Arama
İslam’da gaza, cihad, fetih ve şehadet kavramları
Fani dünyada yaşam mücadelesi verirken, huzur ve barış içinde yaşayabilmek için akıl, ilahi vahiy ve peygamberler bize rehberlik eder. Akıl, doğru işlerde ve hakka uygun olarak kullanılmadığı; ilahi vahiy ve peygamber gibi anlamı yüce kavramlar doğru anlaşılmadığı zaman hedefe ulaşılamaz; güven ortamı sağlanamaz. İslam'da gaza, cihad ve fetih kavramları hakkında kısa, anlaşılır bilgiler derledik.
✔ Cihan devletinin oluşmasıyla birlikte gazâ kavramı merkezî konumunu yitirmiştir. Ancak Osmanlılar'ın çeşitli savaşlarını anlatan eserlere "gazavatnâme" denmesi, bazı sultanlara askerî başarıları bağlamında "gazi" diye hitap edilmesi geleneği sürdürülmüştür.
✔ Tımışvarlı Gazi Âşık Hasan adlı saz şairinin bir türküsünde kelime şöyle geçer: "Gaziler başına takıp çelengi / Kırardı Nemçe'yi, Macar Frengi / Neylesin kulların edemez cengi / Hâl ü hatırları sorulmayınca."
✔ Fetih kavramı ise açma, yol gösterme, hüküm verme, galibiyet ve zafere ulaştırma anlamları taşır. İslâm'da cihad anlayışına uygun olarak, Müslümanların gayri müslimlerden gerçekleştirdikleri toprak kazançlarını istilâ ve sömürü savaşlarından ayırmak amacıyla kullanılmıştır. Kaynağı da Müslümanların geçmiş ve gelecekteki maddî-mânevî zaferlerinden bahseden Feth sûresidir.
✔ Fetih kavramını açıklarken sadece maddi yönünü görmemek önemlidir; kelime öncelikle kalbi ve aklı İslâm gerçeğine açmak anlamına gelir.
➡ Yazıya başlarken ifade ettiğimiz gibi dini konu ve kavramları çok iyi anlamamız ve öğrenmemiz gerektiği burada da karşımıza çıkıyor.
✔ Medine'nin savaşsız fethedilmesi ve İslâm'a kazandırılması hakkında Resûlullah'ın, "Ülkeler ve şehirler zorla alınır; Medine ise Kur'an ile fethedilmiştir" dediği kaydedilir (Belâzürî, I, 6). Bu mecazi kullanımı gösteren Kur'ânî delil ise Feth sûresinin, "Biz sana doğrusu apaçık bir fetih ihsan ettik" meâlindeki ilk ayetidir.
✔ İslâmiyet, cihad ve onun tabii sonucu olan fetihlerle Müslümanların hâkimiyetine geçen ülkelerin halkının İslâm dinini kabul etmeye zorlanmasını doğru bulmaz. Bu husus Kur'an ayetleriyle sabittir: "Dinde zorlama yoktur." (el-Bakara 2/256)
✔ Kısaca belirtmek gerekirse İslam fetihleri zorlama, gayri müslimleri zorla Müslüman yapma gibi bir hedefi asla kabul etmemiştir. Zorbalıkla, tehdit ederek Müslüman yapmanın münafıklığı körüklemekten başka bir sonuç olmayacağının bilinci hâkimdir.