ilk olarak uygulayıcısından öğrenmişlerdir. Kur'ân-ı Kerim'i daha iyi anlamak, ibadetlerini düzgün bir şekilde yapabilmek, günlük işlerini de o nispette düzgün olarak yerine getirebilmek üzere bireyler öğrenebilmek maksadıyla imkân ölçüsünde ondan ayrılmamışlardır.
➡️ Hz. Peygamberle birlikte olduklarında ondan görüp işittiklerini, beraber olmadıkları zaman da onunla birlikte olanlardan görüp duyduklarını öğrenen ashab, daha sonra büyük bir şevk, heyecan ve gayretle tâbi'îlere bu bilgileri nakletmişlerdir.
➡️ Ashab, umumiyetle İslam'ın zuhur ettiği Mekke'de Hz. Peygamber'e (SAV) iman edip onunla birlikte Medine'ye hicret eden muhacirlerle, kendilerine kucak açan ve her türlü yardımı esirgemeyen ensârdan, civar kabilelerden Müslüman olup Medine'ye gelenlerden meydana gelir. Hadis âlimlerine göre İslam'daki kıdemlerine göre on iki tabakaya ayrılmışlardır.