Arama
Kağıttan ırmağa: Medeniyetimiz
Müslümanların kitaplarla kurduğu o müstesna, sarsılmaz bağ Kur'an-ı Kerim kaynaklıdır. Yemame Savaşı'nda yedi yüz hafızın şehit olması ile bir mushaf altında toplanan Kur'an-ı Kerim ayetleri, Hz. Osman'ın (RA) hilafet döneminde ortaya çıkan ihtilafların bertaraf edilmesi maksadıyla nüshalar halinde İslam beldelerine gönderildi. Bu durum aynı zamanda Kur'an-ı Kerim ilimlerinin doğmasına ve kitapçılığın gelişmesine de zemin hazırladı.
◾ Bu gibi malzemelerin icadıyla beraber farklı milletler kağıt üretimi ile alakalı çeşitli malzemeler kullanmaya başladılar. Hz. Peygamber'in (SAV) döneminde üzerine yazmak için tahtadan yapılmış tabletler, develerin kürek kemikleri, hurma ağacı yapraklarının orta damarı, ince beyaz taş ve kırık seramik parçaları kullanıldı.
◾ Hicaz'da en çok, özel üretilmiş deri kullanılırdı. Ashab-ı Kiram da Kur'an-ı Kerim'in ince deriye yazılması hususunda icmâ etmişlerdir. Bu işlem Harun Reşid'in hilafetine kadar etti, onun zamanında ise tamamen kağıt kullanımına geçildi.
◾ Peygamber Efendimiz (SAV) vefat etmeden evvel Kur'an-ı Kerim'i yazma gayreti içerisinde olan sahabîler vardı. Übey b. Ka'b, Muaz b. Cebel, Ebu'd-Derda, Zeyd b. Sabit, Sa'd b. Ubeyd ve Ebu Zeyd'den oluşan altı sahabî (RA) Kur'an-ı Kerim'in tamamını yazdılar ancak bir kitap haline getirmediler.
◾ Ulemâmız bunun sebebini, Resulullah'ın (SAV) bazı ayetlerin neshedilebileceğini düşündüğünden dolayı bir Mushaf tertip edilmesini emretmemesi olarak zikreder. Bunun dışında bazı kısımları yazan sahabîler de vardı.
◾ Peygamber Efendimiz'in (SAV) irtihalinden altı ay sonra Hz. Ebubekir'in (RA) hilafeti döneminde, Kur'an-ı Kerim'in bütün sureleri bir kapak altında toplandı. Bunun nedeni ise, peygamberlik iddiasıyla ortaya atılan Müseylemetü'l-Kezzâb ile yapılan savaşta 700 Kur'an hafızının şehit olmasıdır.
◾ Bu kadar büyük bir kayıp Hz. Ömer'i (RA) endişelendirdi. Böylece Kur'an-ı Kerim'in Mushaf hâline getirilmesini Hz. Ebubekir'e (RA) teklif etti.
◾ Hz. Ebubekir (RA) meseleyi düşündükten sonra bu işi güçlü hafızası ve zekasıyla tanınan, Resulullah'ın (SAV) emriyle İbranice'yi 17 gün gibi kısa bir sürede öğrenen Zeyd b. Sabit'e (ra) teklif etti.
◾ Bu teklifin hikayesini Zeyd b. Sabit'ten (ra) dinleyelim:
◾ "Ebû Bekr Yemâme'deki şehitlerden sonra beni çağırdı. Yanında Ömer b. Hattâb da bulunuyordu. Ebu Bekr bana şu sözleri söyledi: Ömer bana geldi ve "Yemâme gününün şiddetli harbinde Kur'an hafızlarından birçoğu şehit oldu. Ben diğer cephelerde de harplerin şiddetli olup Kur'an hafızlarının şehit edilmelerinden, bu sebeple de Kur'an'dan büyük bir kısmın zayi olup gitmesinden endişe ediyorum. Binaenaleyh ben senin, Kur'an'ın kitap hâlinde toplanmasını emretmeni düşünüyorum, dedi. Ben Ömer'e: Resûlullah'ın (sas) yapmadığı bir işi nasıl yaparsın? dedim. Nihayet Allah benim göğsümü bu işi için açtı ve ben de Ömer'in düşündüğü bu işte onun gibi düşündüm. Zeyd dedi ki: Bu sözlerden sonra Ebû Bekr, bana hitaben şunları söyledi: Sen genç ve akıllı bir erkeksin, biz seni hiçbir kusurla itham etmiyoruz. Sen Resûlullah'ın (sas) vahyi için yazıyordun. Binaenaleyh sen Kur'an'ı tetebbu' et ve onu bir araya topla! Zeyd buna karşı: Vallahi bana bir dağın nakledilmesini teklif etseydiler bu bana, Kur'an'ı toplama işinden daha ağır olmazdı" dedi. Zeyd dedi ki: Sizler, Resûlullah'ın (sas) yapmadığı bir işi nasıl yapıyorsunuz? Ebû Bekr: Allah'a yemin ederim ki bu hayırlı bir iştir, dedi. Ve Ebu Bekr bana müracaata devam etti. Nihayet Allah, Ebu Bekr'le Ömer'in akıllarını yatırdığı ve göğüslerini ferahlandırdığı bu işe benim de aklımı açtı ve gönlümü ferahlandırdı…"
(Buhari)
Kur'an-ı Kerim'in kitap haline getirilmesi