Hz. Lokman’dan hayata yön veren 50 öğüt

'Ey oğulcuğum! Allah'a eş koşma, doğrusu eş koşmak büyük zulümdür.' Abdullah b. Mesud rivayet ediyor: ' İşte güven; onlara, inanıp imanlarına zulüm karıştırmayanlaradır. Onlar doğru yoldadırlar.' Mealindeki ayet-i kerime nazil olunca şartlar Müslümanlara ağır gelerek: 'Ya Resulallah bizim hangimiz nefsine zulmetmez (günah işlemez) ki onun imanı nefsine zulmetmekle şaibeli olmasın?' demişlerdi. Resulullah (sav) de onlara: 'Bu ayetteki zulüm sandığınız gibi değildir. O zulüm, şirk demektir. Lokman'ın oğluna nasihat ederken, 'Ey oğulcuğum! Allah'a eş koşma, doğrusu eş koşmak büyük zulümdür.' dediğini işitmediniz mi? cevabını verdi. 'Ey oğulcuğum! İşlediğin şey, bir hardal tanesi ağırlığınca olsa da bir kayanın içince veya göklerde yahut yerin derinliklerinde bulunsa, Allah onu getirip meydana kor. Doğrusu Allah, Latif'tir, haberdardır.' 'Ey oğulcuğum! Namazı kıl, uygun olanı buyurup fenalığı önle, başına gelene kadar sabret; doğrusu bunlar azmedilmeğe değer işlerdir' İnsanları küçümseyip yüz çevirme, yeryüzünde böbürlenerek yürüme; Allah, kendini beğenip öğünen hiç kimseyi şüphesiz ki sevmez. Yürüyüşünde tabii ol; sesini kıs. Seslerin en çirkini şüphesiz merkeplerin sesidir. Yavrum, âlimlerle beraber otur, onları dizlerinle sıkıştır. Çünkü Allah, gökten (indirdiği) yağmurlarla ölü yer canlandırdığı gibi kalpleri de hikmet nuru ile diriltir, canlandırır. Yavrucuğum! Namazı hakkıyla ikame et, iyiliği emredip kötülükten vazgeçirmeye çalış, (bu uğurda) başına gelenlere de sabret! Doğrusu bunlar, azmedilmeye değer işlerdir.' Oğlum, dizlerinle ulemayı sıkıştır ve ilim meclislerine sokul, fakat onlarla tartışıp onları kızdırma! Dünyadan yetecek kadarını al, fazlasını ahiret için infak et! Sıkıntıya düşüp başkasının sırtına yük olacak şekilde dünyayı tamamen terk etme! Adi kimselerin meclisine katılma! Riyakârların arasına sokulma. Yavrum, ulemaya karşı öğünmek, serserilerle münakaşa etmek veya topluluklarda gösteriş yapmak için ilim öğrenme; ilme boş verip cahilliği tercih etme! Evladım, ilim toplantılarını gözüne yeğ tut. Allah'ı anan bir grup gördün mü hemen onların yanına otur. Çünkü eğer sen biliyorsan, ilimin san faydalı olur, bilmiyorsan sana öğretirler. Hem belki Allah onlara bir rahmet gönderir de onlarla beraber sana da rahmet dokunur. Allah'ı anmayan bir grup görürsen onlarla oturma! Zira eğer sen biliyorsan bile ilmin sana fayda vermez, bilmiyorsa da senin aczini artırırlar. Belki de Allah onlara bir azap gönderir ki onlarla beraber sana da azabı dokunur. Oğlum, amel ancak yakîn (kesin bilgi) ile yapılır, herkes yakînine göre amel eder. Amel eksikliği yakîn eksikliğinden ileri gelir. Oğlum, helal kazançla yoksulluktan korun! Yoksul düşen kimse üç musibetle karşılaşır: Din zayıflığı, çünkü fakirlik insanı kötülüğe sürükler. Akıl zayıflığı, zira ihtiyaç düşüncesi insanı şaşırtır. Mürüvvet ve insanlığı kaybolur. Bunlardan daha büyüğü de insanların maskarası olur. Oğlu sorar: 'Bir insanın en iyi hasleti hangisidir?' ' Din.' 'İki haslet olursa?' 'Din ve mal' 'Üç haslet olursa?' Din, mal ve hayâ!' Dört haslet olursa?' 'Din, mal, hayâ ve güzel huy ' 'Beş haslet olursa?' 'Din, mal, hayâ, güzel huy ve cömertlik' 'Altı haslet olursa?' 'Oğlum, bu saydığım beş haslet kimde bulunursa o zat müttaki, pak ve temizdir. Allah'ı dostu olup şeytandan uzaktır.' Oğlum, ben sana birtakım hasletler tavsiye edeceğim. Sen bunları yerine getirirsen, mensubu olduğun cemiyetin reisi olursun. Yakın-uzak, kim olursa olsun herkese tatlı davran! İyiden de kötüden de cehaletini gizle! Dostlarını koru, yakınlarını ziyaret et! Gammazlığa kıymet vermeyeceğine, arayı bozacak azgınların sözünü dinlemeyeceğine dair onlara teminat ver! Öyle arkadaşlar seç ki, ayrıldığınız zaman ne sen onları ne de onlar seni dillerine dolansınlar. Oğlum dünya derin bir deryadır. Çok kimseler burada boğulmuştur. Bu deryada boğulmaktan kurtulmak için senin gemin takva ve Allah'a saygı, yatağın Allah'a iman, yelkenin Allah'a tevekkül olsun. Yoksa kurtuluş zordur. Oğlum, dünyayı sat, ahireti al! Böylece bu alışverişinde her iki taraftan da kar edersin. Sakın ahiretini satıp dünyayı alma! Zira bu suretle her iki taraftan zarar edersin. Oğlum, mide dolunca tefekkür (fikir) uyur, hikmet lâl olur (ölür) ve