Arama
Merkezi mekan anlayışıyla inşa edilen ilk cami: Talhatan Baba Camii
İlk Türk-İslam devleti olan Karahanlılar'dan miras kalan Talhatan Baba Camii, merkezi mekan anlayışıyla geliştirilen yapıların ilk örneği olması bakımından oldukça değerlidir. Yüzyıllar sonra Mimar Sinan da aynı anlayışla eserler vererek merkezi kubbe anlayışını geliştirir ve Selimiye Camii ile zirve noktaya ulaştırır.
🔸Yapının dış kısmı nişlerle kaplanmıştır. Harime giriş kuzeydoğu cephede bulunan üç sivri kemerle sağlanır.
🔸 Caminin güneybatı cephesinde, köşe noktalarında sütunceleri olan dört adet niş yerleştirilmiştir. Nişlerden güney köşesine en yakın olanın ortasına bir sivri kemerli kapı açılmıştır.
🔸 Yapıya ilgi yoğun olunca yeni bir mescid, yemekhane ve minare caminin bulunduğu alana eklenmiştir. Günümüzde Talhatan Baba camii, bir imaret özelliği de taşır. Türkmenler'in verdiği sadakalar ile uzaktan gelenlere yemek verilir.
*İmaret nedir?
İhtiyaç sahiplerine ücretsiz yemek verilen aşevi.
Talhatan Baba Camii'nin süslemesi
🔸 Talhatan Baba Camii'nin süsleme üslubunda tuğlanın kullanımı dikkat çeker. Bu süsleme tuğlanın farklı biçimlerde yerleştirilmesiyle sağlanmıştır.
🔸 Dış cephe nişlerle kaplıdır. Caminin dış cephesinde geometrik ve bitkisel süslemeler dikkat çeker.
🔸 Güneybatı cephede bulunan dört adet niş terakotadan yapılan baklava, rumi, palmet ve kare gibi bezemeler ile süslenmiştir. Bu cephedeki geçmişten kalan izlerden tezyinatın firuze renkli sırla kaplı olduğu anlaşılır.
🔸 Yapının harim kısmı da dış cepheye benzer şekilde süslenmiştir. Kubbede bulunan tuğlaların dizilişi adeta teklik ve sonsuzluğu vurgular. Dış cephede kubbenin tepesinde Talhatan Baba'ya ait olduğu düşünülen mavi ibrik hala varlığını korumaktadır.
🔸 Süslemenin mihrap nişi ve üst örtüde yoğunlaştığı görülür. Mihrap nişinde stilize çiçek ve çeşitli geometrik motifleri bulunur. Duvarlar yalın bir görünüme sahiptir.
🔸 Duvarın üst bölümünde orta mekanı dolanan iki süsleme şeriti bulunur. Alttaki şerit yuvarlak ve oval motiflerden meydana gelir. Üstteki şerit minik baklava dilimlerinden oluşur.
🔸 Zamanla zarar gören yapı restore edilmiştir. Yapıya ahşap malzemeden yapılan bir son cemaat yeri ve yan galeri eklenmiştir.
🔸 Karahanlılar'ın İslam'ı kabul etmesiyle inşa edilen yapı, Türk-İslam sanatının ilk örneklerinden olması ve daha sonraki yüzyıllarda Mimar Sinan'ın kubbe mekan birliği ile inşa ettiği camilere örnek oluşturması bakımından oldukça değerlidir.