Arama
İmam-ı Azam’ın takvası
İslam düşünce tarihi pek çok alimin, düşünürün ve edebiyatçının katkıları ile ilerledi. Bu isimler arasında İslam fıkıh tarihinin büyük fakihlerinden biri olarak kabul edilen İmam-ı Azam yer alır. Hayatı boyunca ilim yolunda münzevi bir yolcu olan Ebu Hanife, fıkhi meselelerde bir mezhep oluşturacak derecede geniş bir ilmi miras bıraktığı gibi aynı zamanda takva ehli olması ile de bilinirdi.
Yetiştiği ortam
🔶 Hicretten 80 yıl sonra doğan Ebu Hanife'nin büyüyüp yetiştiği ortam dönemin ilim adamlarının buluştuğu Irak idi. Hz. Ebubekir (RA) döneminde bölgeye başlayan akınlar, Hz. Ömer (RA) döneminde Sasanilerin yıkılmasıyla sonlanır.
🔶 Dedesi'nin Hz. Ali (RA) ile görüştüğü bilinen Ebu Hanife'nin de mutlaka bir sahabi gördüğü ve görüştüğü düşünülür. Dolayısıyla tabiîn neslindendir.
"İnsanların en hayırlıları benim asrımda yaşayanlardır. Sonra bunları takip edenlerdir, sonra da bunları takip edenlerdir." [İmrân (radıyallahu anh) dedi ki: "Kendi asrını zikrettikten sonra iki asır mı, üç asır mı zikretti bilemiyorum."
(Buhâri, Fedâilu'l-ashâb 1, Şehâdât 9)
Peygamberimizin iltifatına mazhar olan 3 sahabi
Takva sahibi
🔶 İmam-ı Azam yalnızca okuyan ve yazan bir ilim adamının ötesinde konuştuğu gibi yaşayan bir alim olarak tarihe geçer. İhlası, takvası ve cömertliği ile ön plandadır. Onun günümüze kadar ulaşan etkisinin ilmi çalışmalarının yanında takvası sebebiyle de olduğu düşünülür.
🔶 Gazali, onun çok zengin bir tüccar olduğu halde dünya malına mesafeli duran bir isim olduğunu söyler. Dünya-ahiret dengesi üzerine bir hayat sürdüğünü anlatır.
🔹 Bir Bilgi
İmam Gazali, Ebu Hanife'den İhyâ'u Ulmû'id-Din adlı eserinde uzun uzun bahseder.
🔶 En bilinen öğrencilerinden biri olan Ebu Yusuf'a verdiği bazı tavsiyelerde; dünyaya rağbet etmemesini, nefsini tezkiye edip takvaya sarılmasını tavsiye eder.
▶ Az konuşan, soru sorulmadıkça konuşmayan, sessiz ve daima bir tefekkür halinde olan bir şahsiyete sahip olan İmam, güzel giyinmeyi ve güzel koku sürünmeyi çok sever. Çağdaşı olan âlimler onun ilim, takvâ, cömertlik, edep, cesaret gibi vasıflar bakımından üstün bir İslâm âlimi olduğunda hemfikirdirler.
🔶 Oldukça zengin bir kimse olan Ebu Hanife cömertliği ile de ön plana çıkar. Öğrencilerinden ihtiyaç sahibi olanlara burs bağlar.
🔶 Şüpheli gördüğü şeylere muhalefetten dolayı birçok helalden bile uzak durduğu söylenir. Şu hadis-i şerifi akla getirir:
"Şurası muhakkak ki, haramlar apaçık bellidir, helaller de apaçık bellidir. Bu ikisi arasında (haram veya helal olduğu) şüpheli olanlar vardır. İnsanlardan çoğu bunları bilmez. Bu durumda, kim şüpheli şeylerden kaçınırsa, dinini de, ırzını da tebrie etmiş olur. Kim de şüpheli şeylere düşerse harama düşmüş olur, tıpkı koruluğun etrafında sürüsünü otlatan çoban gibi ki, her an koruluğa düşebilecek durumdadır."
(Buharî, İman 39 / Müslim, Müsakat 107 / Ebu Davud, Büyû 3 / Tirmizî, Büyû 1 / Nesâî, Büyû 2)
🔶 Yezid b. Harun'dan rivayet edildiğine göre, İmam Âzam bir evin civarında güneşin sıcağı altında bekler. Kendisine "Niçin duvarın gölgesine girmeyip güneşin sıcağı altında duruyorsun?" diye sorulunca, "Bu evin sahibinde bir miktar alacağım vardır, eğer evin gölgesinde gölgelenirsem bir menfaat elde etmek düşüncesi akla gelebilir korkusuyla gölgelenmiyorum, çünkü bunun faiz olmasından korkuyorum." cevabını vererek ne denli hassas bir takvaya sahip olduğunu gösterir.
İnsanın kazanacağı en üstün mertebe: Takva