Arama
Hadis ilminin tartışmasız otoritesi: İmam Buhari
Sahih hadisleri bir araya getirerek büyük bir sünnet müdafaasında bulunan İmam Buhari, Maveraünnehir bölgesinin, ilmi havzaya kazandırdığı önemli bir alimdir. Hayatı boyunca onlarca ilmi seyahat gerçekleştirerek hadisleri bizzat ravilerinden dinleyen Buhari, Efendimiz'in (SAV) en doğru sözlerinin bize ulaşmasını sağlamıştır.
📌 İmam Buhari tüm tekliflere rağmen hiçbir resmi görevi kabul etmemiş, devlet adamlarına herhangi bir yakınlık göstermemiştir. Ona göre; ilim kimsenin ayağına gitmeyen büyük bir şereftir. Kendisine gelen tekliflere "buyrun meclisimize katılın" diye cevap verir.
📌 Hayatının ciddi bir bölümü ilmi seyahatlerle geçtiği için abidane ve zahidane bir yaşam tarzını benimsemiştir. Onun için bir hadis almak için Belh'ten Kahire'ye gitmek bir zorunluluk değil şereftir. Efendimiz (SAV) ile mülaki olmak olarak algıladığı hadis ilmi onun hayatını adadığı, büyük bir sevgi duyduğu yegane ilimdir.
📌 İmam Buhari, abid ve zahid bir fıtratta olmasının yanında insani olarak iyi huylu bir karaktere sahiptir. O döneme dek görülmemiş bir biçimde çalışarak binden fazla raviye ulaşması ve bunları iki kapak arasında toplaması kendisinin ne denli çalışkan biri olduğuna delalet eder.
📌 Kendisine ilim öğrenmek için gelen talebeleri kapısından çevirmez, onlarla yemeğini paylaşırdı. Bu ve benzeri hasletleri yüzünden Buharalılar tarafından çok sevilen biri olmuştur. Şiir yazar ve ok atmayı da severdi. Bu da kendisinin ince zevklere sahip olduğunu kanıtlamaktadır.
📌 İmam Buhari, hadis başta olmak üzere İslami ilimler sahasında yirmiden fazla eser ortaya koymuştur. Bu eserler sonraki kuşaklarda ciddi karşılıklar bularak İslam düşüncesinin ve haliyle İslam medeniyetinin şekillenmesine sebep olmuştur.
İmam Buhari'nin meşhur eserleri;
↪ 📘 "el Camiu's Sahih": Eser daha çok "Sahihi Buhari" adıyla şöhret bulmuştur. İmam Buhari eseri oluştururken çok titiz davranmıştır. Buhari kitabı, altı yüz bin hadis içerisinden cerh ve tadil yöntemine göre hadis belirleyerek on beş sene sonunda iki kapak arasında toplayabilmiştir. Kendi tabiri ile her babı yazarken mutlaka gusül abdesti almış ve Efendimiz'in (SAV) sözlerine büyük ihtimam göstermiştir.
📌 Eser Buhara'da yazılmaya başlamış, Basra'da yazımı devam etmiş nihayete edeben, Mekke ve Medine'de kavuşmuştur. Efendimiz'in (SAV) sahih hadisleri yine O'nun (SAV) havasını soluduğu, üstünde gezdiği kutsal topraklarda toplanmıştır. İsnad yönünden İmam Buhari senedler arasında hiçbir kopukluk olmamasına dikkat etmiştir.
📌 "el Camius Sahih" diğer hadis kitaplarının hiçbirine nasip olmayan bir şöhrete kavuşmuştur. Yazıldığı dönemden itibaren binlerce kopyası İslam coğrafyasına yayılarak ders kitabı ve günlük okuma şeklinde okunmuştur. Tüm İslam coğrafyasında basılan kitap, Avrupa ve Amerika kıtalarında da yoğun bir ilgi görmüştür.
📌 Ümmetin âlimleri her dönemde, İmam Buhari'nin büyük bir emek ile ortaya koyduğu "el Camius Sahih"e itibar etmiş ve eserin hakkını teslim etmiştir. "El Camiu's Sahih" yüzyıllar boyunca Efendimiz'in (SAV) kelamının Müslümanlara ulaşmasını sağlamış en büyük İslam klasiklerinden biridir.
