Arama
Mukabele geleneği nasıl başladı?
Sözcük anlamı itibarıyla "karşılıklı olmak" anlamına gelen mukabele, Peygamber Efendimizin önemli sünnetlerinden biriydi. Peygamberimizin Cebrail ile Ramazan ayında Kur'an-ı Kerim'i karşılıklı okuması bir gelenek olarak günümüze kadar geldi. Hz. Peygamber'in sünneti olan mukabele, yüce kitabımızın eksiksiz olarak günümüze gelmesinin deliliydi. Peki, mukabele geleneği nasıl başladı? Hatim duası nasıl yapılır?
Her yıl Ramazan ayında gerçekleşen bu karşılıklı arz faaliyeti, 23 yıl boyunca devam etti. Her yıl bir defa yapılan mukabele, Peygamber Efendimizin vefat edeceği yıl iki defa oldu. Bu arza-i ahire olarak anıldı. Bu son karşılaştırma Kureyş lehçesiyle yapıldığı için o günden itibaren Kur'an bu lehçe ile okunur.
Asırlardır beri okuna gelen mukabele geleneği bugün de devam eder. Müslümanlar, Kur'an-ı Kerim'i ömürlerinde en az bir kere hatmederek Peygamberimizin bu önemli sünnetini ihya eder. Hatimler, bir kişi tarafından yapıldığı gibi iki ve daha fazla kişi tarafından da yapılabilir.
Peygamberimizin döneminde sahabe, Kur'an-ı Kerîm okumaya ve hatim yapmaya büyük özen gösterirlerdi. Otuz-kırk günde bir hatim yapan Müslümanlar bulunduğu gibi üç günde bir hatim indirenler de vardı. Peygamberimiz Abdullah b. Amr b. Âs'a yedi günde bir hatim yapmasını tavsiye etmişti.
Hatim bittikten sonra, duanın kabul olma şartlarına da riâyet ederek, hatim duasına şu cümlelerle başlamak uygun görülmüştür:
Sadekallâhü'l-'azîm ve belleğa Rasûlühü'l-Kerîm. Ve nahnü 'alâ zâlike mineş-şâhidîn. Rabbenâ âmennâ bimâ enzelte vet-teba'ner-Rasûle fektübnâ meaş-şâhidîn.
Anlamı: "Yüce olan Allah şüphesiz doğru söylemiştir. Onu Peygamberimiz (a.s) bize ulaştırmıştır. Biz de bu duruma şahit olanlardanız. Rabbimiz! Senin indirdiğine iman ettik ve Peygamber'e uyduk. Artık bizi şahidlerle beraber yaz. (Al-i İmrân, 3/53)
Ya da kısaca:
Sübhâne Rabbiyel-'aliyyil-â'lel-vehhâb.
Yüce, ulu ve lütufkâr olan Rabbimi tesbih ederim" dedikten sonra duaya başlanır.
"El-hamdü lillâhi Rabbil-'âlemîn.
Vel-'âkibetü lil-müttekîn. Velâ 'udvâne illâ 'alezzalimîn.
Ves-salâtü ves-selâmü 'alâ Rasûlinâ Muhammedin ve 'âlihî ve sahbihî ecme'în.
Rabbenâ takabbel minnâ inneke ente's-semî'ul-'alîm.
Ve tüb 'aleynâ yâ Mevlânâ inneke ente't-tevvâbür-Rahîm.
Vehdinâ ve veffiknâ ilel-hakkı ve ilâ tarîkın müstekîm. Bi beraketil-Kur'ânil-'azîm.
Ve bi hürmeti men erseltehû rameten lil-'âlemîn.
Va'fü 'annâ yâ Kerîm. Va'fü 'annâ yâ Rahîm.
Vağfir lenâ zünûbenâ bi fadlike ve keramike yâ ekramel-ekramîn.
Allâhümme zeyyinnâ bi zînetil-Kur'ân.
