Arama
Kutlu bir dünyaya geliş: Mevlid Kandili
Mevlid Kandili, Peygamber Efendimizin (SAV) dünyamızı şereflendirdiği mübarek bir gündür. Her yıl Müslümanlarca kutlanan bu mübarek gün vesilesiyle kıymetli Fikriyat yazarı Zekeriya Erdim ile yaptığımız söyleşiden değerli notları sizler için hazırladık... Mevlid Kandili'nin önemi nedir? Mevlid Kandili hangi coğrafyalarda kutlanır? Mevlid'i nasıl anlamalıyız?
💠 Mevlid kutlamalarının yapılmadığı coğrafyalarda vardır. Mesela Kuzey Afrika bölgesindeki Müslümanlar, önceleri böyle bir uygulama yapmazdı. Daha sonra Müslüman halk, Hristiyanların belli günlerine tevessül etmemesi, kendi medeniyetimize ait bir gelenek olması için Peygamber Efendimizin (SAV) doğum yıl dönümlerinde mevlid uygulamalarına başlar.
💠 Tabi bu uygulamaları zamana, mekana, yönetici ve halkın tutumuna göre farklılık göstediği göz ardı edilmemelidir. Ana eksen olarak dini muhtevalı, İslam inancının ve yaşayışının bir yansıması olacak şekilde, Peygamber sevgisinin ifadesi edecek şekilde anmalar yapılır. Kur'an okunur, ilahiler söylenir, zikirler çekilir yemekler ve tatlılar ikram edilir. Bazı yerlerde sivil inisiyatif şeklinde halkın anma ve kutlama etkinlikleri olarak icra edilirken bazı yerlerde devlet protokolü haline getirilerek Peygamber Efendimiz (SAV) resmi tören ile anılır.
✒️ Fikriyat yazarı Zekeriya Erdim ile Mevlid Kandili'nin önemini ve geçmişten günümüze nasıl kutlandığını konuştuk.
— Fikriyat (@fikriyatcom) October 7, 2022
📎İşte kutlu bir dünyaya geliş: Mevlid 🌙#MevlidKandili pic.twitter.com/mEeXAphk37
💠 Mevlid kutlamalarını, Türk-İslam tarihinde Osman Gazi dönemine kadar götürenler olmakla birlikte genel kabule göre Kanuni Sultan Süleyman devrinde sarayın gündemine girer. III. Murad zamanında da resmi tören haline getirilir. Cumhuriyet'in ilanı sırasında pek çok dini gelenekle birlikte kandil kutlamaları da iptal edilir, sadece Ramazan ve Kurban Bayramı devletin resmi kabulleri arasında kalır. Onun dışındaki dini gün ve gecelerle, ilgili anma ve kutlamalar iptal edilir.
💠 Son yıllarda Mevlid Kandili yeniden öncelikli bir gündem haline gelir. Diyanet İşleri Başkanlığı ile Türkiye Diyanet Vakfı'nın iş birliği ile Kutlu Doğum Haftası'na dönüşür. Hatta Kutlu Doğum Haftası etkinlikleri, resmi sınırlarımızın dışında kalan ama gönül coğrafyamızın içinde kalan toplumlara da taşınarak götürülür. Oralarda da belli etkinlikler yapılmaya başlanır. Dolayısıyla mevlid geleneğinin cemaziyelevveli bugüne kadar yapılan uygulamalardan, yazılı belgelere; arşiv, kütüphane kayıtlarına geçen kayıtlardan anlaşıldığına göre mevlid kutlamalarının dini, sosyal ve siyasi yönü var. Dini yönden ibadet gibi görülür.
💠 Mevlid kutlamalarında, İslam inancının yaşayışının ve peygamber sevgisinin tazelenmesi, yeni nesillere aktarılması bilgi, bilinç düzeyinin geliştirilmesi gibi amaçlara yönelinir. Sosyal yönden, aynı millete mensup olmanın temel değerlerinden, dayanaklarından birisi olan dindir. Kandil kutlamaları ile insanlar ortak duygu, düşünce ve davranış reflekslerini geliştirir. Devletle, millet arasında yakınlaşmaya vesile oluyorlar. Toplumla, fert arasında yakınlaşmaya vesile olur. Dolayısıyla sosyal yönden de öncelikli ve önemli bir uygulama haline gelir.
💠 Siyasi yönden de değişik zamanlarda değişik yöneticiler tarafından toplum nezdinde imaj ve itibar sahibi olmak ya da sahip olunan imaj ve itibarı korumak amacıyla ilgi ve hassasiyet göstergesi olarak değerlendirilmiş, yani hakikaten benimseyerek anmaları, kutlamaları destekleyenler ve kutlayanlar olmakla birlikte, siyaseten toplumun beklentilerine uygun düşmek için yapanlar da olur.
Peygamber Efendimizin dünyay teşrifi: Mevlid kandili
https://www.instagram.com/p/CjaODlTDl3Y/
Zekeriya Erdim, Mevlid geleneği hakkında şunları belirtti:
💠 "Meselenin en önemli yanı bu anlayışın, mevlid geleneğinin yeni nesillere aktarılmasıdır. Eğer yeni nesillerden kastımız çocuklar ve gençler ise mevlid anmaları büyüklerin, küçüklere daveti, nasihati gibi olmamalıdır. Çocukların ve gençlerin diline, dünyasına dönüştürülmesi gerekir. Biz biliyoruz ki yaş ve dönem özellikleri içerisinde oyun, masal ve macera çağı diye tanımladığımız dönemler var. Öyleyse Peygamber Efendimizin (SAV) hayatını, yeni nesillere aktarmak istediğimiz mesajı da helal dairesi içinde oyun, masal ve macera kalıbına dönüştürerek aktarmamız, anlatmamız gerekir."
Zekeriya Erdim sözlerine şu şekilde devam etti:
"Bir de meselenin şöyle bir hassas noktası var. Geçmiş dönemlerde zaman zaman mevlid kandili münasebetiyle yapılan anmalarda meşru münasip ölçülerin dışına çıkanlar olur. Zaman zaman ibadet ile ticareti birbirine karıştıranlar, kandil kutlamalarında gayrimeşru denecek çirkin eğlence eğilimleri içine girenler görülür. Bu yüzden de kandil kutlamalarının başladığı dönmelerden itibaren alimler, fakihler arasında farklı görüşler ortaya çıkar. Bu görüşler 3 şekilde gerçekleşir:
↪ Bir kısmı ibadet vesilesi sayıp onaylayıp desteklemişler.
↪ Bir kısmı bidat kabul edip yani "Peygamberimizin (SAV) sünnetinde yoktur. Fatimiler dönemine kadar böyle bir şeye rastlamadık. Ondan sonra ihdas edildi; bu bir bid'attır." deyip doğrudan doğruya karşı çıkmışlar.
↪ Bazıları da mevlid uygulamalarını benimsemiş ama anmalar, kutlamalar sırasında meşru münasip ölçülere uymayan uygulamaları eleştirerek onlardan sakınılması gerektiğini ifade edip bir bakıma orta yolu tutturmuştur."