El Camiu's Sahih'ten bir hadis;
"Allah'a ve ahiret gününe inanan, ya hayır söylesin ya da sussun" (Edeb, 31)
(x)Efendimiz'in (SAV) hadis-i şeriflerini Riyazü-s Salihin'den okumak için tıklayın
📌 Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı tarafından yayınlanan "Sahih-i Buhari (Tıpkıbasım ve İnceleme) başlıklı eserin sunuş yazısında İsam başkanı Prof. Dr. Raşit Küçük, eserle alakalı bir değerlendirmede bulunarak "Sahih-i Buhari'nin önemine dikkat çekmiştir.
"Buhârî'nin eseri, Sünnî İslam dünyasında Kur'ân-ı Kerim'den sonra en önemli kitap olarak kabul görmüş ve bu sebeple yazıldığı zamandan itibaren cami, medrese, dârülhadis gibi ilim müesseselerinin her birinde temel ders kitabı olarak okutulmuş, ezberlenmiş ve nesilden nesile intikal etmiştir. el-Câmi'u's-sahîh aynı zamanda üzerine başka hiçbir hadis eserine nasip olmadığı kadar çok şerh, hâşiye ve ihtisar çalışması yapılan bir eser olma niteliğini de kazanmıştır."
📌 Daha çok bilinen adıyla Sahih-i Buhari, Kur'an'ı Kerim ve Efendimiz'den (SAV) başlayıp bir medeniyet haline gelen İslam düşüncesinin var olmasında çok önemli bir noktadadır. Buhari'nin titiz ve ince bir çalışmayla ortaya koyduğu eser Efendimiz'e (SAV) ait sahih hadislerin bilinmesine ve bizlere ulaşmasına vesile olmuştur.
↪ 📙 "Tarihul Kebir": Hadis ilminde ravilerin güvenliği meselesi ciddi bir yer tutar. Kuşaklar arasında bir hadisin bir başkasına rivayet edilmesi zor ve bir elekten geçmesi gereken bir meseledir. Zaman içerisinde bu meseleyi kolaylaştırmak için ortaya cerh ve tadil metodu çıkmıştır.
📌 İmam Buhari "Tarihul Kebir"de yaklaşık on üç bin raviyi cerh ve tadil metodunca tahlil etmiştir. Bu ravi zinciri Efendimiz'den (SAV), ashaba oradan da hadisin son ravisine ulaşmaktadır. Eser dört cilt halinde yayınlanmıştır. Kitap, hadis ilminde raviler hakkında çalışanların başucu eseri hükmündedir.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Büyük hadis âlimi İbn-i Hacer'e göre eserde 9082 hadis bulunmaktadır.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Eserin en eski rivayeti olan "Ebu Zer" rivayeti bugün, Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Murad Molla bölümü, numara 577'dedir.
(X) 📍 İlginç Bilgi: Farklı konulardaki hadisleri bir araya toplayan hadis kitabına "Cami" denmektedir.
(X) 📍 İlginç Bilgi: Cami türünün ilk örneği Mamer b. Raşid'in "el-Câmi" adlı eseridir.
(x)Cerh ve tadil: Ravilerin güvenilirliğini bazı maddeler üzerinden kontrol eden bir hadis metotudur.
(x)Ravi nedir?
(x)Ravi hadis rivayet eden kişiye denir. Güvenilir ravilere "sika ravi" denmiştir.
↪ 📕 "el Edebu'l müfred": Kitap "Cami" de bulunmayan, güzel ahlaka dair hadislerden müteşekkildir. Eserin adı "yalnız edep" anlamına gelir. Hadis ıstılahında ahlak ile ilgili hadisler "edeb" konusu altında toplanır. Eser, el Camiu's Sahih kadar ilgi görmemiştir çünkü "Sahih-i Buhari" yalnızca sahih hadislerden oluştuğu için büyük bir şöhrete kavuşmuştur.
📌 Kitap üzerine uzun yıllar boyunca bir çalışma yapılmamıştır. 20. yüzyılda el-Cilani eserle alakadar olarak emek vermiş ve "Fazlullahiṣ ṣamed fi tavziḥil Edebil müfred" adıyla bir şerh yayınlamıştır.
(x)Istılah: Bir ilmin terimsel anlamı.
(X) 🔍 Bilgi Notu: Eserde yaklaşık 1300 hadis-i şerif yer alır.
(x)Efendimiz'in (SAV) hadis-i şeriflerini Riyazü-s Salihin'den okumak için tıklayın