azalar ibadet yapamaz hale gelir. Oğlum, dilencilikle yüzünün suyunu gidertme! Hiddetinin peşine koşup rezil olma! Haddini bil ki geçmişin sana fayda versin! Oğlum, yalandan sakın! Zira o, serçe eti gibi tatlıdır. Ondan az kimseler kurtulabilir. Oğlum, kalbin katı olduğu halde insanların sana hürmet etmesi için kendini Allah'tan korkar gibi göstermeye çalışma! Oğlum, hayreti mucip olmayan lüzumsuz yerlerde gülme! Lüzumsuz yerlerde gezme! Üstüne lazım olmayan şeyi sorma! Başkasının servetini koruyacağım diye kendi servetini mahvetme! Senin malın infak edilip, kendin için takdim ettiğindir. Başkasının malı, vereseye terk ettiğindir. Oğlum, merhamet eden merhamet bulur, sükût eden selamete erer. Hâyır söyleyen kar eder, kötü konuşan günaha girer. Diline hâkim olmayan pişman olur. Oğlum hasta olmadan önce tabip çağır. Oğlum, bir hata işlediğinde hemen akabinde sadaka ver. Oğlum, ölümden şüphe ediyorsan uyku uyuma! Uyuduğun ve uyumak zorunda kaldığın gibi ölüme de mahkûmsun. Dirilmekten de şüphe ediyorsan, uykudan uyanma! Uykudan uyandığın gibi öldükten sonra da dirileceksin! Oğlum, hiçbir zaman susmaktan dolayı pişman olmadım. Pişmanlığım hep sözümden olmuştur. Susmak hikmetin kaynağıdır. En güzel söz de hayırlı sözdür. Hz. Lokman 'Oğlum, daima tatlı ye!' dedi, oğlu da: 'Babacığım, her zaman ben tatlıyı nerede bulayım?' deyince ona: 'Az ye de tatlı olsun!' dedi. Oğlum, Allah korkusu, sermayesiz kar getiren bir ticaret haline getir. Oğlum, Allah'a öyle bir ümitle bağlan ki ümidin seni O'na asi olmaya cür'etlendirmesin! Allah'tan öyle kork ki bu korku seni, O'nun rahmetinden ümitsizliğe düşürmesin. Oğlum, altınla gümüş (içindeki yabancı maddelerden) ateşle temizlenir. Mümin de (günahtan) kendisine verilen bela ile temizlenir. Oğlum, bildiğinle amel etmedikçe bilmediklerini öğrenme. Oğlum, insanların öğmesini beklemeyen ve onların yermesine maruz kalmayan, gönlü onlara muhtaç olmayan ve insanlar ondan rahat eden kimse gibi ol! Oğlum, insanlar öyle bir zaman görecekler ki, halim salim kimselerin yüzü gülmeyecektir. Oğlum, kötülükten uzak dur ki, o da senden uzak dursun. Zira şer, ancak şer için yaratılmıştır. Oğlum, âlimlerle otur, hekimlerin sözlerini dinle. Zira Allah, yağmur suyu ile yeryüzünü dirilttiği gibi ölmüş kalpleri de hikmet nuru ile diriltir. Çünkü yalan söyleyenin şerefi kaybolur, ahlakı kötü olanın üzüntüsü çok olur. Oğlum, tövbeyi geciktirme. Zira ölüm ansızın sana gelebilir. Oğlum, hasetçilerin üç alameti vardır. Dostunun arkasından gıybet eder, yüzüne karşı yaltaklanır, belaya uğrarsa sevinir. Oğlum, dünya az bir şey, oradaki ömrün daha da az, bir de geri kalan azın azından bir parçadır. Oğlum, yalandan sakın! Çünkü o, dinini bozar, insanlar yanında şerefini düşürür. O zaman, utanma duygun, güzelliğin ve makamın elden gider, alçalırsın. Konuşsan dinleyen, söylesen inanan olmaz. Böyle bir hayatta hayır yoktur. Oğlum, kendini unutup da halka iyiliği emretme! Sonra kandile benzersin ki, insanları aydınlatayım derken kendi kendini yakar. Cahil kimselerle dostluk kurma. Çünkü onunla dost olursan, kendi yaptıklarını senin hoş karşıladığını sanar. Ey oğul! Allah'tan hakkıyla kork. Kalbinin bozuk olduğunu bildiğin halde başkalarının sana saygı göstermesi için takva ehli olduğunu ihsas ettirme. Allah, yalancının yüz suyunu kurutur, hayâ duygusunu giderir. Ahlâksız kimsenin de sıkıntısı hiç eksik olmaz. Ey oğul! Kayaları uzaklara taşımak, ahmak adama laf anlatmaktan daha kolaydır. Ey oğul! Nice ağır yükler taşıdım. Fakat kötü komşu kadar ağır bir yüke rastlamadım. Nice acılar tattım, fakat fakirlikten daha şiddetli bir acı tatmadım. Ey oğul! Dünyaya geldin geleli âhirete doğru yol alıyorsun. Bunun için âhiret yurdu, sana dünya yurdundan daha yakındır. Ey oğul! Borçlanmaktan uzak dur. Çünkü borç, seni gündüz zillete sürükler, gece de üzüntüye boğa. Ey oğul! İki dünyada mesut olmak istiyorsan, kendini anla. Okuyup bilgili olmaya çalış. Çalış ki, bilenle bilmeyen bir olmaz. Ey oğul! Ahlâkını düzelt. Dostuna da, düşmanına da güler yüz göster. Ancak değerin ve itibarın kırılacak derecede hareket etme. Ey oğul! Dinle alakası olmayan meselelerde aksi vaki ise tartışmaya ve münakaşaya girme. Ey oğul, sana o kadar öğüt verdim ki, şayet bu öğütler bir dağa verilseydi, dağ yarılırdı.