Ve ekrimnâ bi kerâmetil-Kur'ân.
Ve şerrifnâ bi şerâfetil-Kur'ân.
Ve elbisnâ bi hil'atil-Kur'ân.
Ve edhilnel-cennete bi şefâatil-Kur'ân.
Ve 'âfinâ min külli belâid-dünyâ ve 'azâbil-âhirati bi hurmetil-Kur'ân.
Verham cemî'a ümmet-i Muhammedin yâ Rahîmü yâ Rahmân.
Allâhümec'alil-Kur'âne lenâ fid-dünyâ karînâ.
Ve fil-kabri mûnisâ.
Ve fil-kıyâmeti şefî'ân ve 'ales-sırâti nûrâ.
Ve ilel-cenneti rafîkâ.
Ve minennâri sitran ve hicâbâ.
Ve ilel-hayrâti küllihâ delîlen ve imâmâ. Bi fadlike ve cûdike ve keramike yâ Kerîm.
Allâhümmeh-dinâ bi hidâyetil-Kur'ân.
Ve neccinâ minen-nîrâni bi kerâmetil-Kur'ân.
Verfa' deracâtina bi fadîletil-Kur'ân.
Ve keffir 'annâ seyyiâtinâ bi tilâvetil-Kur'ân. Yâ zel-fadli vel-ihsân.
Allâhümme tahhir kulûbenâ.
Vestur 'uyûbenâ.
Veşfi merdânâ.
Vekdi duyûnenâ.
Ve beyyid vücûhenâ.
Verfa' deracâtina.
Verham âbâenâ.
Veğfir ümmehâtinâ.
Ve eslih dînenâ ve dünyânâ.
Ve şeddid şemle a'dâina.
Vehfaz ehlenâ ve emvâlenâ ve bilâdenâ min cemî'l-âfâti ve'l-emrâdi ve'l-belâyâ.
Ve sebbit akdâmenâ, ven-surnâ 'alel-kavmil-kâfirîn. Bi hurmetil-Kur'ânil-'azîm.
Allâhümme belliğ sevâbe mâ kara'nâhü.
Ve nevvir mâ televnâhü ilâ rûhi seyyidinâ Muhammedin sallâllahü te'âlâ 'aleyhi ve selem.
Ve ilâ ervâhi cemî'ı ihvânihî minel-enbiyâi vel-murselîn. Salevâtullâhi ve selâmühû 'aleyhim ecma'în.
Ve ilâ ervâhi âlihî ve evlâdihî ve ezvâcihî ve ashâbihî ve etbâ'ıhî ve cemîı' zürriyyâtihî rıdvânullâhi te'âlâ 'aleyhim ecma'în.
Ve ilâ ervâhi âbâinâ ve ümmehâtinâ ve ihvâninâ ve ehavâtinâ ve evlâdina ve akribâinâ ve ehibbâinâ ve asdikâinâ ve esâtîzinâ ve limen kâne lehû hakkun 'aleynâ ve li cemî'ıl-mü'minîne vel-mü'minâti vel-müslimîne vel-müslimâti, el-ahyâi minhüm vel-emvâti.
Yâ kâdiyel-hâcâti! Yâ mücîbed-d'avâti! İstecib du'âenâ bi rahmetike yâ erhamer-râhimîn.
Sübhâne Rabbike Rabbil-'ızzeti 'ammâ yasıfûn. Ve selâmün 'alel-mürselîn. Vel-hamdü lillâhi Rabbil-'âlemîn. el-Fatiha
Hatim duasının anlamı: Âlemlerin Rabbi olan Allah'a hamd olsun. İyi sonuç müttakilerindir. Düşmanlık ancak zalimler içindir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (a.s)'e, onun bütün ehl-i beytine ve ashâbına salât ve selâm olsun.
