Arama
Hadis ve ayetler ışığında İslam'da kul hakkı
Müslümanlar olarak, elinden ve dilinden başkalarının zarar görmemesi bilincinde olmak ve uymamız gereken ahlaki kuralları benimsemek boynumuzun borcu. Özellikle bu kurallardan biri olan kul hakkına büyük ölçüde dikkat etmemiz gerekiyor. Nitekim bilerek veya bilmeyerek başkalarının hakkını üzerine geçiren kişi o hakkı dünyada ödemeli ve helallik alarak kendisini kurtarmaya çalışmalıdır. Kur'an-ı Kerim'de "Kim zerre miktarı hayır yapmışsa onu görür. Kim de zerre miktarı kötülük işlerse, onu görür." buyuran Allahu Teala, insanların mutlaka yaptıklarının karşılığını göreceğini bildirmiştir. Peki, kul hakkı nedir? Kul hakkı nasıl ödenir? Kul hakkıyla ilgili ayet ve hadisler nelerdir?
📌 Bir hadiste Allah'ın huzurunda hesabı sorulacak olan günahlar affedilebilecek olanlar, affedilemeyecek olanlar ve affedilmesi şarta bağlı olanlar şeklinde üçe ayrılmıştır. Birincisinin kulun Allah'a karşı işlemiş olduğu günahlar, ikincisinin inkârcılık, üçüncüsünün de kul haklarından doğan günahlar olduğu bildirilmiş (Müsned, VI, 240), başka bir hadiste de üzerinde kul hakkı bulunan kimsenin hiçbir maddî bedelin geçerli olmayacağı kıyamet gününden önce hak sahibiyle helâlleşmesi istenmiştir.
(Buhârî, "Meẓâlim", 10; "Rikak", 48)
📌 İslâm âlimleri, bu tür hadislere dayanarak Allah katında kul haklarıyla ilgili tövbelerin kabul edilip günahların bağışlanabilmesi için bu hakların sahiplerine ödenmesi veya onların rızalarının alınması gerektiğini bildirmişlerdir.
📌 "Sana (Allah yolunda) ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki: Maldan harcadığınız şey, ebeveyn, yakınlar, yetimler, fakirler ve yolcular için olmalıdır. Şüphesiz Allah yapacağınız her hayrı bilir."
Bakara Suresi; 215
📌 "Eğer (kendileriyle evlendiğiniz takdirde) yetimlerin haklarına riayet edememekten korkarsanız beğendiğiniz (veya size helâl olan) kadınlardan ikişer, üçer, dörder alın. Haksızlık yapmaktan korkarsanız bir tane alın; yahut da sahip olduğunuz (cariyeler) ile yetinin. Bu, adaletten ayrılmamanız için en uygun olanıdır."
Nisâ Suresi; 3
📌 "İyilik, yüzlerinizi doğu ve batı tarafına çevirmeniz değildir. Asıl iyilik, o kimsenin yaptığıdır ki, Allah'a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanır. (Allah'ın rızasını gözeterek) yakınlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, dilenenlere ve kölelere sevdiği maldan harcar, namaz kılar, zekât verir. Antlaşma yaptığı zaman sözlerini yerine getirir. Sıkıntı, hastalık ve savaş zamanlarında sabreder. İşte doğru olanlar, bu vasıfları taşıyanlardır. Müttakîler ancak onlardır!"
Bakara Suresi; 177
