İslam'a göre nazar var mıdır? Nazara karşı hangi sure ve dualar okunur?

'Göz değmesi (nazar) haktır.' - Hz. Muhammed (SAV) Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem, nazar sahibi olan kişilere hoşlarına giden ve nazar değdirmeleri muhtemel olan bir şey gördüklerinde 'onlar için bereketle dua etmelerini' tavsiye eder. Âlimler, bereket için yapılan duanın, Allâh mübarek kılsın, Allâh hayırlı eylesin gibi sözlerin, nazarın etkisini kıracağında hemfikirdirler. Kim olursa olsun gıpta edilecek derecede beğendiğimiz bir şey karşısında mutlaka ona bereketle dua etmemiz gerekir. Özellikle anne ve babaların çocuklarına nazar değdirmeleri muhtemel olduğu düşünülünce onları gördükleri ve beğendikleri her vakitte, çocuklarına nazar değdirmemeleri için, Maşallah, Barekallah, Allah bereketli kılsın, Allah mübarek kılsın demeleri çok önem arz eder. 'Resulullah, 'Cinlerin ve insanların nazarından Allah'a sığınırım.' gibi dualarla cinlerin nazarından, sonra da insanların nazarından Allah'a iltica ederdi. Sonra Muavvizetân (Felâk ve Nâs Sûreleri) inince bu sûrelere devam etti. Felak ve Nâs surelerinde varlıkların şerrinden Allah'a sığınılıyor. Hastalara ve nazar değenlere de bu sureler okunup Allah'tan şifa istenebilir. Felak suresi Ayrıca, Kalem suresinin 51'inci ve 52'nci ayetlerinin (Nazar Duası) de nazara karşı tedavi edici özelliğinin bulunduğu söylenir. Âlimler nazar değmelerine karşı bu surenin ayetlerini okumuşlar ve okunmasını tavsiye etmişlerdi. ﴾51﴿ Ve in yekadulleziyne keferu leyuzlikuneke biebsarihim lemma semi'uzzikre ve yekulune innehu lemecnunun. ﴾52﴿ Ve ma huve illa zikrun lil'alemiyne. Meali: Ebu Hüreyre (radıyallahu anh) anlatıyor: 'Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) buyurdular ki: 'Her kim akşam olunca Ha-mim el-Mü'min süresini baştan, 3'üncü (ayet dâhil )ayetine kadar ve Ayete'l-Kürsi'yi okuyacak olursa bu iki Kur'an kıraati sayesinde sabaha kadar muhafaza olunur. Kim de aynı şeyleri sabahleyin okursa onlar sayesinde akşama kadar muhafaza edilirler.' Mü'min suresi (1-3. ayetler) Bismillahirrahmanirrahim Ayet-el Kürsi Bismillahirrahmanirrahim Bizleri nazarın zararından koruyacak asıl merci olan Cenâb-ı Allâh'a bu duaları yaptıktan sonra alınması gereken fiili başka tedbirler de vardır. Nazar başkalarının hoşlanarak bakıp gıpta ettiği bir şey sebebiyle meydana geldiğinden dolayı ‫onların haset edecekleri şeyleri göstermemek veya konuşmamak alınması gereken tedbirler arasındadır. Özellikle çocuklara onları cazip gösterecek aşırı derecede albenili kıyafetler giydirmekten sakınmak gerekir. Aynen bunun gibi güzel giden arkadaşlıklar, eşlerin birbirleriyle olan uyumları, aile içerisindeki huzur, ticaretteki kar ve bereket başkalarının gıpta ve haset etmesine sebep olabilecek tarzda anlatılmamalıdır. Geçmişten günümüze varlığını sürdüren bu inanış, ülkemizin hemen her köşesinde günlük hayatın içerisinde ve bütün etkinliğiyle varlığını devam ettiriyor. Bugün halk arasında, nazara karşı mavi boncuk, delikli taş, nal, yumurta kabuğu gibi çeşitli nazarlıklar kullanma, hocaya muska yazdırma, kurşun dökme vb. çeşitli pratikler yapılmakta. Ancak bu tür uygulamalar, bâtıl inançlar arasında yer alması dolayısıyla dinimizce haram kılınmış. Hz. Muhammed'in 'Nazar'dan Allah'a sığınınız. Çünkü göz (değmesi) gerçektir.' hadisinden de anlaşılacağı üzere İslâm dininde nazarın varlığı kabul edilmiştir, fakat nazardan korunmak için nazar boncuğu ya da muska taşımak vb. pratikler uygulamak yasaktır. Türkçede 'bakış' anlamına gelen Arapça kökenli nazar kelimesi, bakışlarında zararlı güç bulunan bazı insanların bu özellikleriyle bir kişiye, bir hayvana ya da bir nesneye bakmakla canlı üzerinde hastalık, sakatlık, hatta ölüm; nesne üzerinde, kırılma, arızalanma gibi olumsuz bir etkinin meydana gelmesi şeklinde açıklanıyor. Eskilerin 'isabet-i ayn' adını verdikleri nazar inancı, bugün 'nazar değmek, nazara gelmek, nazara uğramak, göze gelmek, göze uğramak, göz değmek, kem göz' gibi deyimlerle ifade ediliyor. Nazar kavramının insanlık için Neolitik çağlara kadar gittiği görülüyor. Girit'te, Aşağı Mısır'da, Malta'da, Kuzey Fransa'da ve Britanya'da Bronz çağına ait, balta şeklinde yapılmış nazarlıklar (amuletler) bulundu. Araştırmalar