Arama
Hz. Ömer’in veba salgını karşısındaki tutumu neydi?
İslam'ın ikinci halifesi Hz. Ömer, Peygamber Efendimiz tarafından "Allah'ın emirleri konusunda ümmetin en kuvvetlisi" olarak müjdelenmişti. Ömer, Resul-i Ekrem'in en yakın dostlarından biriydi ve Peygamberimiz çeşitli konularda sık sık onunla istişare ederdi. Hz. Ömer, İslam'ın hükümleri konusunda ileri görüşlülüğü ile ön plana çıkmış, onun bu özelliği nazil olan ayetlerle teyit edilmiş; bu ayetler "Muvâfakat-ı Ömer" olarak adlandırılmıştı. Hz. Ömer, halifeliği döneminde bir sefere çıkmış ve veba salgınının baş göstermesiyle bir karar almak durumunda kalmıştı. Peki, Hz. Ömer'in salgın karşısındaki tutumu neydi? Peygamberimizden nakledilen hadis-i şerif bu konuda ne diyordu?
"Muvâfakat-ı Ömer" olarak adlandırılan bu ayetler arasında şarabın kesin biçimde haram kılınması (Bakara 219), Hz. Peygamber'in evine gelen kimselerle hanımlarının perde arkasından konuşmasının daha uygun olacağı (Ahzâb 53), Kâbe'deki Makam-ı İbrâhim'in namazgâh ittihaz edilmesi (Bakara 125) ve münafıkların reisi Abdullah bin Übey bin Selûl'ün cenaze namazının kılınmaması gerektiği (Tevbe 84) gibi hususlar örnek olarak zikredilebilir.
Peygamber Efendimiz, Hz. Ömer'in hakkında, "Allah, gerçeği Ömer'in lisanı ve kalbi üzere yarattı"; "Allah'ın emirleri konusunda ümmetimin en kuvvetlisi Ömer'dir"; "Muhakkak ki şeytan senden korkar, yâ Ömer!" demiş, "Ey Allahım! Ömer'in kalbinden haset ve hastalıkları çıkar ve onu imana tebdil et" şeklinde dua etmiştir.
Hz. Ömer, "Sana vâiz olarak ölüm yeter ey Ömer!" ifadesini mührüne kazıtmış, kendisini malıyla ve canıyla Peygamberimizin yoluna adamıştır.
Hz. Ömer, ikinci halife olarak göreve başlamasının ardından fetih hareketlerini sürdürmüş ve İslam ülkesinin sınırlarını bu fetihlerle genişletmişti.
Bu fetih yolculuklarından birinde, tarihe "Amvâs Vebası" olarak geçen İslam tarihinin en tehlikeli salgınlarından biri yaşandı. Urfa, Şam, Ürdün, Filistin'in de dâhil olduğu geniş bir coğrafyaya yayılan bu veba salgını, Hz. Ömer için de önemli bir sınav olacaktı.
İbn Abbâs (ra) bu olayı şu sözlerle anlatmıştı: Ömer bin Hattâb, halifeliği zamanında bir grup askerle beraber Şam'a* gitmişti. "Serğ" denilen köye varınca ordu kumandanı Ebû Ubeyde bin Cerrâh bazı komutanlarla birlikte Hz. Ömer'i karşılayarak, o bölgede veba salgını olduğunu haber verdi.
*: İslâm tarihinde ve rivayetlerde geçen "Şam" ile bugün Suriye'nin başkenti olan Şam (Dımaşk) değil; Filistin, Ürdün ve Suriye topraklarını içine alan bölge kastedilir. Söz konusu hâdise de günümüzde Ürdün'de yer alan Ölü Deniz yakınlarındaki Gor Bölgesi'nde yaşanmıştır.
İbn Abbâs diyor ki: Bu haber üzerine Ömer bana "İlk muhacirleri yanıma çağır" dedi. Onları çağırdım. Hz. Ömer, onlarla istişare etti. Sahâbîler ihtilafa düştü.
Bir kısmı "Ey müminlerin emîri! Sen belli bir iş (düşmanla savaşmak) için yola çıktın. Bu yoldan dönmeni uygun görmüyoruz" dedi. Bazıları da "Beraberinde Resûlullah'ın ashâbı ile geride kalan halk var ve biz onları vebanın içine götürmeni uygun görmüyoruz (Medine'ye geri dönme fikrindeyiz)" dediler.