Ey Rabbimiz! Bizden ibadetlerimizi kabul buyur! Şüphesiz ki sen her şeyi işiten ve her şeyi bilensin. Ey Mevlamız! Bizim tövbelerimizi kabul eyle!. Şüphesiz ki sen tövbeleri çok çok kabul eden ve merhametli olansın. Bize hidâyet ver! Hak yola ve sırat-ı müstakime ulaşmayı bizi muvaffak eyle!. Yüce Kur'ân'ın hürmetine, âlemlere rahmet olarak gönderdiğin Peygamber hürmetine. Ey Kerim olan Allah! Bizi bağışla. Ey Rahim olan Allah! Bizi bağışla. Ey ikram edenlerin en keremlisi olan Allah! Lütfunla ve ihsanınla bizim günahlarımızı bağışla.
Allah'ım! Bizi Kur'ân süsü ile süsle. Kur'ân ile bize lütfet! Kur'ân ile bizi şereflendir. Kur'ân elbisesini bize giydir. Kur'ân hürmetine bizi cennetine koy. Kur'ân hürmetine dünyadaki belalardan ve âhiret azabından bizi koru. Ey Rahim, Ey Rahman! Ümmet-i Muhammed'in tamamına merhamet et.
Allah'ım! Kur'ân'ı bize dünyada yoldaş eyle. O'nu bize kabirde dost eyle. Kıyamet günü onu bize şefaatçi kıl, sırat köprüsü üzerinde onu bize nur eyle. Cennette onu bize yoldaş eyle. Cehennem ateşine karşı onu bize perde ve engel kıl. İhsanın, cömertliğin ve keremin ile tüm hayırlı yollar için onu bize önder kıl. Kur'ân hidâyeti ile bizi hidâyete eriştir. Kur'ân'ın hürmetine bizi ateşten koru. Kur'ân hürmetine bizim derecemizi yükselt. Okunan Kur'ân hürmetine günahlarımızı bağışla. Ey Lütuf ve ihsan sahibi!.
Allah'ım! Kalplerimizi temizle. Kusurlarımızı ört. Hastalarımıza şifa ver. Borçlarımızı ödemeye yardım et. Yüzümüzü aydınlat. Derecemizi yükselt. Babalarımıza merhamet et. Annelerimizi bağışla. Din ve dünya işlerimizi islâh et. Düşmanlarımızın bize saldırısını bertaraf eyle. Ailemizi, mallarımızı, memleketimizi her türlü afetlerden, hastalıklardan ve belalardan koru. Ayaklarımızı sabit eyle, kâfir toplumlara karşı bize yardım et. Yüce Kur'ân hürmetine. Allah'ım! Okuduğumuz ve tilavet ettiğimiz Kur'ân'ın sevabını ve nurunu Efendimiz Hz. Muhammed (a.s)'in ruhuna ulaştır. Ve onun kardeşleri olan tüm peygamberlerin (a.s) ruhlarına ulaştır. Ve Peygamberimiz (a.s)'in ehlinin, çocuklarının, hanımlarının, ashabının, tabiinin ve bütün zürriyetinin ruhlarına ulaştır.
Hayatta olan veya vefat etmiş olan babalarımızın, annelerimizin, kardeşlerimizin, evladımızın, akrabalarımızın, sevdiklerimizin, dostlarımızın, hocalarımızın, üzerimizde hakkı olan herkesin ve Müslüman olan bütün kadın ve erkeğin ruhlarına ulaştır.
Ey ihtiyaçları gideren Allah! Ey dualara icabet eden Allah! Ey merhametlilerin en merhametlisi! Dualarımızı kabul et. Tüm peygamberlere salât ve selam olsun.
Senin Rabbin; kudret ve şeref sahibi olan Rab, onların nitelendirdiği şeylerden uzaktır, yücedir. Peygamberlere selam olsun. alemlerin Rabbi olan Allah'a hamdolsun.
Fatiha denir ve Kur'an'ın birinci suresi (Fatiha) okunur.