sonucunda, eski dönemlerden itibaren Batı'da ve Doğu'da büyünün ve nazarın kötü etkilerine inanma ve bunlara karşı tedbirler alma bilgisinin köklü olduğu görülüyor. Aynı şekilde uğursuz gözlerden gelen fenalığı ortadan kaldırmak için Mısırlılar, Fenikeliler, Yunanlılar ve Romalılar tarafından el şeklindeki muskaların kullanıldığı tespit edildi. Halk arasında özellikle mavi gözlü ya da gök gözlü insanların nazar gücünün daha kuvvetli olduğuna inanılır. Ancak yeşil gözlü veya çakır gözlü kişilerin nazarının değdiği de söylenir. Bunların yanı sıra Şanlıurfa'da uzun çeneli insanların; Mardin'de kısa boyluların da nazarı yaygındır. Kendisinde nazar gücü bulunanların; kötü niyetli, açgözlü, kıskanç, görünümü saf ancak içi kötü, gözü başkalarında olan kişiler olduğu belirtilir. Elbette ki bunların halk arasındaki efsane olup bilimsel bir dayanağının olmadığını bilmek gerekir. Sağlıklı ve gürbüz çocuklara; güzellikleri ve hünerleriyle dikkati çekenlere; akıllı, zeki olup derslerini başarıyla veren öğrencilere; mesleğinde başarılı olanlara; yeni ev, araba alanlara; kısmeti açık olanlara; mutlu çiftlere vb. kişilere ayrıca iyi ürün veren tarla, bağ ya da bahçeye; güzel görünümlü, hoş kokulu bitki ve çiçeklere; iyi süt veren ineklere; herkes tarafından beğenilen bir ev eşyasına vb. varlıklara nazarın daha çok değdiğine inanılıyor. Bu tür özelliklere sahip canlı ya da cansız varlıklara karşı, herhangi bir kimsenin kıskançlık dolu gözlerle bakması, nazarın meydana gelmesine neden olur. Nazarı değen kişiler, söz konusu özellikler kendilerinde bulunmadığı için kıskançlık duygusuna kapılırlar. Bu bakımdan halk arasında, değerli varlıklarını ellerinden alacak tehlikeli kuvvetin, kötü niyetli kişilerin bakışlarından geleceği inancı oluşur. Öte yandan nazar, kıskançlık gibi kötü duygulardan gelebileceği gibi kişinin yakınlarına duyduğu aşırı sevgiden de kaynaklanabilir. Bu tür nazardan en çok çocukların etkilendiğine inanıldığı için, anne ve babaların çocuklarına karşı aşırı sevgi göstermeleri ya da düşkünlükleri pek hoş karşılanmaz. Bu inanış gereği halk arasında 'İnsana sevdiğinin nazarı daha çok değer' sözü yaygın olarak kullanılır. Her ne kadar halk kültüründe nazarın yeri olsa da ve uygulamalarını eski Türk kültüründen bugüne taşısalar da İslamiyet o ritüelleri kabul etmez. Yerin ve göğün dua olduğu dünyamızda başımıza gelen her durumda Allah'a sığınmak bize tüm gücü verecek, bizi koruyacaktır. Ancak nazarın genellikle kırsal çevrelerde ve yoksul insanlar arasında yaygın olduğu görülüyor. Bu insanlar arasında çok değer taşıyan at, inek, ev, bahçe gibi unsurları ya da çok sevdiği çocuklarını kaybetme korkusu, sürekli bir tedirginlik yaratmakta ve kötü gözlü kişilerin bakışlarına karşı önlemler almaya sevk ediyor. Öte yandan öğrenim durumu yüksek olup da ekonomik açıdan daha iyi şartlara sahip kişiler arasında da yoksul kesim kadar olmasa da nazar inancının bulunduğu dikkati çekiyor. Halk arasında yapılan incelemelerden yola çıkarak nazara en çok kadınların inandığı, bunu erkeklerin ve gençlerin takip ettiği söylenebilir. Kadınların da özellikle ekonomik, sosyal ve kültürel yönden alt seviyede olanları ile yaşlı kesimi arasında nazarın yaygın olduğu görülür. Bu insanlar, felaketlerle, hastalıklarla, herhangi acı bir olayla karşılaştıklarında yoksulluktan kaynaklanan çaresizlik nedeniyle nazara ve nazarla ilgili büyüsel işlemlere sarılırlar. Nazar muskası Küçük çocukları ya da yetişkinleri nazardan korumak için alınan tedbirlerden birisi; hocaya ya da bir din adamına 'nazar muskası' hazırlatmaktı. Kur'an'ın bir veya birkaç suresi yahut çeşitli duaların bir kâğıda yazıldıktan sonra bunun üçgen şekline getirilip yedi kat muşambaya sarılmasıyla yapılan muska, bir bez kılıf içerisinde omuzda, boyunda ya da koyunda taşınır. Diğer taraftan muskayı hazırlayan hocaya emeğinin karşılığı olarak kişinin ekonomik durumuna göre bir miktar para ya da buğday, arpa, un gibi yiyecek türünden hediye vermek de âdettir. Maşallah Halk arasında herhangi bir özelliğiyle göze batan bir kişinin, bitkinin, çiçeğin, hayvanın kısacası canlı ya da cansız varlıkların hayranlıkla övülmesinin ardından, nazar değme olayının meydana gelmemesi için, 'maşallah', 'nazar değmez inşallah' gibi sözlerin