Hz. Lokman’dan hayata yön veren 50 öğüt

Sivrihisar’da gezilecek yerler

Bülbül Yuvası: Yakova

Rusya’nın başkenti Moskova’da Türk bulgurunun tanıtımı yapıldı

Cengiz Aytmatov'un "Şafak Sancısı" kitabından unutulmaz alıntılar

Sivrihisar’da gezilecek yerler

Mehmet Akif İnan'ın kaleminden "Hicret"

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Sözde direniş hattının çöküşü

Lübnan'da çağrı cihazı ve telsizlerin patlatılmasında ikinci dalga

Türk dünyasından büyük adım: Ortak alfabe

Ortak doğrunun kaybedilmesi

Türkiye tarihinin kara lekesi: 12 Eylül 1980 Darbesi

Gözü yaşlı kralın hayattaki son arzusu

Neden İran, İsrail’i haritadan silmiyor?

Aksa’ya sinagog ve üçüncü cephe

Martin Luther King Amerika tarihinde neyi değiştirdi?

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Tarihe Tanıklık Eden Kubbeler: İstanbul'daki Paşa Camileri

Sahabenin ümmete örnekliği

Sevgi ve kardeşliğe dayalı toplum

Cengiz Dağcı'nın kaleminden "Anneme Mektuplar"

Yavuz Sultan Selim’in sarığındaki sır neydi?

Sözde direniş hattının çöküşü

Cengiz Aytmatov'un "Şafak Sancısı" kitabından unutulmaz alıntılar

Sivrihisar’da gezilecek yerler

Türk edebiyatının usta kalemi: Ahmet Rasim

Arama

Hz. Lokman’dan hayata yön veren 50 öğüt