Arama
İslam dünyasının ilk üniversitesinin hüzünlü hali
İslam medeniyetinin taşıyıcı unsurlarından olan medreseler ilmin devam etmesi ve sonraki kuşaklara aktarılması noktasında hayati önem taşıyan kurumlardır. Fenni ve İslami ilimleri bünyesinde barındırarak bünyesinden pek çok alim çıkaran bu müstesna mekanlar, İslam düşünce tarihinin özel şubeleridir. On üçüncü asırda Bağdat'ta eğitim hayatına başlayan "Mustansiriye" ise hem İslam dünyasının ilk üniversitesi olmasıyla hem de dört mezhep fıkhını öğretmesiyle meşhur bir ilim merkeziydi. Amerikan işgali ile metruk bir yapıya dönüşen "Mustansiriye" bugün restorasyon bekliyor.
◾ İslam dünyasının ilk üniversitesi, Dicle nehrinin hemen kıyısında, Bağdat'ın tam merkezinde, Halife sarayına çok yakın bir mesafede bulunuyor.
(x) Ebu Cafer Müstansır - Billah kimdir?
(x) 1226 - 1242 yılları arasında Abbasi halifesi olan Müstansır, 1192 - 1242 arasında yaşadı. Halifeliği sırasında Müslüman devletlerle iyi ilişkiler kurarak, Moğol tehlikesine karşı direnmiştir.
Mimari özellikleri
◾ Büyük bir emek ve özveri ile inşa edilen "Mustansiriye" dikdörtgen bir plan üzerinde tuğlalarla inşa edildi. Yapı içerisinde dört mezhebe de odalar yapıldı.
◾ Odalar, eyvanlar ve koridorlarla çevrelenen üniversitenin avlusunun ortasında yer alan havuzun suyu Dicle'den çekilerek mekan içinde görsel bir ferahlık amaçlandı.
Simge
◾ Medrese'nin kuzey tarafında döneminin mimari anlayışını gösteren büyük ve güzel bir taç kapı bulunuyor. Kapının üzerinde ise kabartma şeklinde kitabe yer alıyor.
◾ Kitabe'de ana hatlarıyla medresenin inşa sebebi ve banisi anlatıldıktan sonra dua kısmı yer alır. "Mustansiriye" içerisinde tam yüz oda yer alır.
Dört mezhep
◾ "Mustansiriye" Hanefi, Hanbeli, Maliki ve Şafii öğrenciler merkeze alınarak dört ana parçaya ayrılır. Bu bölümlerin dışında odalar, kütüphane, mescid ve yönetim birimleri yer alırdı.
◾ Yapıda idari bölümlerde ufak bir kapı bulunuyordu. Bu kapı, Halife'nin derslere erişimini sağlıyordu. Kapı bugün doğu duvarında hala mevcuttur.
Tıp eğitimi
◾ "Mustansiriye" sadece İslami ilimler üzerine eğitim veren bir kurum değildi. Bilhassa burada öğretilen tıp eğitimi, çağının ötesindeydi.
◾ Ayrıca içerisinde barındırdığı eczane ile "Mustansiriye" ilaç yapma eğitimi de veriyordu. Hastalar üniversite içerisindeki bir bölümde tedavi ediliyordu.