söylenmesi istenir. Bunun sözle ifade edilmesinin yanı sıra bazı kişilerin, maşallah yazılı altın veya gümüş takıları, çocuklarının omuzuna iliştirdikleri, boyunlarına ya da bileklerine taktıkları görülür. Hatta yeni iş yeri açanlar, ev alanlar, yeni evli çiftler, nazardan korunmak için, maşallah yazılı bir levhayı, resmi ya da bir süs eşyasını gelenlerin rahatlıkla görebileceği bir yere asarlar. Geçimlerini kamyon, minibüs şoförlüğü yaparak sağlayan bazı kişilerin de araçlarının arkasında, camlarında nazar sonucu gelebilecek herhangi bir kazaya uğramamak için maşallah levhasına ya da yazısına rastlamak mümkündür. Nazarlık Nazarlık, nazarı uzaklaştırdığına ve etkisiz kıldığına inanılan mavi boncuk, yedi delikli boncuk, kendiliğinden delinmiş taş, sarımsak, kartal pençesi, hurma çekirdeği, yumurta kabuğu, kurban gözü, geyik boynuzu, çörek otu, kuru karanfil, üzerlik vb. nesnelere verilen genel addır. Bunlardan bir kısmı üstte taşınır bir kısmı hayvanlara bağlanır, bazısı da evlere veya bağ-bahçeye, tarlaya asılır. Nazar Boncuğu Halk arasında kıskançlık dolu ya da kötü niyetli bir bakışın etkisini ortadan kaldırmak için yaygın olarak 'nazar boncuğu'nun kullanıldığı görülür. Mavi renkli olup üzerinde göz resimleri ya da çeşitli göz şekilleri bulunan bu boncuk, çocukların kundağına, omuzuna, yastığına iliştirilir; büyüklerin de isteğe bağlı olarak boyunlarına, bileklerine hatta yüzük şeklinde olmak üzere parmaklarına ya da kıyafetlerinin görünecek bir yerine takılabilir. Nazar boncuğu sadece kişilere değil evlerin girişine; otomobil, kamyon, otobüs gibi taşıtlara; hayvanların boyunlarına, boynuzlarına, alınlarına ya da barınaklarına; bitki ve çiçeklere hatta iyi mahsul veren bağ-bahçenin bir köşesine de asılabilir. Nazar değmesi durumunda nazar boncuğunun kem gözleri üzerine çekerek çatladığına inanılır. Nal Nazarlık olarak kullanılan nal, şekil bakımından kimi zaman kaşlarla beraber bir göze benzetilir. Dolayısıyla kem gözlerin bakışını kendi üzerine çekerek nazarı önlediğine inanılır. El şekli Halk arasında madenden yapılmış el şeklindeki nesneler de nazarlık olarak kullanılıyor. Beş parmağı açılmış el resminin nazara karşı bir korunma aracı olarak kullanılması, dünyanın çeşitli yerlerinde görülen yaygın bir gelenek... Ülkemizin birçok köşesinde de köy evlerinin duvarlarında el resimlerine rastlanıyor. Bununla 'elemtere fiş, kem gözlere şiş', 'beş parmağım gözüne' sözleriyle de anlam kazandığı üzere, kötülük getirmesi ihtimali olan gözleri, oyma tehdidi ile korkutmak ve eli, nazara uğrayacak kişi ile zarar verecek kişinin bakışı arasına koyarak bir engel oluşturmak istenmiş. Kurşun dökme Nazara karşı kurşun dökme, halk arasında yaygın olarak uygulanan bir gelenek. Bu işi her köyde ocak adı verilen ve hastalığı (burada nazarı) tedavi etme gücüne sahip kişiler yapar. Halk kültüründe ocak, anadan kıza 'el vermek' suretiyle aktarılabilir. Kurşun dökme sırasında bazı pratiklerin üç kez yinelenmesi ise, halk arasında 3, 5, 7 vb. sayılara yüklenen kutsal ve mistik anlamla ilgilidir. Köz söndürme Köz söndürme, kimin nazar değdirdiğini bulmak amacıyla hastanın annesi, ablası, teyzesi gibi yakınları tarafından yapılan bir uygulamadır. Nazar değdiren kişinin bu yolla tespit edilmesi, kimi zaman hastayı iyileştirme amaçlı bazı büyüsel işlemleri de beraberinde getirir. Köz söndürme işleminin yapılması sırasında çıkan seslere; közün, suyun dibinde ya da yüzeyinde durmasına bakılarak nazarı değen kişinin tespit edilmeye çalışılması, kurşun dökme pratiğinde olduğu gibi, bir fal çeşididir. Aynı şekilde közden gelen güçlü cızırtı seslerinin de kötü ruhları korkutup kaçıracağına, böylelikle hastanın iyileşeceğine inanılır. Tütsüleme Halk arasında nazar değen kişileri iyileştirmede kullanılan bir başka yöntem tütsü yakmaktır. Tütsü için genellikle üzerlik otu, bunun yanı sıra çörek otu, tuz, kuru karanfil vb otlar kullanılır. Tuz dolandırma Halk arasındaki inanışa göre üzerlik otunun ateşte 'pat pat' ses çıkarmasında olduğu gibi, tuzun da çıtırtı sesleriyle yanması, nazar değdirenin gözlerinin yandığına işarettir. Böylelikle nazarı meydana getiren kötülükler ortadan kaldırılmış olur. Bazı yörelerde tuza dua okunarak halk arasındaki gelenek ve din birleşmiş olur.

İslam'a göre nazar var mıdır? Nazara karşı hangi sure ve dualar okunur?

Macar Kültür Merkezi'nde "Edebiyat Pikniği" düzenlendi

"Bir Yokmuş'la Bitmeyen Masallar" sergisi Hüsrev Kethüda Hamamı'nda açıldı

"Asr-ı Saadetten Günümüze Mushaf Medeniyeti: İstanbul Mushafı"

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Melih Cevdet Anday'ın özel sözleri

Doğan Cüceloğlu'nun "İyi Düşün Doğru Karar Ver" eserinden ders niteliğinde alıntılar

İslam’dan edebiyata kadar en özgün konuların podcastleri

Filistin'deki zulme karşı Müslüman tavrı nasıl olmalı - PODCAST

Uygur Türklerinin kaderini değiştiren 48 madde

"Selvi Boylum Al Yazmalım" Kazakistan'da tiyatro oyunu oldu

PODCAST I Fergana Vadisi'nin önemi

Merhametten ve empatiden uzak Çocuk Hakları Günü!

Zehir kupadan, şaloma!

Metoda dair: Yöntemi gözden geçirme

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin'in bağımsızlığını resmi olarak tanıyan ülkeler

Filistin’i işgale yönelik Yahudi göçleri: Aliyah

İsrail işgallerine karşı "birlik" çağrısı

Osmanlı belgeleri ışığında Filistin’e Yahudi göçü

Bosna Savaşı öncesinde bölgedeki gerilimlerin tarihsel kökenleri

Sonbahar depresyonunun belirtileri, tedavisi ve korunma yöntemleri

Nurullah Genç'in "Rüveyda" eserinden eşsiz dizeler

Zehir kupadan, şaloma!

Melih Cevdet Anday'ın düşündürücü sözleri

Maveraünnehir'in kalbi: Buhara

İsrail işgali altında olan Golan Tepeleri neden bu kadar önemli?

Arama

İslam'a göre nazar var mıdır? Nazara karşı hangi sure ve dualar okunur?